بزرگترین سوالی که این روزها ذهن بسیاری را درگیر کرده این است که بازیگران سینما با دستمزدهای میلیاردی چرا باید از پرداخت مالیات معاف شوند؟
به گزارش شهرآرانیوز؛ دستور فوری نوبخت برای معافیت مالیاتی ۱۰۰ درصدی هنرمندان در سال آینده، خبری بود که شب گذشته از رسانه‌های گروهی اعلام شد؛ ابلاغی که جامعه فرهنگی خصوصا ناشران و کتابفروشان سال‌ها برایش انتظار کشیده بودند و فکر می‌کردند که این اعلام عمومی، ثمره پیگیری‌های آنان است؛ در حالی که پوسته ماجرا با بطن آن، کمی متفاوت است.
نامه‌نگاری‌ها تمامی نداشت و از سال‌ها پیش، مدام وزارت ارشاد و مجموعه‌های تحت امرش در حال پیگیری ماجرای معافیت اهالی فرهنگ و هنر بودند، اما بی‌نتیجه بود. اتحادیه ناشران و کتابفروشان به معاونین رئیس جمهور و سازمان امور مالیاتی نامه می‌نوشت و از روند به ثمر نشستن معافیت مالیاتی گلایه داشت و به نظر می‌رسید «اجتهاد جورواجور ممیزان مالیاتی درباره معافیت مالیاتی» مسیر را پر گِره کرده است.
* شبی که نوبخت به اهالی فرهنگ و هنر صله داد
در حالی‌که قانون معافیت مالیاتی ناشران و کتابفروشان در سال ۱۳۸۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده بود و با وجود تصریح این قانون مبنی بر فعالیت نشر و کتابفروشی در زمره مشاغل بند «ل» و معاف از مالیات، کماکان در زمینه اجرای این قانون ناهماهنگی و اشکالاتی وجود داشت. مسیر عملیاتی شدن این بند قانونی، فراز و فرود‌های بسیاری داشت، دستورالعمل‌ها یکی پس از دیگری طرح‌های اصلاحی می‌گرفت و از اجرا باز می‌ماند، ولی از شب گذشته همه اهالی فرهنگ و هنر مشمول این معافیت سراسری شدند.
در این مسیر باید دو بخش را از هم جدا کرد؛ صنف نشر و اهالی هنر. اهالی کتاب و کتابفروشان، سال‌های سختی را سپری کردند و حتی برخی از آن‌ها به دلیل کمرشکن بودن مالیات‌های وضع شده، تغییر شغل داده و کتابفروشی‌شان را به اغذیه فروشی و یا کافه مبدل کردند. آن‌ها در این سال‌ها از گرفتن مالیات‌های سنگین گلایه داشتند و ترجیح می‌دادند به جای ایستادن و انتقاد کردن، شغلشان را عوض کنند.
* تفهیم نادرست مسئله توسط ادارات مالیاتی
در مسیر پیگیری‌های مالیاتی، اتحادیه ناشران و کتابفروشان، اما چه در دوره مدیریت قبلی و چه در حال حاضر مسیر را رصد می‌کرد و مدام اطلاع رسانی داشت. «محمود آموزگار» دلایل عدم اجرایی شدن قانون را ناشی از تفهیم نادرست این مساله توسط ادارات مالیاتی می‌دانست. او پیش‌تر گفته بود: ما طبق قانون مصوب مالیاتی کشور به عنوان ناشر و کتابفروش، ذیل مشاغل رده سوم به حساب می‌آییم و طبق قانون مصوب سال ۱۳۸۰ از مالیات معاف هستیم. با این همه هر ساله در موعد محاسبه مالیات‌ها، به ناشران به دلیل پرداخت‌هایشان به مولفان، مصنفان، مترجمان و … طلب مالیات شده و از آن‌ها خواسته می‌شود مالیات را از پرداختی‌ها کم و به حساب دولت واریز کنند. این مساله منجر به این شده که هرساله بخش وسیعی از ناشران ناچار از تنظیم شکایت شده و در هیات رسیدگی به شکایت در دور اول و دوم به دلیل حضور نماینده صنف به بخشی از مطالبات آن‌ها رسیدگی می‌شود که این مساله به نوبه خود وقت و انرژی زیادی از ناشران و نیز هیات‌ها می‌گیرد.
