سمیرا منشادی| برای 99درصد بانوان یائسگی برابر است با پایان حس زنانگی . یعنی هنوز به 40سال نرسیده اند، تمام دغدغه شان می شود چگونگی کنارآمدن با این اتفاق. یک علامت سؤال بزرگ، درست مانند دوران بلوغ با این تفاوت که بلوغ از راه می رسید و نگرانی هایی را باخودش می آورد و یائسگی هنوز سروکله اش پیدا نشده است، نگران آمدنش یا چگونه آمدنش می شوند. این موضوعی است که باعث می شود خیلی از خانم ها زودتر از زمان مقرر به سراغ استفاده از درمان های گیاهی و شیمیایی بروند تا این اتفاق حتی اگر شده برای مدت کوتاه تری به تعویق بیفتد.
اما نظر کارشناسان حوزه سلامت دراین باره چیز دیگری است. الهام ربیعی، کارشناس ارشد مامایی معتقد است که این اتفاق یک روند کاملا طبیعی در بدن هر زنی است و این ناآگاهی و کم اطلاعاتی بانوان و همسرانشان از این اتفاق است که باعث شده تا این اندازه دلهره و نگرانی در آن ها ایجاد شود و نگاه منفی نسبت به یائسگی داشته باشند. درحالی که اگر شناخت خودمان را از این اتفاق در زندگی افزایش بدهیم خیلی راحت و با کمترین عارضه جسمی و روحی می توانیم آن را مانند دوران بلوغ پشت سر بگذاریم. ازاین رو امروز تصمیم داریم به کمک این ماما به بخشی از پرسش هایی که می تواند باعث نگرانی شما دراین باره شود، پاسخ بدهیم.
یائسگی؛ آغاز فصلی جدید
صحبت درباره یائسگی را با یک تعریف ساده درباره آن شروع می کنیم. یائسگی به معنای پایان دوران قاعدگی و از دست دادن توانایی باروری در بانوان است که همراه با علائم جسمی و روحی خاصی خواهد بود. به طور معمول سن متوسط شروع یائسگی 51سال است و درصورتی که زیر سن 40سال اتفاق بیفتد به آن یائسگی زودرس می گوییم که تقریبا یک درصد از زنان آن را تجربه می کنند. علائم جسمی یائسگی هم از چندسال قبل خودش را نشان می دهد که تفاوت های موجود در زمان شروع و علائم آن هم به عواملی مانند ژنتیک، چاقی و سیگارکشیدن در زنان بستگی دارد.
در زمان گفته شده، تخمدان ها به میزان بسیار کمتری هورمون های زنانه، به ویژه استروژن ترشح می کنند و همین موضوع باعث بروز علائم یائسگی خواهد شد. شروع دوران یائسگی با قاعدگی نامرتب همراه است که به آن دوره گذار گفته می شود. سپس به طور کامل قاعدگی قطع خواهدشد. زنانی که با اختلال قاعدگی به عنوان اولین نشانه به پزشک مراجعه می کنند و سنی بین 45تا 50سال دارند حتما باید با دادن آزمایش های مخصوص، تشخیص یائسگی آن ها قطعی شود تا بعد بتوان برایشان تجویزی کرد.
علائم رایج در یائسگی
شاخص ترین علامت یائسگی اختلال در چرخه قاعدگی و قطع آن است که همراه با علائم جسمی و روحی دیگری نیز هست که در ادامه به شایع ترین آن ها اشاره می کنیم.
مشکلات جسمی: باکم و قطع شدن هورمون اســتروژن خشــکی دستگــاه تناسلی پیش می آید که شـــکایت رایجــی در بین بانوان است. همچنین بروز مشکل در سیستم ادراری، افزایش پوکی استخوان، تعریق شبانه، اختلال در خواب و از دست رفتن طراوت و شادابی پوست را می توان از دیگر علائم جسمی این دوران دانست.
گر گرفتگی: بیش از 80درصد بانوان گر گرفتگی را که همراه با احساس گرمای درونی به ویژه در ناحیه صورت و سینه و با تعریق، تپش قلب و حتی قرمزی آشکار صورت همراه است، تجربه می کنند. این حالت یک تا 2سال قبل از دوران یائسگی شروع می شود و یک سال بعد از آن نیز پایان می یابد. مدت زمان گرگرفتگی بین یک تا چند دقیقه در افراد متفاوت است.
تغییرهای خلقی: از دیگر علائم شایع در این دوران، تغییرهای خلقی است که شامل احساس بی انگیزگی، نگرانی، اضطراب، افسردگی، استرس، غم، اندوه، دشواری در تمرکز و نارضایتی از بدن می شود. بروز مجموعه این احساسات ناخوشایند هم به تغییر در میزان هورمون های زنانه به ویژه استروژن مربوط می شود که وظیفه تنظیم خلق و خوی را در بدن ما برعهده دارد.
