تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ نور، صدا و تصویرشان را برده اند به یک فضای معنوی. لوکیشن مسجد است و گفتگو شونده‌ها امام جماعت مسجد و متولیانش. گشته اند دنبال بهترین ها، خاص‌ترین‌ها و آنانی که به جز برگزاری نماز و جلسات روضه خوانی و ادعیه، رسالت نانوشته دیگری را بر دوش خود احساس کرده و زحمت پردازش ایده‌های نو و اثرگذار را به جان ودل خریده اند تا گرهی از مشکلات اهالی محل و سپس مردم شهرشان باز کنند.
متولیان ایده و روند ساخت مجموعه مستند «مسجد نشان» دست اندرکاران مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان هستند. جرقه تولدش آنجا زده شد که نیرو‌های این مرکز در اثنای بررسی‌های خود به تعدادی مسجد خاص برخوردند؛ مساجدی که اشتغال زایی کرده اند یا در امور خیر فعالیت دارند. همین هم شد بهانه‌ای تا حمیدرضا معشوقی و تیمش ویژه‌ترین‌ها را شناسایی کنند و دوربین و میکروفون را ببرند در آن فضا تا شرح جذاب ماجراهایشان را برای پخش در سیمای خراسان و دیگر شبکه‌های تلویزیون مهیا کنند و انگیزه‌ای بسازند برای دیگران.
پست سازمانی حمیدرضا معشوقی، مدیریت امور رسانه و فضای مجازی مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان است. یک طلبه سطح ۲ که علاقه مندی به فعالیت‌های رسانه‌ای و البته ترویج فرهنگ مسجد را در وجودش دارد. ماجرا خیلی سابقه دار نیست و برنامه ریزی‌ها از حدود دو سال پیش آغاز شده است. خودش در این باره می‌گوید: از صدر اسلام تا امروز که این همه رسانه اجتماعی و سازمان‌های متعدد در جامعه شکل گرفته است، هنوز هم مسجد ظرفیت شاگردپروری و شبکه سازی خودش را دارد و می‌توان ساعت‌ها از نقش آن سخن گفت و مستند ساخت.
او با تأکید بر اینکه هیچ کس نمی‌تواند جایگاه مسجد را انکار یا تضعیف کند ادامه می‌دهد: اگر مساجد نبودند، انقلاب همه گیر نمی‌شد؛ بنابراین مساجد در کشور ما از جایگاه اجتماعی ویژه‌ای برخوردارند.
او درباره شناساندن مساجد و ساخت برنامه‌های تلویزیونی در این زمینه تحقیق کرده است، اما به فعالیت‌های چشمگیری که حق مطلب را ادا کند، برنخورده است؛ بر همین اساس ادامه می‌دهد: متوجه شدم به مساجد شاخص پرداخته نشده و تاکنون برنامه یا گزارش تصویری‌ای از آنان تهیه نشده است. تعداد محدودی رسانه مکتوب هستند، اما آن‌ها هم ناقص به این موضوع پرداخته اند.
معشوقی اضافه می‌کند: تنها شبکه افق آن هم همین اواخر برنامه‌ای دارد به نام «خادمان فیروزه ای» که داستان زندگی خادمان فعال در همه کشور را به تصویر می‌کشد، اما ضبط و پخش مستند‌های ما پیش از این برنامه شروع شده است.
ایده ساخت مستند از مساجد شاخص را بر مبنای معرفی سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی گذاشتند، اما هنوز ساخت برنامه از مساجد مشهد تمام نشده است. مدیر امور رسانه و فضای مجازی مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان این را اضافه می‌کند که متوجه شدیم که باوجود اهمیتی که مساجد باید داشته باشند، متأسفانه به دلایل متعدد نقش مساجد در حال کم رنگ شدن است.
او ادامه می‌دهد: فضای گفتمانی جامعه نشانی از فضای مساجد ندارد. مسجد شده است مکانی محدود به نمازخواندن. تصور اشتباه این است که، چون جامعه پر از سازمان‌ها و نهاد‌های رسمی است، نیازی به مسجد نیست. ما برابر این تصور ایستادیم و خواستیم نشان دهیم که با همه این احوال، مساجد چقدر مؤثر عمل می‌کنند.
معشوقی تأکید می‌کند: این‌ها انگیزه‌ای شد برای اینکه از فعالیت‌های خودجوش مساجد شاخص برنامه‌ای تصویری تهیه کنیم و با پوشش بالای شهر و پایین شهر به همه نشان دهیم که امام جماعت یک مسجد چقدر می‌تواند اثرگذار باشد.
او با بیان اینکه برخی مساجد هم اکنون فعالیت‌های برون مرزی دارند اضافه می‌کند: اغلب این مساجد مشغول فعالیت‌های خود هستند و در رسانه‌ها نام و نشانی ندارند. دلایلی همچون ناآشنایی با شبکه‌های اجتماعی، موضع منفی درباره معرفی خود و حجم فراوان کار باعث شده است که مساجد شاخص و فعالیت‌های بچه مسجدی‌ها از چشم مردم دور بماند.