چندی قبل «نادر جنتی» معاون مالیات‌های مستقیم سازمان امور مالیاتی کشور در این زمینه در گفت‌وگویی با یکی از رسانه‌ها اعلام کرده بود: فعالیت‌هایی، چون انتشارات کتاب، نویسندگی، تحقیق، تالیف، ترجمه، گردآوری، ویراستاری، صفحه آرایی، صفحه‌بندی، تصویرگری، حروفچینی، بازآفرینی، خطاطی، طراحی روی جلد و پخش و توزیع کتاب و نیز کتابفروشی که دارای مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است از پرداخت مالیات معاف هستند و دستورالعمل آن به ادارات کل مالیاتی ابلاغ شده است و البته ناشران و کتابفروشان برای برخورداری از این موضوع باید دارای مجوز باشند.
وی در خصوص مشکلات موجود در این زمینه نیز به این مساله اشاره کرده است که اتحادیه‌های صنفی باید هر ساله فهرست افرادی که مشمول این مالیات می‌شوند، برای سازمان مالیاتی کشور ارسال کند که این اتفاق بعضی مواقع انجام نمی‌شود و البته شرط برخورداری از معافیت، تسلیم اظهارنامه مالیاتی است و اگر افراد در موعد مقرر اظهارنامه را ارائه نکنند، مشمول جرائم سنگین غیرقابل بخشودگی می‌شوند.
به گفته معاون مالیات‌های مستقیم سازمان امور مالیاتی برخی از واحد‌های کتابفروشی ممکن است در کنار کار کتاب، مبادرت به فروش نوشت افزار، مطبوعات و سایر وسایل غیر از کتاب کنند، اما کسانی که فقط کتابفروشی دارند، مشمول مالیات نیستند.
* رئیس اتحادیه ناشران: نگرانیم این مسئله فرهنگی را در زمین سیاست قرار دهند و به نتیجه نرسیم
با این همه هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران درباره معافیت مالیاتی ۴ هزار ناشر و ۱۵۰۰ کتابفروشی فعال اظهار داشت: این پروسه از سال ۱۳۸۰ آغاز شد، اما فراز و فرود‌های بسیاری داشت تا به قانون مبدل شد. در حال حاضر درباره پروسه کنونی باید عنوان کرد که بحث فرهنگی، موضوع سرمایه‌گذاری است.
وی در توضیح بیشتر درباره ورود بخش خصوصی به مسئله سرمایه‌گذاری فرهنگی و جذب سرمایه‌ها گفت: حوزه فرهنگ حوزه سرمایه‌گذاری درازمدت است. این مسئله در مالیات مهم محسوب می‌شود، چرا که فردی که از او مالیات دریافت می‌شد، قرار بود سرمایه‌گذار فرهنگی باشد، اما لطمات فراوان می‌خورد.
حسن‌پور در بخش دیگری از سخنانش درباره بخش خصوصی و درآمد‌های حوزه نشر اضافه کرد: کل گردش مالی که در حال انجام است، ارزش اخذ مالیات ندارد؛ اما اگر قرار است موضوع از حدس و گمان به حقیقت برسد و حرف آقای نوبخت اجرایی شود، خوب است، ولی هنوز ابلاغی نشده است.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران بیان کرد: نگرانی‌هایی از اجرای این طرح وجود دارد. گاهی مسئله از بُعد اجرایی فرهنگی وارد بُعد سیاسی می‌شود. ما نگرانیم این مسئله فرهنگی را در زمین سیاست قرار دهند و به نتیجه نرسیم.
* پرسش‌هایی که نابرابری را فریاد می‌زنند؛ درآمد یک سلبریتی با کتابفروشی برابر است؟
اعلام نظر رئیس سازمان برنامه و بودجه و شامل شدن همه اهالی فرهنگ و هنر از جمله سلبریتی‌هایی که دستمزدهای میلیاردی دارند، مورد پرسش فعالان فضای مجازی شده است؛ اینکه چرا سلبریتی‌ها و ستاره‌های سینما با وجود چنین درآمد‌هایی باید مانند صنف نشر یا تئاتر که درآمد چندانی از حرفه خود ندارند، مشمول معافیت مالیاتی باشند.
این نکته در نامه وزیر ارشاد که دو روز پیش هم به معاون رئیس جمهور و وزیر اقتصاد نوشته، آمده بود. سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نوشته بود؛ «براساس بند «ل» ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معاف از مالیات (مشمول مالیات با نرخ صفر درصد) هستند. به‌نیکی واقفید فعالیت‌های فرهنگی و هنری اصولاً درآمدزایی چندانی نداشته و انتفاعی محسوب نمی‌شود و بر همین اساس در ادوار مختلف به مجوز‌های صادرشده به‌چشم اقتصادی نگاه نشده و همواره سعی در حمایت از آن‌ها بوده است.»