اصلاح باورهای اشتباه
چند باور اشتباه درباره دوران یائسگی در بین بانوان وجود دارد که درنخستین قدم حتما باید آن ها را اصلاح کرد.
در دوران گذار (اختلال در قاعدگی) حاملگی صورت نمی گیرد: بسیاری از بانوان با اختلال در دوران قاعدگی شان با این تصور که دیگر یائسه شده اند، بدون هیچ مراقبتی نزدیکی می کنند. از این رو، معمولا زیاد پیش می آید که در سنین 45تا50سال شاهد بارداری های ناخواسته در بین بانوان باشیم.
با قطع قاعدگی عملکرد جنسی بانوان هم دچار مشکل می شود: این فکر هم نادرست است. تحقیقات پژوهشگران نشان می دهد، چون در این دوران بانوان دغدغه باروری ندارند، عملکرد جنسی بهتری هم از خود نشان می دهند. خشکی و بروز حساسیت در دستگاه تناسلی که همراه با قدری خارش و درد است، امری طبیعی است و با داروهای گیاهی و شیمیایی کاملا برطرف می شود.
درمان هورمونی برای ادامه چرخه قاعدگی لازم است: پزشکان درسال های اخیر به این نتیجه رسیده اند که درمان های هورمونی برای ادامه قاعدگی نه تنها مفید نیست؛ بلکه سبب عوارض بسیار زیادی در بانوان هم می شود، ازاین رو توصیه می شود بانوان برای کم کردن شدت عوارض یائسگی فقط از راه های طبیعی مانند تغذیه، ورزش و تغییر سبک زندگی استفاده کنند.
راهکارهای توصیه شده
برای گر گرفتگی افزون بر استفاده از درمان های شیمیایی و هورمونی که وجود دارد توصیه می کنیم از طب سوزنی، پوشیدن لباس های سبک، تکنیک تنفس عمیق، ترک سیگار و دخانیات، کاهش وزن و دوش گرفتن بیشتر استفاده کنید.
برخی ازگیاهان دارویی که می توانید برای کم کردن عوارض روحی یائسگی از آن ها استفاده کنید، عبارت است از؛ دم کرده رازک، بومادران، بهارنارنج، بادرنجبویه، بیـدمــشـک، گــــل ساعـــتی، سنبــل الطــیب، گل گاوزبان و پنج انگشت که ضدافسردگی، آرام بخش، ضدخستگی و خواب آور هستند.
تغییرات خلقی تاحدودی طبیعی هستند، اما اگر بیش از حد باشند توصیه می کنیم که به یک مشاور مراجعه کنید. گاهی فرد احساس بی قراری، ناآرامی و احساس افسردگی زیادی دارد حتی ممکن است که از لحاظ فکری خود را ناتوان، بی ارزشی و پیر احساس کند که در این مواقع درکنار درمان های دارویی حتما باید از درمان های روان شناختی نیز استفاده کرد.
تغذیه مناسب باعث جذب بهتر عناصر مختلف غذا و به دنبال آن افزایش سطح هورمون های بدن می شود. برای مثال، خوردن شیرینی، شکلات، قهوه و دسرهای شیرین برای بانوانی که تغییرات دوران یائسگی را طی می کنند، مناسب نیست. درعوض مصرف انواع میوه های تازه و به خصوص ویتامینE توصیه می شود. همچنین مصرف سویا، کلسیم، شیر و لبنیات بیشتر نیز لازم است.
ورزش و تغییر سبک زندگی در این دوران بسیار مهم است. بنابراین تحرک بدنی کافی و ورزش سبک را در برنامه روزانه خود بگنجانید. این کار سبب می شود تا کلسیمی را که دریافت می کنید بهتر جذب کنید و از عوارض بسیاری از بیماری ها دور بمانید.
گذران این دوران با حمایت همسر
همان طور که در دوران قاعدگی یک زن، این همسر اوست که از تغییرات خلقی اش بیش از اطرافیان اطلاع
دارد، در دوران یائسگی هم مرد باید توجه بیشتری به تغییرات جسمی و به ویژه روحی همسرش داشته باشد. بنابراین نقش حمایتی او از هر زمان دیگری پر رنگ تر خواهد بود. بسیاری از مردان با این تصور که همسرشان دیگر نمی تواند شریک جنسی مناسبی برایشان باشد، باعث نگرانی همسرشان می شوند و او را تنها می گذارند. درحالی که همان طور که پیش از این هم اشاره شد؛ این یک تصور اشتباه است و باید اصلاح شود. یائسگی فقط یک چرخه طبیعی از زندگی بانوان است و به هیچ وجه هم نشانه بیماری، پیری یا از کارافتادگی نیست و فقط بانوان در این دوران بیشتر از هر زمان دیگری به توجه و حمایت نیاز پیدا می کنند..