فرهنگ احسان و نیکوکاری در جوامع اسلامی بهعنوان یک ارزش بنیادی و اساسی شناخته میشود که نهتنها به تقویت روابط انسانی کمک میکند، بلکه زمینهساز ایجاد همبستگی اجتماعی و همدلی در میان افراد است.
این فرهنگ غنی و زیبا بر اساس آموزههای دینی و اخلاقی شکل گرفته است و پیوند عمیقی با زندگی روزمره ما دارد. در دنیایی که فردگرایی و رفتارهای خودمحور در حال گسترش است، اهمیت نیکوکاری بهعنوان وسیلهای برای ساختن جامعهای همدلتر و بامحبتتر بیش ازپیش احساس میشود.
نیکوکاری بهمعنای انجام عمل خیر بهمنظور کمک به دیگران و سهمی در بهبود زندگی آنهاست. این عمل میتواند به شکلهای محبتآمیز، مالی، زمانی و آموزشی بروز کند.
شاید برای بسیاری از ما در دنیای پرمشغله امروز، کمک به دیگران بهسادگی میسر نباشد؛ اما با اندکی توجه و خلوص نیت، هر یک از ما میتوانیم تأثیر مثبتی در زندگی افرادی که نیازمند کمک هستند، بگذاریم. کمیته امداد امام خمینی (ره) از همان ابتدای تأسیس، بر این موضوع تأکید داشته و با شیوههای مختلف سعی در ترویج فرهنگ احسان و نیکوکاری داشته و یکی از شیوههای مؤثر نیکوکاری، قرضالحسنه است که دراینراستا صندوق قرضالحسنه امداد ولایت با بهرهمندی از خیّران و نیکوکاران تشکیل شد.
این مفهوم (قرضالحسنه) در فرهنگ ما بهطورخاص مورد تأکید قرار گرفته است و بهعنوان یک روش نیکوکاری بدون ربا و منفعت مالی تعریف میشود.
در این طرح، افراد میتوانند با پرداخت مبالغ کوچک و متعارف، به افرادی که در تنگنای مالی قرار دارند، کمک کنند. این نوع امید به زندگی و توانمندسازی، روحیه انسانها را تقویت کرده و به آنها این احساس را میدهد که هنوز هم در جامعهای که در آن زندگی میکنند، انسانی هستند و امید به بهبود شرایط خود را از دست ندادهاند. طرحهای قرضالحسنه میتواند به شکلهای مختلف اجرا شود؛ بهعنوان مثال، مؤسسات خیریه و نهادهای مردمی میتوانند از طریق جمعآوری و توزیع وجوه قرضالحسنه، به تأمین نیازهای اولیه خانوادههای مستضعف، کمک به تحصیل دانشآموزان بیبضاعت و حتی راهاندازی کسبوکارهای کوچک برای افراد نیازمند بپردازند.
با این شیوه، میتوان بهجای دائمیکردن وابستگیهای اقتصادی، روحیه مستقل و کارآفرینی را در اقشار مختلف جامعه تقویت کرد و کمیته امداد امامخمینی (ره) در سالهای اخیر تلاش کرده است تا درراستای توانمندسازی مددجویان تحت حمایت، با تسهیلات اشتغال زمینه ایجاد کسبوکارهای کوچک را فراهم کند.
نیکوکاری به وامدادن پول محدود نمیشود؛ بلکه میتواند شامل وقتگذاشتن برای آموزش مهارتهای جدید و حضور در کنار افرادی باشد که به حمایت اجتماعی احتیاج دارند. همین که ما برای دیگران وقت بگذاریم، شاید بهنظر کوچک بیاید، اما میتواند تغییرات بزرگی در زندگی آنها ایجاد کند. ازاینرو، باید درصدد باشیم که در هر نقطه زندگیمان احسان و نیکوکاری را عملی کنیم.
ترویج فرهنگ نیکوکاری و قرضالحسنه نیازمند آگاهی و آموزش در جامعه است. برگزاری کارگاههای آموزشی، سمینارها و محافل عمومی میتواند زمینهساز افزایش آگاهی شهروندان و تشویق آنها به مشارکت در امور خیرخواهی باشد. با بهاشتراکگذاری تجربیات موفق و تأثیرگذار در این حوزه، میتوانیم دیگران را بهسمت نیکوکاری و رسیدن به یک جامعه برابر و همدل سوق دهیم.
نقش رسانهها نیز دراینزمینه انکارناپذیر است. آنها میتوانند با تولیدمحتواهای آموزشی، بازتاب موفقیتها و ایجاد کمپینهای تبلیغی، مردم را به مشارکت در طرحهای قرضالحسنه ترغیب کنند. داستانهای موفقی که از افراد خیر و نیکوکار روایت میشود، نمایانگر قدرت نیکوکاری و احسان است و میتواند الگو و انگیزهای برای دیگران باشد.
درنهایت، تنهامسئله مهم این است که همه ما باید به قدرت نیکوکاری و احسان باور داشته باشیم. باید بفهمیم که هر عمل نیکو و کوچک میتواند تأثیر بزرگی در زندگی دیگران بگذارد. بیایید با هم، در مسیری که به بهبود زندگی افراد دیگر منجر میشود، قدم برداریم و با قوت و همت، به ساختن جامعهای عادلانه، متعادل و همدل کمک کنیم. با تکیه بر قدرت نیکوکاری و احسان، میتوانیم زندگیها را تغییر دهیم و به ایجاد دنیای بهتر و پر از عشق و محبت کمک کنیم. در این راه، فقط کافی است که گامهای کوچک و مستمر برداریم و با هم، جامعهای بسازیم که در آن همه بتوانند با امید زندگی کنند.