*گردش مالی فعالان صنوف فرهنگی باهم متفاوت است
مقایسه حوزه‌ای، چون نشر که درآمد آن‌ها ناچیز و گردش مالی فعالانش بسیار محدود است، با اقشار سینماگر و یا هنرمندانی که از آن‌ها به عنوان ستاره‌های هنری یاد می‌شود، اصلاً منصافانه نبوده و به نظر می‌رسد مسأله معافیت مالیاتی باید دقیق، جزیی‌نگر و با رعایت گردش مالی اصناف انجام می‌شد؛ نه اینکه همه این اقشار را با یک دستور از دادن مالیات معاف کنیم.
همایون امیرزاده، مدیر انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی که ساعتی قبل در گفتگو با شبکه خبر درباره معافیت مالیاتی اهالی فرهنگ و هنر صحبت می‌کرد، در پاسخ به این سوال که چرا باید بازیگری که برای چند روز بازی در یک فیلم یا سریال بیش از یک میلیارد درآمد دارد از مالیات معاف شود؛ در حالی که درآمد‌ها در حوزه‌های مختلف هنر مثل نشر اینگونه نیست، گفت: باید نگاه کلی و منصفانه داشته باشیم؛ چرا که دایره شمول، گسترده است. ما فقط ۲۰۰ هزار نفر در بخش هنر، ۳۵۰۰ موسسه قرآنی، بالغ بر ۷۰ هزار فعال قرآنی در اقصی نقاط کشور، ۴ هزار ناشر فعال و ۱۵۰۰ کتابفروشی داریم. این‌ها همه مجموعه‌های ما هستند، اما از میان این‌ها ۲۰۰ نفر ممکن است درآمد‌های سنگین داشته باشند. اگرچه در حوزه موسیقی و برگزاری کنسرت همه درآمد‌ها بین همه حلقه‌های فرهنگ و هنر تقسیم می‌شود، در بحث فیلم هم اینگونه است.
او توضیح نداد که در صورت صحت آمار ارائه شده در این گفت‌وگوی تلفنی، آیا درآمد همان ۲۰۰ نفر با درآمد‌های بعضاً منفی ۳۵۰۰ موسسه قرآنی و ۷۰ هزار فعال قرآنی برابری می‌کند؟ یک سوپراستار سینما که بابت بازی در نقش اصلی یک فیلم، بیش از یک میلیارد تومان دستمزد می‌گیرد و فقط چند ماه از سال درگیر این پروژه است، معادل چند قاری قرآن، نویسنده، شاعر، ویراستار و ... درآمد دارد؟
جالب است بدانید طبق آماری که سال ۹۶ از سوی موسسه خانه کتاب اعلام شد، در آن سال ۶ هزار کتابفروشی در سطح کشور مشغول فعالیت بودند که نیمی از آن‌ها را لوازم‌التحریرفروشی‌ها تشکیل می‌دادند. هزار کتابفروشی هم کتاب درسی و کمک‌درسی می‌فروختند و چیزی که باقی می‌ماند، دو هزار کتابفروشی بود که هزار و ۴۰۰ تای آن در تهران و ۶۰۰ کتابفروشی دیگر نیز در شهرستان دایر بودند. مسأله تأسف‌آور اینکه از این میان ۲۰۰ کتابفروشی در خطر جدی تعطیلی قرار داشتند و بقیه هم با مشکلات فراوان مواجه بودند و خودشان را به زور سرپا نگه می‌داشتند.
* شرط شامل شدن معافیت مالیاتی «شفافیت» است
پس از گفت‌وگوی شبکه خبر با همایون امیرزاده، با این مسؤول وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تماس گرفت و از او درباره چند و، چون اظهاراتش سؤالاتی مطرح کرد. وی در پاسخ به اینکه بازیگرانی هستند که درآمد کلان دارند، اما اهالی فرهنگ و هنر به این عدم توازن اعتراض دارند پس بهتر نیست راهکاری بیابید تا به توازن برسیم، گفت: بله بهتر است. اول اینکه شرط مشمولیت معافیت مالیاتی این است که شفافیت مالی در کار باشد. اظهارنامه‌ها باید در موعد مقرر ارائه شود و می‌توان تبصره‌هایی را بر مبنای نکاتی نظیر این مسئله ایجاد کرد.
