در وصفِ موانعی که مردم برای دریافت انواع وامهای بانکی دارند، ما رسانهها هر واژهای که به ذهنمان میرسیده را خرج کردهایم؛ از هفتخان بانکی، سنگاندازی بانکی، هزارتوی بانکی، دردسرهای بانکی، کلاههای بانکی، صفهای طولانی بانکی و... گرفته تا سرعت لاکپشتی در پرداخت وامهای بانکی، یک بام و چند هوای بانکها در پرداخت وامها و....
برای نوشتن چندباره از دلِ پُردرد مردم برای گرفتن وامهایی نظیر وام ازدواج، فرزندآوری، خرید مسکن، ودیعه مسکن برای مستأجران، وامهای مددجویان، وام نوسازی و تعمیرات، وامهای اشتغالزایی و...، اینبار از واژه «چاله» استفاده میکنیم. چالهای به نام صف، زمان و اعصاب که مردم در رویارویی با هر کدام از این وامها درون آن گرفتار میشوند. چالهای که حکایت موقعیت افراد در تنگناهای زندگی و لحظات یأس و ناامیدی است که با یک حرکت میتوانند خودشان را از چاله بیرون بکشند یا اینکه تهِ چاله بمانند.
در این میان، بانکها اگر طبق روال قانونی مصوبات، متقاضیان را در قلاب زمان نیندازند، کار مردم هم راه میافتد، اما آنچه خروجی عملکرد بانکهاست، کشاندن مردم به صف و زمان طولانی در نوبتماندن است. بخشی از این سیستم بیمار بانکی به نبود اعتبارات برمیگردد و بخشی از آن به کاغذبازی اداری منسوخ و پیچیده بانکها که با شیوههای نوین فاصله دارد.
این روال صف و زمانبرشدن دریافت وامهای بانکی را بگذارید کنار شرایط زوجی که ماههاست میخواهند زندگی مشترکشان را زیر یک سقف شروع کنند، وام ۳۰۰ میلیون تومانی ازدواج که جمع زوج و زوجه به ۶۰۰ میلیون تومان میرسد، میتواند بخشی از نیازهایشان را برطرف کند، اما در چاله بلاتکلیفی و شروع اختلافات ناشی از آن، ماهها معطل میمانند.
یا شرایط مستأجری که سر سال جابهجاییاش رسیده است و نیاز به پول رهن دارد و وام ۱۵۰ میلیون تومانی ودیعه مسکن، بخشی از نیازش را تأمین میکند، اما آنقدر صف دریافت این وام و گذر از هفتخان بانکیاش زمانبر است که متقاضی را در چاله زمان و اعصاب نگه میدارد.
از وام ۸۰۰ میلیون تومانی خرید مسکن برای زوجین هم نگوییم که هر چند در خرید خانه میتواند بخشی از نیاز مالی خریدار را تأمین کند، اما اینقدر باید و نباید در کنار اقساط سنگینش دارد که حکایتش از چاله هم فراتر رفته و چیزی شبیه قعرِ چاه ماندن برای دریافت این وام است.
با نگاهی از دریچه آمار به وضعیت متقاضیان و در سوی دیگر دریافتکنندگان وام، این ادعای چاله صف، زمان و اعصاب را میتوان اثبات کرد. در بحث وام ودیعه مسکن برای مستأجران، طبق گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی، تاکنون ۴۷۳نفر از شهروندان استان در سامانه جامع طرحهای حمایتی وزارت راه برای دریافت ودیعه مسکن ثبتنام کردهاند.
از این میان ۱۹۷ هزار نفر از ثبتنامکنندگان حائز شرایط برای دریافت تسهیلات ودیعه مسکن شدند که تاکنون فقط ۹۵ نفر موفق به دریافت تسهیلات شدهاند و بقیه در صف دریافت وام هستند. این آمار یعنی کمتر از نیمی از واجدان شرایط توانستهاند وام ودیعه مسکن را دریافت کنند و سایر افراد در چاله صف، زمان و اعصاب ماندهاند.
درخصوص صف وام ازدواج هر چند آمار بهروزی از سوی مسئولان استان خراسان رضوی اعلام نشده است، اما صف آن در کشور ۳۳۵هزار نفر است که حدود ۱۰ درصد آمارهای کشوری همواره شامل استان ما میشود، یعنی به طور تقریبی حداقل ۳۰ هزار نفر در صف وام ازدواج داریم.
در وامهای دیگر، نظیر فرزندآوری و مسکن نیز به همین شکل قاعده صف و زمانبر بودن دریافت وامها وجود دارد. باشد که مسئولان و متولیان، حداقل در پرداخت این وامهای ضروری و کارراهانداز نظیر ودیعه مسکن مستأجران و وام ازدواج، تدبیر بهتری از روند امروزی آن داشته باشند.