استاد گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: طبق یک مطالعه گسترده در سال‌های قبل از کرونا ۲۳ درصد افراد بالغ در جامعه دچار یک اختلال روانپزشکی بودند؛ در دوران کرونا مطالعه به این قدرت انجام نشد، اما مطالعات محدودتر در این دوران رقم ۲۹ درصد را اعلام میکند که پیش بینی می‌شود در سال‌های اخیر، میزان رشدِ این اختلالات بیشتر هم شده باشد.
به گزارش شهرآرانیوز، دکتر محمدرضا فیاضی بردبار، گفت: معمولا بیماران ما به خاطر ترس از برچسب خوردن و انگ، به طور متوسط هفت سال پس از تجربه نخستین علائم بیماری به روانپزشک مراجعه میکنند. مراجعه با این فاصله چند ساله هم باعث سخت‌تر شدن روند درمان شده و هم گاه فرصت طلائی درمان را از روانپزشک سلب میکند و البته بار بیماری را بیشتر میکند.
وی افزود: افراد در جامعه سطح متفاوتی در حوزه اختلالات روانپزشکی را تجربه میکنند تجربه‌هایی که ممکن است مثل یک سرماخوردگی ساده نهایتا چند روزی باعث بیماری فرد شود تا فردی که با همین ویروس ساده‌ی سرماخوردگی یک بیماری جدی عفونت ریه تجربه میکند که در صورت عدم درمان می‌تواند حتی فرد را به کام مرگ بکشاند. از اینرو توجه به اختلالات روان در مراحل اولیه و انجام بهنگام مداخلات درمانی، بسیار مهم است.
دکتر فیاضی در پاسخ به سوالی در خصوص شیوع پدیده خودکشی در جامعه و به ویژه پزشکان جوان، بیان کرد: به طور کلی خودکشی، پدیده‌ی پیچیده‌ای است و اینکه یک فرد به جایی برسد که احساس کند نبودنش بهتر از بودنش هست به این سادگی‌ها نیست معمولا افراد تحت فشار‌ها و استرس‌ها و ریسک فاکتور‌های مختلف دچار بیماری در این سطح حاد می‌شوند. به طور کلی بیکاری یکی از ریسک فاکتور‌های خودکشی هست، اما برخی مشاغل ذاتا مشاغل پراسترس و با ریسک بالا هستند پزشکی یکی از این مشاغل است. فشار کاری زیاد، شیفت‌های زیاد، کار سنگین، احساس تالمات که به خاطر ناکامی‌هایی در درمان بیمار برای پزشک ممکن است روی دهد در کنار توقعاتی که از پزشک وجود دارد. توقعاتی که در سال‌های اخیر با سطح درآمدی و و موقعیتی پزشک تطابق ندارد. همه وهمه موثر هستند.
وی افزود: رشته پزشکی یک حرفه است، اما در طول سال‌ها و قرن‌ها برخی مشاغل مثل پزشکی از قداست و مقبولیتی در جامعه برخوردار شده‌اند که به فردی که در این شغل فعال است نوی حس اقناعِ انسانی می‌دهد. متاسفانه در دو دهه اخیر این مقبولیت عامدانه یا غیرعامدانه کمرنگ شده است. این موضوع در کنار شرایط اقتصادی بغرنج و درآمد‌های به شدت پایین، در کنار بار سنگین مسئولیت و توقعی که از پزشک وجود دارد. باعث شد اقبال به این رشته کم و کمتر بشود به طوری که خیلی از رشته‌های دستیاری پزشکی خالی مانده است. به طور کلی وقتی تعادل بین وظایف و مسئولیت‌های شغلی با دریافتی‌های مادی و معنوی شغل از بین برود؛ اختلال در حوزه حرفه‌ای یک شغل بروز و ظهور میکند. این اختلال در حرفه پزشکی از خالی ماندن صندلی‌های دستیاری تا مهاجرت، افسردگی و افکار خودکشی را می‌تواند در دایره خود جای دهد.
نکته‌ای که مهم هست اینکه فاصله‌ی شکل گیری افکار خودکشی و انجام اقدام خودکشی در میان پزشکان احتمالا کمتر است. چرا که پزشک هم دانش لازم در این رابطه را دارد و هم دسترسی‌های بیشتری دارد؛ لذا جدی گرفتن علائم اولیه افسردگی و ... در میان جامعه پزشکی اهمیت چند برابری دارد.
وی اختلالات اضطرابی، فوبیا‌ها و افسردگی را شایع‌ترین انواع اختلالات روان، در کشور دانست و گفت: عمده‌ی افراد این اختلالات را در سطوح ابتدایی تجربه میکنند. به طور کلی این اختلالات شدید نیستند قابل درمان و قابل کنترل هستند و اختلال شدید روانپزشکی که خیلی افراد از آن ترس دارند؛ شایع نیستند. یادمان باشد که افراد عادی هم اختلالات روانپزشکی را تجربه میکنند مثل سرماخوردگی که افراد زیادی تجربه میکنند. اما یک سرماخوردگی ساده ممکن است یک بیمار را به کام مرگ بکشاند؛ لذا تاکید میکنم مقایسه‌ی این اختلالات در افراد مختلف با توجه به سطوح مختلف بروز و ظهور آنها اشتباه بزرگی است. مقایسه افسردگی کوتاه و مقطعی با افسردگی بیمارگونه اشتباه محض است. حالات روحی و روانی فرد وقتی از حالت عادی خارج می‌شود باید درمان شود.
وی در ادامه با اشاره به ایجاد بار بیماری گفت: میزان از کار افتادگی یک بیمار در پی بروز بیماری و در طی سال‌های فعالیت خود پیدا میکند؛ به اصطلاح بار بیماری خوانده می‌شود. به طور مثال فردی به دنبال سکته قلبی از کار افتاده شده در صورتی این فردتا سن ۶۰ سالگی قرار بود کار کند و برای جامعه مفید باشد و ۱۰ سال نمیتواند کار کند و این بار به جامعه منتقل می‌شود
این استاد دانشگاه افزود: آمار نشان می‌دهد که در ایران بیشترین بارِ بیماری بانوان مربوط به بیماری‌های روانپزشکی و افسردگی که حدود ۱۸ درصد است و در آقایان ۲۸ درصد کل بار بیماری مربوط به تصادف و سوانح، ۱۴ درصد بیماری قلبی و عروقی و ۱۴ درصد سوء مصرف مواد مخدر و اختلالات روانی است.
وی در پایان به موضع تابآوری نیز پرداخت و گفت: تاب آوری یعنی ظرفیت بازگشت از دشواری‌های پایدارو و ادامه دار و حفظ کردن قوام روانی و توانایی در ترمیم روان خود است. در استرس‌ها و مشکلاتی که مزمن می‌شوند کسانی می‌توانند سالم بمانند که قدرت تابآوری بالایی دارند این قدرت تابآوری به عواملی همچون انعطاف‌پذیری، شناخت و بروز هیجانات، افزایش اعتماد به نفس، ارتباطات و توانمندی در برقرای ارتباطات، توانایی حل مسئله و بهره‌جویی از ابزار هنر دارد. این تابآوری جز خصوصیاتی است که تغییرپذیر است و افراد می‌توانند تابآوری خود را با تمرینات و آموزش‌ها افزایش دهند.