امیرزاده در پاسخ به این سوال که برخی قرارداد‌های میلیاردی در پستو‌ها و دور از چشم‌ها بسته می‌شود و کسی از آن‌ها باخبر نیست، پس چطور دایره شمولیت تا این حد باز است، توضیح داد: شرط معافیت مالیاتی در همه نظام‌های اقتصادی «شفاف سازی» است. در آئین نامه‌ها هم این مسئله آمده است. پس مودیان مالیاتی باید شفاف موارد را مطرح کنند؛ اگر نظام غیرشفاف و زیرمیزی داشته باشیم، چه انتظاری هست که به درآمد‌ها فکر کنیم؟
امیرزاده در پاسخ به اینکه مثلا در حوزه موسیقی که خصوصی است و یا در سینما درآمد‌ها گاهی شفاف نیست، تاکید کرد: چه سازمان‌هایی که تولی‌گری می‌کنند، مثل ارشاد و چه سازمان امور مالیاتی و چه وزارت اقتصاد و دارایی طبیعتا نمی‌پذیرند که معاملات پنهانی و غیرشفاف باشد و یا فرآیند گردش مالی غیرشفافی داشته باشیم، کما اینکه به خاطر ابهام در دریافتی چند نفر انگشت‌شمار، قانون فراگیری را که در آن یک موسسه فرهنگی در بشاگرد هرمزگان تا مرکز تهران می‌تواند از آن بهره‌مند شوند، نباید نادیده گرفت. ما باید به سمتی برویم که اگر نواقصی هست، آن را اصلاح کنیم، اما کلیت ماجرا این است که رسانه‌ها در این مسئله باید در کنار ارشاد باشند تا قانون پایدار شود.
این مقام مسئول تصریح کرد: حوزه فرهنگ در ایران درآمدزا نیست. مطلب دیگر اینکه حقوق هنرمند در ایران زیر حقوق کارمندان و حدود ۲ میلیون تومان است.
مدیر انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تردید‌های اهالی نشر از اجرای این طرح ابراز داشت: همه حوزه‌های فرهنگ و رسانه ما باید مطالبه جدی برای عملیاتی کردن این مصوبه داشته باشند. الان مهم‌ترین موضوع مطالبه‌گری است.
وی در باره زمان ابلاغ این مصوبه هم اعلام کرد: مسیر تصویب و ابلاغ این معافیت در دولت به پایان رسیده و برای سال آینده لازم‌الاجراست.
مدیر انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان سخنانش اعلام کرد: یک هنرمند برای شمولیت در قانون مالیات باید شفاف همه موارد را اعلام کند. قوانین نباید به گونه‌ای باشد که معاملات در پستو‌ها انجام شود. هیچ فرق هم نمی‌کند. هنرمند، کارمند و سلبریتی همه شهروندان یک کشورند و یکسان باید با آن‌ها برخورد شود.
گفته می‌شود که معافیت ۱۰۰ درصدی اهالی فرهنگ و هنر از پرداخت مالیات، به منظور حمایت از هنرمندان، کمک به بهبود صنایع فرهنگی و تقویت مشاغل فرهنگی و هنری اتخاذ شده است که تاثیر مضاعف و مهمی بر سرانه مصرف کالا‌ها و محصولات فرهنگی خواهد داشت.
پس از طرح کاهش یا لغو معافیت مالیاتی هنرمندان، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه‌ای به ۳ مقام مسئول دولتی یعنی معاون اول رئیس جمهور، رئیس دفتر رئیس جمهور و وزیر اقتصاد خواستار بازنگری در باب این پیشنهاد شده بود.
اگرچه استدلال وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره نویسندگانی که حق‌التالیف ناچیزی بابت نوشتن کتاب دریافت می‌کنند یا آن دسته از ناشرانی که به دلیل مشکلات بازار کاغذ، افتان و خیزان اقتصاد نشر را زنده نگه داشته‌اند می‌تواند قرین صحت باشد، اما کارشناسان معتقدند این استدلال قابل تعمیم به همه کسانی که ذینفع اقتصاد فرهنگ و هنرند، نیست. چنان که بسیاری از بازیگران و خوانندگان و اصطلاحاً سلبریتی‌ها با وجود درآمد‌های بالا و دستمزدهای قابل توجه به طور کلی مالیات پرداخت نمی‌کنند و چنین تصمیمی، آن هم در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی و سپس، انتخابات ریاست جمهوری، می‌تواند شائبه‌برانگیز باشد و موقعیت دولت را نزد سلبریتی‌های پشیمان از حمایت رئیس جمهور را بهبود بخشد.
پرسش آخر اینکه: با وجود تصویب قانون معافیت مالیاتی اهالی نشر از حدود ۱۹ سال قبل، جبران ضرر و زیان کسانی که در این سال‌ها تن به پرداخت مالیات داده‌اند یا به دلیل وضع مالیات‌های سنگین، کسب و کارشان را رها کرده و از این صنف خارج شده‌اند، با چه کسی است؟ آیا اساساً چنین زیانی قابل محاسبه و جبران خواهد بود؟
منبع: فارس