آنچه این روز‌ها ذهن خیلی از فعالان بازار سرمایه را مشغول کرده، این است که آیا بازار سهام وارد فاز اصلاحی شده است یا ریزشی مانند سال ۸۳ یا ۹۲ در پیش روست؟ آنچه باید در بازار سهام به‌عنوان یک اصل مهم بپذیریم این است که اصلاح، ذات بازار است و لازمه رشد در آینده؛ اکنون نیز پس از رسیدن شاخص به مرز ۲.۱ میلیون واحد بازار وارد فاز اصلاحی و استراحت به‌منظور تجدید قوا شده ست. شاخص در فاز پایانی موج‌های صعودی یا نزولی همواره در اوج شکنندگی خود قرار می‌گیرد. در این یادداشت سعی داریم به عوامل مهمی که موجب به‌وجودآمدن وضعیت فعلی شده‌اند، بپردازیم.
۱- عقب‌نشینی ارزش معاملات از ۳۰ هزار میلیارد تومان به ۲۱ هزار میلیارد تومان و کاهش ورود پول حقیقی از ۱۰ هزار میلیارد تومان به ۴ هزار میلیارد تومان موجب شد روند صعودی بی‌محابای خرداد و تیر با تغییر رویه مواجه شود.
۲- مواجه‌شدن با فصل مجامع و پرداخت سود‌های غیرقابل انتظار ازسوی سهام ارزنده، عامل دیگری است که برخی سهام‌داران را در ادامه رفتار خود دچار تردید کرده است.
۳- درگیری‌های سیاسی درزمینه ورود دارادوم بین وزارت اقتصاد و نفت برای صندوق ETF پالایشگاهی، این سهام را که در مدت گذشته شارپی رشد کرده بود و تغییر چندباره گفته‌های مسئولان موجب سردرگمی و ترس سهام‌داران شد.
۴- تعدیل گسترده انتظارات تورمی در بازار‌های موازی مانند کاهش نرخ دلار از کانال ۲۶ به ۲۲ هزار تومان و کاهش ۲۰ درصدی قیمت مقاطع فولادی و رونق‌گرفتن فروش فایل‌های بایگانی‌شده املاک، مبین این است که پس از تلاطم اخیر، بازار‌ها با توقف رشد قیمت و کاهش حجم معاملات روبه‌رو شده و این عامل موجب ازنفس‌افتادن تقاضا در بازار سرمایه و فزونی عرضه بر تقاضا شده است.
۵- آزادسازی و عرضه سنگین ۳۰ درصد دوم سهام عدالت کسانی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده بودند و دستور اکید رئیس‌جمهور به روشن‌شدن تکلیف وجوه سهام‌داران موجب عرضه سنگین آبشاری کارگزاری‌های بانکی حتی در صف‌های خرید و تبدیل آن به صف‌های فروش سنگین در روز‌های قبل شد که علاوه‌بر واردکردن ضرر و زیان به سهام‌داران موجب افت فاحش شاخص شده است.
۶- از کارافتادگی و فشل بودن هسته معاملات و دوزمانه‌کردن وقت معاملات موجب سردرگمی سهام‌داران و از‌کارافتادن سامانه‌های برخط ۲ کارگزاری عمده مفید و آگاه شد و در روز‌های هیجانی بازار، کلافگی و سردرگمی و تصمیمات آنی سهام‌داران حقیقی و تازه‌وارد را که پرتفویشان وارد زیان شده است، در پی داشت.
۷- از لحاظ تحلیل تکنیکال درمجموع روند شاخص در بلندمدت صعودی برآورد می‌شود، اما از قدرت رشد قبل برخوردار نخواهد بود. شکسته‌شدن خط روند صعودی کوتاه‌مدت است و می‌تواند به فاز اصلاح قیمتی وارد شود. یک‌میلیون و ۷۴۰ و ۶۸۰ و ۵۹۰ اعداد مهم حمایتی قوی خواهند بود. خط روند صعودی نیز درصورتی‌که شاخص روند افزایشی در پیش گیرد، دنبال هدفی در محدوده ۲ میلیون و ۱۲۰ و ۲۵۰ و ۳۷۵ هزار واحد خواهد بود.