به گزارش شهرآرانیوز؛ به تازگی موجی از بازگشت خودخواسته مهاجران غیرقانونی افغانستانی از ایران به‌راه افتاده است؛ روندی که بنا بر اعلام مسئولان وزارت کشور، ناشی از «تغییرات جدی در سیاست مهاجرتی دولت چهاردهم» و «نظم‌بخشی به حضور اتباع خارجی» در کشور است.
نادر یاراحمدی مدیر اتباع خارجی وزارت کشور نیز می‌گوید: در ۱۶ استان کشور مراکزی احداث شده که اتباع غیرمجاز می‌توانند به‌صورت داوطلبانه برای خروج از کشور اقدام و از تسهیلات بهره‌مند شوند و اتباعی که این مسیر آسان را انتخاب نمی‌کنند و مسیر سخت را انتخاب می‌کنند، پس از دستگیری از کشور خارج می‌شوند.
یاراحمدی تأکید می‌کند که برای آن دسته از اتباعی که به‌صورت داوطلبانه برای خروج از کشور اقدام کنند، وسایل ایاب و ذهاب در نظر گرفته شده و آنها را به مرز‌های شرقی منتقل می‌کند.
اعمال سیاست‌های بازدارنده برای مهاجرت غیرقانونی به گفته کارشناسان، دولت باهدف کنترل جمعیت مهاجران غیرمجاز، اقدامات جدیدی را در دستور کار قرار داده که شامل محدودسازی خدمات عمومی برای مهاجران فاقد مدرک، اجرای طرح‌های گسترده جمع‌آوری، و ایجاد کمپ‌های موقت مرزی می‌شود.
محمدرضا حاجی‌پور، پژوهشگر حوزه مهاجرت در دانشگاه علامه طباطبایی در این باره می‌گوید: «برای نخستین‌بار در سال‌های اخیر شاهد شکل‌گیری فشار روانی غیرمستقیم بر مهاجران غیرمجاز هستیم. این فشار نه از طریق برخورد خشن، بلکه با محدودسازی دسترسی به خدمات و افزایش احتمال بازداشت اعمال می‌شود.»
در همین حال، علی‌اکبر پور جمشیدیان، معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور نیز اخیراً در یک نشست خبری اعلام کرد که «طی دو ماه گذشته، بیش از ۲۵۰ هزار تبعه غیرمجاز افغان بدون برخورد انتظامی و صرفاً با اقدامات بازدارنده، خودجوش خاک کشور را ترک کرده‌اند. این نشانه موفقیت رویکرد‌های غیر تنش‌زا و قانون محور دولت است.»
وی افزود: «هیچ‌گونه رفتار غیرانسانی در این روند وجود نداشته و تلاش شده حتی در خروج مهاجران غیرقانونی نیز کرامت انسانی آنان حفظ شود.»
بااین‌حال، برخی نهاد‌های حقوق بشری و فعالان مدنی هشدار داده‌اند که این روند ممکن است منجر به افزایش رنج انسانی مهاجرانی شود که دسترسی به سرپناه، غذا و بهداشت ندارند. به‌ویژه در مناطق مرزی، چون میلک، دوغارون و زابل، صف‌های طولانی خروج و اردوگاه‌های موقت گاه با کمبود امکانات مواجه‌اند.
زهرا عالمی، فعال حقوق پناهندگان نیز می‌گوید: «بسیاری از این مهاجران سال‌ها در ایران زندگی کرده‌اند و بازگشت ناگهانی می‌تواند آسیب‌های جدی اقتصادی و روانی برای آنها ایجاد کند، به‌ویژه کودکان و زنان.» طبق آمار وزارت کشور، روزانه ۱۰۰ هزار نفر از اتباع غیرمجاز از کشور خارج می‌شوند که از این تعداد، فقط ۴۰ هزار نفر به‌صورت داوطلبانه خواهان بازگشت به کشورشان هستند، اما طبق آنچه که وزارت کشور اعلام کرده، ۶۰ هزار نفر از آنها پس از دستگیری، به کشورشان بازگردانده می‌شوند.
کارشناسان معتقدند دولت چهاردهم باهدف کاهش فشار اقتصادی و اجتماعی ناشی از حضور بی‌ضابطه مهاجران غیرقانونی، در حال اجرای یک استراتژی چندلایه است. استراتژی‌ای که از یک سو بر کنترل قانونی و انتظامی تأکید دارد و از سوی دیگر، از ابزار‌های روانی و خدماتی برای بازدارندگی استفاده می‌کند. بااین‌حال، ضرورت دارد که در کنار این اقدامات، نگاه انسانی و توجه به وضعیت اقشار آسیب‌پذیر در اولویت قرار گیرد.
منبع: فارس