معشوقی در ادامه این جمله می‌گوید: ما شناسایی این مساجد را برعهده گرفتیم و خواستیم نشان دهیم که چگونه یک امام جماعت مسجد به معنای واقعی به یک هدایت کننده بدل می‌شود. بر همین مبنا از نیمه دوم سال ۹۹ معرفی مساجد را به عنوان طرح «مسجد شناخت» در گروه‌های خود آغاز کردیم که بازخورد خوبی داشت.
مستندهایشان بین ده تا پانزده دقیقه بود؛ خلاصه‌ای از معرفی مسجد و امام جماعت آن. قرارشان پخش هفته‌ای یک بار بود که با کم وکاست حدود بیست قسمت را پخش کردند. واکنش‌ها خوب بود و جالب. چه کسی باور می‌کرد که یک عده بچه مسجدی برای کشور فرانسه انیمیشن بسازند، یا مسجدی زمینه ازدواج هزار زوج را فراهم آورد که بعد از ۱۰ سال هیچ طلاقی ثبت نکرده باشند، آن هم در یک فضای ۷۵ متری.
کمی که پیش رفتند و واکنش‌ها را دیدند، فعالیتشان را بیشتر کردند. مدیر امور رسانه و فضای مجازی مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان در این باره توضیح می‌دهد: به این نتیجه رسیدیم که گستره مخاطبمان را بیشتر کنیم و طرحی نوشتیم به نام «مسجد نشان» که پخش آن از ماه رمضان امسال آغاز شده است.
او می‌گوید: بر اساس توافق صورت گرفته با شبکه استانی بنا داریم «مسجد نشان» را در چند فصل تهیه کنیم و پس از آن برای پخش در شبکه ملی یا افق تغییراتی در شکل و فرم آن بدهیم.
معشوقی خودش دست به کار می‌شود و عملکرد مساجد را بررسی می‌کند و از میان حدود ۴ هزار مسجد به ۲۵۰ مورد شاخص می‌رسد و ازبین آن‌ها بیست مسجد خیلی شاخص را انتخاب می‌کند و با هزینه‌ای بین ۳ میلیون تا ۵ میلیون تومان هر قسمت مستند را می‌سازد. او می‌گوید: پرداخت همه هزینه‌ها با امور مساجد است و از کمک کارکنان مرکز استفاده کردیم و هیچ دستمزدی نمی‌گیریم تا اعتبارات فقط صرف تهیه تجهیزات و موارد دیگر شود. برای پخش در شبکه استانی هم هیچ پولی دریافت نمی‌کنیم.
معشوقی فعالیت چند مسجد را خلاصه وار شرح می‌دهد؛ به خصوص مساجدی که مستندشان از شبکه استانی پخش شده است؛ از جمله مسجد امام حسین (ع) در بولوار صیاد که سال ۸۰ جوانان محل را فرستاد پی آموزش رایانه و اکنون یک شرکت بزرگ ضمیمه خودش دارد که برای کشور‌های دیگر مستند می‌سازد، اما از بدنه مسجد جدا نشده است و افراد جدید را آموزش می‌دهد.
او ادامه می‌دهد: مسجد دیگری در امیرآباد پرورش ماهی دارد و صادرات می‌کند. امام جماعتی که برای افزایش جمعیت، هزینه‌ای را به خانواده‌ها می‌پردازد و از سوی دیگر از خانواده‌های نیازمندی که قصد سقط جنین دارند، حمایت می‌کند.
معشوقی مسجد دیگری را هم نام می‌برد که مرکز کشف استعدادیابی نوجوانان و اتصال آنان به بازار کار است و تابه حال هزار و ۲۰۰ دانش آموز از این طریق استعدادیابی شده اند؛ «مساجد شاخص کم نیستند، اما جای تأسف دارد که پس از سال‌ها اکنون در حال معرفی عمومی هستند.»
او به بخشی از برنامه ریزی‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: بنا داشتیم پس از پایان بیست قسمت استانی، پخش در شبکه افق را آغاز کنیم، اما در میانه ضبط شهادت حجت الاسلام اصلانی و دارایی رخ داد و به طور ویژه مستند معرفی مساجد آن دو شهید را تهیه کردیم که در شبکه استانی و افق پخش و به شدت از آن استقبال شد.
آن طور که مدیر امور رسانه و فضای مجازی مرکز رسیدگی به امور مساجد استان‌های خراسان می‌گوید بناست پس از مساجد استان به مساجد شاخص کشور بپردازند، زیرا این خلأ را در سطح ملی دیده اند. او می‌گوید: هیچ برنامه‌ای در کشور برای معرفی مساجد وجود ندارد. از سوی دیگر بازخورد‌های خوبی را هم از مردم و مسئولان مشاهده کردیم. به عقیده معشوقی درعین حال که این معرفی کردن‌ها انگیزه متولیان مساجد موفق را افزایش می‌دهد می‌تواند برای جوان تر‌ها نیز انگیزه ساز باشد. او با بیان اینکه مخاطبان زیادی از حوزه وسیع عملکرد امامان جماعت و مساجد شگفت زده شده بوده اند، ابراز امیدواری می‌کند «مطالبه گری از متولیان مساجد کم کار نیز آغاز شود.»