مستند ژورنالیسم

در یکی از محلات قدیمی مشهد جایی نزدیکی حرم امام رضا (ع) بنایی از ۴ قرن پیش به یادگار مانده است. حمام قلی‌بیگ یا شاه بنایی با معماری و نقش و نگار منحصر‌به‌فرد است. نقاشی‌های عجیب و غریب سقف و وسعت حمام از ویژگی‌هایی است که این یادگار تاریخی را از دیگر حمام‌های کشور متمایز کرده است. چرخی در حمام قلی‌بیگ زده‌ایم که این روز‌ها لباس موزه مردم‌شناسی پوشیده است.

روایت عموحسن از مشهد قدیم و روزگاری که درشکه‌سواری رونق داشت. مشهدقدیم سرشار از خاطرات و قصه‌های نگفته است. قصه‌هایی که اگرچه غبار زمان آن‌ها را کم‌رنگ کرده است اما بخشی از آن‌ها همچنان و هنوز در گوشه‌وکنار شهر نفس می‌کشند و به حیاتشان ادامه می‌دهند، مثل عمو حسن، که با کالسکه و اسب‌هایش هنوز یک تکه از خاطرات را زنده نگه داشته است.

پختن شله و خوردن شله برای مشهدی‌ها تنها پختن یا خوردن یک غذا نیست. مواجهه مشهدی‌ها با شله نوعی از سبک زندگی است. سبکی که فقط باید مشهدی باشید تا آن را درک کنید، اما چشیدن و خوردن شله شانسی است که غیرمشهدی‌ها هم از آن برخوردار هستند در این ویدئو به آداب و راز‌های پخت‌وپز شله پرداخته‌ایم.

در گوشه‌وکنار شهر مشهد برج‌های آجری بلندی وجود دارد که جامانده از دهه‌ها پیش هستند. چندتایی از این میل کوره‌های آجرپزی از گذشته تا امروز همچنان با رازهای فراوان پابرجا مانده‌اند. با ترکیب خیال‌پردازی و حقیقت دور یکی از این میل‌ها چرخیده‌ایم.

قصه فرش، قصه رنگ و تار و پود است. قصه عشق بافنده‌ها به رنگ و طرح و نخ و لحظاتی که عاشقانه پای دارِ قالی نشسته‌اند و رج می‌زنند. حالا وقتی این عشق، زیر سایه خورشید قرار می‌گیرد، انگار همه‌چیز شکلی از نور پیدا می‌کند. «قالی حضرتی» روایتِ قالی‌بافانی است که هنرشان می‌رسد به تکه‌ای از بهشت در مشهد، جایی که مأمن دل‌های عاشقان است.

چند خیابان آن طرف‌تر از حرم مطهر امام رضا «ع» در حوالی مکتب نرجس بر روی تابلو‌ها نام بانو «فاطمه خاموشی طا‌هایی» را می‌بینیم. بانوی که بیش از یک دهه از نبودنش می‌گذرد، اما هنوز «خانم» گفتن از زبان شاگردانش که هر کدام از اساتید بزرگ تربیتی مشهد هستند نیفتاده است. بانو طا‌هایی را خیلی‌هایمان می‌شناسیم کسی که مادران ما پای درس و بحث او نشسته‌اند. بانوی که نور مهر و ایمانش او را در قلب‌ها ماندگار کرد و باعث شد شاگردان بی شماری بعد از او مسیرش را ادامه دهند.

گردشی در روستای تاریخی اصفهک که دومین روستای ثبت جهانی ایران است؛ در فاصله ۶۰۰ کیلومتری مشهد و در مسیر جاده کویری مشهد به طبس، روستایی قرار دارد که روزگاری بر اثر زلزله به ویرانه بدل شده بود اما حالا بعد از چند دهه ترکیب جذابیت‌ شهرهای کویری است. اصفهک این روزها بعد از ثبت جهانی به عنوان دومین روستای جهانی ایران حال‌وروز خوش و آرامی دارد.

گسترده شدن مشهد در دشتی میان دو رشته کوه، قصه‌ها و حکایت‌های فراوان دارد. بعضی از این روایت‌ها فراموش شده، اما بسیاری از آن، شنیدنی است. درست مانند قصه جاری شدن نهر نادری که از میانه مشهد می‌گذشته و به آن حیات می‌بخشیده. قصه این نهر را محمود ناظران‌پور، به خوبی می‌داند. او فرزند مرحوم ناظران‌پور است، فرزند کسی که مامور بوده تا بر نحوه استفاده از آب نهر نادری نظارت کند.

علی مینایی، در این گفت‌وگو، از جرقه ساخت چرخ‌وفلک ۳۰ متری در روزهای جنگ صحبت کرد و این‌که چطور در برهوت شادی و کمبود امکانات توانست از پس این کار بر بیاید. طوری‌که مشهدی‌ها، برای سوارشدن و دیدن شهر از آن بالا آن‌قدر هیجان داشتند که برای سوارشدن به چرخ‌وفلک تازه سرو دست می‌شکستند.

استاد صلاحی صدا و بازی‌اش را که دید، پیشنهاد داد بیاید برای رادیو برنامه اجرا کند. از روز‌های آخر دهه ۳۰ تا زمانی‌که جان داشت، بچه رادیو بود.