علی بابازاده | شهرآرانیوز؛ هر روز تبلیغات زیادی شهروندان را در فضای مجازی هدف قرار می‌دهد؛ تبلیغاتی که در بسیاری از آنها افراد را به سرمایه‌گذاری در بازار ارز‌های دیجیتال ترغیب می‌کنند و این بازار نوظهور را طوری معرفی می‌کنند که انگار با آن می‌شود یک‌شبه به آرزو‌های چندین‌و‌چند‌ساله رسید؛ اما گاهی در پشت این تبلیغات پر‌زرق‌و‌برق شیادانی نشسته و منتظرند تا اندک سرمایه و اندوخته افراد را از چنگشان درآورند؛ مثلا می‌توان به پرونده جوانی اشاره کرد که با در دست داشتن همین تبلیغات به مشهد آمد. او با ایده‌های جدید و گاهی عجیب برای سرمایه‌گذارای‌های کلان با اشخاص مختلف مشتاق به این حوزه در هتل‌های لاکچری مشهد قرار ملاقات می‌گذاشت.
او در جلسات دونفره خود را دارای تابعیت کشور ترکیه معرفی می‌کرد و کارت اقامتش را نیز به آنها نشان می‌داد و با حرف‌های بی‌سروتهش افراد را متقاعد می‌کرد که می‌تواند آنها را صاحب همان هتل لوکس و... بکند و فقط کافی است تا در همایش‌های او شرکت کنند و در ادامه از آنها می‌خواست مبالغی را برایش واریز کنند و گاهی تقاضای پول‌های کلانی می‌کرد؛ اما پس از واریز وجوه، ارتباط متقاضیان با این فرد برای همیشه قطع می‌شد. پلیس در عملیاتی ضربتی شخص کلاهبردار را در منزلی واقع در خیابان جاهدشهر دستگیر کرد.
این تنها یکی از ده‌ها پرونده‌ای است که در حوزه رمزارز‌ها در مشهد تشکیل شده است و برای اینکه بیشتر با کلاهبرداری‌های رایج در این حوزه آشنا شویم، به‌سراغ سرهنگ ابوالفضل‌طالب‌الحق، رئیس پلیس فتای مشهد، می‌رویم و با او به گفتگو می‌نشینیم. در اهمیت این موضوع همین‌بس که به‌طور میانگین هر ۴۸ ساعت یک پرونده کلاهبرداری در حوزه رمزارز‌ها در مشهد تشکیل می‌شود.
ماهانه حدود پانزده تا بیست شکایت در‌رابطه‌با کلاهبرداری‌های ارز دیجیتال در مشهد به ثبت می‌رسد. این در حالی است که سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال قانون مشخصی ندارد و منتظریم تا تنظیمگری از سوی مراجع ذی‌صلاح انجام شود.
سوءاستفاده از اکانت‌های صرافی، کیف‌پول یا لو رفتن رمز‌های ورود علت اصلی کلاهبرداری‌ها در این حوزه است. معمولا در پرونده‌های ارز دیجیتال واحد پولی دلار مبالغ را هنگفت کرده است؛ به‌طور‌مثال پرونده‌هایی در گذشته بررسی کرده‌ایم که موجودی کیف پول افراد بین ۱۰تا ۱۲ میلیارد تومان بوده و شیادان در چشمی به‌هم‌زدنی آن را خالی کرده‌اند. در این بین افرادی که انتقال کیف پول را آموزش ندیده‌اند، از افراد غریبه کمک می‌گیرند و گرفتار می‌شوند.
سرقت و کلاهبرداری ارز دیجیتال دارای بازه زمانی است؛ مثلا در زمان رشد بیت‌کوین، مردم بیشتر به سمت سرمایه‌گذاری در بازار‌های ارز دیجیتال رفتند و در همین‌مدت پرونده‌های سرقت و کلاهبرداری زیادی تشکیل شد.
