زندگی و روابط نظام‌مند اجتماعی انسان با پدیده یکجا‌نشینی آغاز و غالبا تجمع‌های اولیه در نقاط حاصل‌خیز و دارای آب، منجر به تشکیل هسته‌های اولیه شهرها شد. بااین‌حال سابقه شهرسازی به‌معنای امروزی آن به اوایل قرن بیستم میلادی باز‌می‌گردد. در واقع پس از انقلاب صنعتی، سکونتگاه‌ها با افزایش جمعیت و مسائل ناشی از صنعتی‌شدن مواجه شدند.
در نتیجه نیاز به مدل‌ها، نظریه‌ها و روش‌هایی که به تنظیم و توزیع جمعیت و خدمات بپردازد، بیشتر احساس شد و دانش شهرسازی با هدف سامان‌دهی و ارتقای کیفیت شهرها به‌صورت رسمی شکل گرفت. دانشگاه هاروارد اولین دانشگاه در آمریکای شمالی بود که برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای و طراحی شهری را در سال ۱۹۶۰ تأسیس کرد.
باتوجه به تحولات جمعیتی در قرن اخیر و جابه‌جایی آن در سطوح منطقه‌ای، مسئله سامان‌دهی و سازما‌ن‌دهی فضای زیستی در سطوح مختلف گستره‌های سرزمینی، ایجاد سکونتگاه‌هایی همراه با آسایش و آرامش و رفاه در مسیر توسعه‌یافتگی و حفظ و تأمین منابع زیستی شهرها از اهمیت شایانی برخوردار شده است. در کنار این رونق‌بخشی اقتصادی به شهرها از طریق ارتقای کیفیت‌های منظرین و محیطی و کنترل‌های مضاعف و رعایت مقررات شکل‌دهنده کالبد شهرها، باعث شده است حرفه شهرسازی امروز از یک نیاز فراتر برود و به یک ضرورت تبدیل شود.
معاونت شهرسازی شهرداری مشهد با برخورداری از دانش و تجربه تعداد زیادی کارشناس و حرفه‌مندان حوزه‌های مختلف شهری و شهرسازی، امروز می‌تواند ادعا کند در عرصه تهیه طرح‌های توسعه شهری، مطالعات طرح‌های موضوعی و موضعی، طرح‌های اجرایی، هوشمندسازی و شهروندسپاری، تهیه دستورالعمل‌های کنترل کیفی و کمی فرایندی در بین کلان‌شهر‌های ایران پیشتاز است.
همه این دستاورد‌ها در‌راستای خدمت به شهروندان عزیز، از محل دانش و تجربه و تدبیر کارشناسان این حوزه در طول سالیان تکمیل و فراهم شده و در‌حال‌حاضر در وضعیتی قرار داریم که حتی می‌توان خدمات فنی و مهندسی را به کشور‌های همسایه و سایر کلان‌شهر‌ها نیز صادر کرد و به‌عنوان یک الگوی موفق بر اساس تجارب عملیاتی ارزشمند منجر به بهبود کیفیت خدمات در سطح ملی و منطقه‌ای شد.
برنامه پیش‌بینی‌شده معاونت شهرسازی و معماری شهرداری مشهد برای سال جاری مبتنی بر مبانی قانونی و چارچوب وظایف تشکیلاتی در حوزه تکمیل اسناد پشتیبان، اجرا و پیاده‌سازی طرح‌های توسعه شهری و افزایش تحقق طرح‌های تفصیلی و موضعی، تقویت نظارت هوشمند، تقویت و تسهیل فرایند‌های پاسخگویی، بهبود مقررات کنترل سیما و منظر ایرانی‌اسلامی و همچنین تقویت منابع درآمدی پایدار با اتکا به ظرفیت‌های قانونی، نیازمند همت چندین‌برابری تلاشگران این عرصه است که امید است با روحیه کار جمعی و همدلی در سایه پرتو الطاف الهی و امام مهربانی ها، این امر محقق و منجر به افزایش اعتماد عمومی و رضایتمندی شهروندان عزیز شهر مشهد شود.