رودخانه کشف‌رود مشهد همچنان درگیر کشت فاضلابی

به گزارش شهرآرانیوز؛ گردهمایی تحلیل و بررسی پیش‌نویس سند سامان‌دهی رودخانه کشف‌رود با هدف ارائه اقدامات انجام‌شده، ۳۰ چالش احصا شده در حوزه کشف‌رود و ۱۱۰ عنوان پروژه برای سامان‌دهی آن است که پس از دو سال کار تحقیقاتی، پژوهشی و مطالعاتی توسط کارگروه سامان‌دهی و احیای کشف‌رود، خانه هم‌افزایی انرژی و آب و با مشارکت تمامی ذی‌نفعان و ذی‌ربطان صبح دوشنبه در مشهد برگزار شد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در این گردهمایی گفت: در دهه اخیر چالش‌های اقتصادی و مالی زیادی برای دولت‌ها وجود داشته و یکی از دلایل مهمی که در رفع چالش‌ها، اقدامات مؤثر و به‌موقعی انجام نمی‌شود، محدودیت منابع مالی است.

به گفته حسین اسماعیلیان، پروژه‌های زیادی در استان داریم که با سابقه بیست‌سال با پیشرفت ۲۰ تا ۲۵ درصد وجود دارد و از نگاه قانون‌گذاران اولویت‌های مهم‌تری با توجه به محدودیت در منابع مالی وجود داشته است.

او با بیان اینکه ایجاد هر مترمکعب تصفیه‌خانه فاضلاب تقریبا ۳۰ میلیون تومان هزینه دارد، ادامه داد: با تمام این شرایط در مشهد ۸۵ درصد شبکه جمع‌آوری فاضلاب اجرا شده است که اگر این شبکه با این گستردگی اجرا نمی‌شد، معلوم نبود شهر مشهد از لحاظ زیستی با این حجم جمعیت چه وضعیتی از لحاظ تأمین آب‌شرب داشت.

۳ تصفیه‌خانه مشهد در حال احداث

او گفت: طی سی‌سال گذشته ۲۶۳ هزار متر مکعب تصفیه‌خانه در مشهد احداث شده است. اما امروز با همه چالش‌‎هایی که بیان شد سه تصفیه‌خانه بزرگ با ظرفیت ۲۵۰ هزار متر مکعب در حال احداث است. یعنی معادل تصفیه‌خانه‌هایی که در سی سال ایجادشده در حال احداث داریم.

۵ هزارهکتار در حاشیه رودخانه کشف‌رود زیر کشت

دبیر کارگروه استانی سامان‌دهی و احیای کشف‌رود در این گردهمایی با اشاره به قدمت تاریخی رودخانه کشف‌رود که اکنون به مرکز دفع فاضلاب و کشت محصولات کشاورزی ناسالم در این حریم تبدیل شده است، اظهار کرد: موج مهاجرت به مشهد باعث شد شهرنشینی به حاشیه شهر گسترش پیدا کند و این موضوع بر خشک‌شدن این رودخانه با قدمت بالا تأثیر بگذارد. از طرفی دیگر با توجه به محدودیت تصفیه‌خانه‌های شهری حجم زیاد فاضلاب و مازاد آن روانه رودخانه کشف‌رود شد.

به گفته رمضان روحانی، ۸۵درصد طرح اگو در مشهد اجرا شده، اما همان ۱۵درصد مابقی از طریق کانال‌های شهری در نهایت به حاشیه شهر و کشف‌رود هدایت می‌شود. براساس اعلام شرکت آب و فاضلاب مشهد روزانه به طور تقریبی ۱۰۰تانکر فاضلاب در رودخانه‌کشف‌رود تخلیه می‌شود. درنتیجه، ما با رودخانه‌ای روبه‌رو هستیم که دیگر رودخانه نیست بلکه یک فاضلاب‌خانه است و رودخانه‌ای که قبلا فضای زندگی بوده اکنون تبدیل به یک بحران شهری شده است.

روحانی افزود: بحران بعدی وقتی اتفاق می‌افتد که کشاورزانی که به طور سنتی در گذشته در حاشیه کشف‌رود با آب پاک محصولات خود را آبیاری می‌کردند، امروز با آب فاضلاب آبیاری انجام می‌دهند و طبق آماری که گرفته‌ایم حدود پنج هزارهکتار در حاشیه رودخانه کشف‌رود زیر کشت داریم.

او با بیان اینکه کشف‌رود امروز محل کشت با فاضلاب است اظهار کرد: تا مادامی که فاضلاب در اختیار کشاورز باشد راهی به جز کشت با فاضلاب ندارد.

دستگاه‌های اجرایی به تکالیف خود عمل نکرده‌اند

روحانی افزود: براساس اعلام کمیسیون اصل۹۰، همه دستگاه‌های اجرایی استان که در حوزه کشف‌رود وظیفه‌مند بودند، به تکالیف خود در این حوزه عمل نکردند که دلیل آن می‌تواند در اولویت نبودن موضوع کشف‌رود چه برای دستگاه‌های اجرایی، چه نخبگان دانشگاهی و حتی مردم باشد. ما باید نخبگان حوزه محیط‌زیستی را درباره موضوع کشف‌رود دغدغه‌مندتر کنیم تا مطالبه‌گری از دستگاه‌های اجرایی، آنها را ملزم کند وظایف خود را انجام دهند.

نیاز به توسعه تصفیه‌خانه شهری برای احصای فاضلاب مازاد

به گفته دبیر کارگروه استانی سامان‌دهی و احیای کشف‌رود، متأسفانه خیلی از صنایع ما الزام به تخلیه فاضلاب به رودخانه دارند که ما می‌توانیم آنها را ملزم به پیش تصفیه فاضلاب قبل از ورود به رودخانه کنیم. ارتقای ظرفیت تصفیه‌خانه‌های فعلی متناسب با حجم فاضلاب تولیدی و استفاده از تکنولوژی‌های روز از جمله مواردی است که باید قطعا انجام شود.

روحانی ادامه داد: تصفیه‌خانه لوکال یکی از راهکار‌هایی است که می‌تواند بخش خصوصی را با مشوق‌های مالی پای کار بیاورد که آنها بتوانند آب را بازچرخانی کنند.

او افزود: ما به دنبال آن هستیم که کشف‌‎رود را تبدیل به یک مسئله ملی کنیم تا بودجه ملی دریافت کند. قطعا فضای گردشگری خوبی در حاشیه روخانه کشف‌رود با حل چالش‌ها می‌تواند به وجود آید. باید از ورود فاضلاب خام به زمین‌های کشاورزی جلوگیری شود یا الگوی کشت به‌سمت محصولاتی مثل کشت جارو و… که خطرپذیری کمتری دارد پیش برود.

او ادامه داد: قبل از ایجاد سند پیش‌نویس، جلسات متعددی با دستگاه‌های زیربط برگزار شد و کار‌هایی که در راستای احیای کشف‌رود انجام شده بررسی شد. امیدواریم در سند پیش‌نویس راهبرد‌های اجرایی هم در آن دیده شود و در نهایت هم‌افزایی مدنظر اتفاق بیفتد.