یکی از مرسوم‌ترین شگرد‌ها شگرد پانزی است؛ شگرد پانزی همان شگرد شرکت‌های هرمی است، اما از نوع رمزارز. در این شگرد فرد کلاهبردار ابتدا با گذاشتن تبلیغات گسترده در سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی با وعده سود‌های کلان، شهروندان را ترغیب می‌کند به پروژه بپیوندند؛ بدین‌صورت سودجویان تحت‌عنوان شرکت سرمایه‌گذاری مبالغ هنگفتی را دریافت می‌کنند و پس از انجام مراحل صوری در شرکتی که وجود خارجی ندارد، از وجوه دریافتی اعضای جدید، مبلغ کوچکی را تحت‌عنوان سود به سرمایه‌گذار‌های قدیمی می‌دهند و این چرخه تا زمانی که شرکت پابرجا باشد، ادامه دارد.
در‌واقع این نوع کلاهبرداری‌ها نوعی بازی با پول دیگران است. در نقطه پایان، شخص صفحه مجازی خود را می‌بندد و متواری می‌شود. در این میان می‌بینیم که گاهی افرادی از ۲۵ هزار دلار تا ۳۰۰ هزار دلار در این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا سود بیشتری بگیرند و یک‌شبه همه سرمایه خود را از دست داده‌اند.
یکی دیگر از شگرد‌های کلاهبردار‌ها گذاشتن آگهی در بستر‌های واسطه‌گر است؛ همچون آگهی کار در منزل که این روز‌ها تب داغی دارد. زمانی که کاربر با آگهی‌دهنده ارتباط می‌گیرد، در مرحله ابتدایی از او می‌خواهد در صرافی دیجیتال افتتاح حساب کند و پس از احراز هویت، پولی به‌حساب بانکی قربانی واریز می‌شود. پس از کسر پورسانت از شخص می‌خواهد بقیه مبلغ را به ارز دیجیتال تبدیل کند و به آدرس وَلتی (کیف پول دیجیتالی) که در اختیارش می‌گذراند، واریز کند.
در این شیوه، قربانی پول‌های هنگفتی را که حاصل از سرقت و کلاهبرداری است، از طریق حساب بانکی و کیف پول خود در اختیار کلاهبرداران می‌گذارد که این خود نوعی پول‌شویی است؛ اما از‌آنجا‌که ارز دیجیتال در بستر بلاک‌چین و غیر‌متمرکز و به‌صورت جهانی است، پیگیری کمی برای ما زمان‌بر است.
همین دو ساعت پیش (قبل از مصاحبه) پدری مراجعه کرد و اعلام کرد که دخترش در تلگرام توسط شیادان اغفال شده و متأسفانه با مبالغی که پدر در اختیارش گذاشته، دو توکن قلابی خریداری کرده است و اکنون امکان فروش ندارد.
در پرونده‌ای یک معامله‌گر ارز دیجیتال اطلاعات کاربری کیف پولش را فراموش می‌کند. این فرد در ادامه به برای حل این مشکل به شرکتی مراجعه می‌کند تا رمز عبور خود را بازیابی کند.
پس از توافق با شرکت درباره مبلغ ۱۰درصدی از کل موجودی، اطلاعات خود را در اختیار کارشناسان این مجموعه قرار می‌دهد، اما همه دارایی او ۹۲بیت‌کوین -به ارزش ۴۴۰ میلیارد تومان- برداشت می‌شود و گردانندگان این شرکت درباره آن اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند. کارشناسان ما تحقیقات خود را در این حوزه آغاز کرده‌اند.
گذشته از این پرونده، سوءاستفاده از اعتماد اشخاص یکی از شگرد‌های شیادان است، به‌طور‌مثال افرادی که رایانه و تلفن‌های همراه خود را به مراکز تعمیری نامعتبر می‌سپارند، با درخواست تعمیرکار رمز‌ها و پروتکل‌های امنیتی تلفن‌همراه خود را حذف می‌کنند.
پس از آن کلاهبرداران به رمز دوازده‌کلمه‌ای رمز ولت دسترسی می‌یابند و در زمان مناسب اقدام به خالی کردن حساب قربانی می‌کنند.
بیشتر اتفاقات به علت آگاهی نداشتن افراد است. اشخاصی که دانش کافی را در ساختن کیف پول یا انتقال مبلغ به صرافی ندارند، پس از مراجعه به کانال‌های تلگرامی افراد مختلف، با هویت نامشخص لینکی آلوده را به قربانی می‌دهند و همه سرمایه آنها را در کسری از ثانیه به حساب کاربری خود یا دیگران انتقال می‌دهند.