شکایت مشهدی‌ها از اپلیکیشن‌های جنجالی که مأموریت هک، اخاذی و فیشینگ اطلاعات افراد را دارند
مهدی قرآنی | شهرآرانیوز؛ «نهنگ آبی»، «میکی‌موس شیطانی» و حالا هم «مومو» اپلیکیشن‌هایی هستند که چند سال بعد از پیدایش سیستم عامل اندروید و با داغ‌شدن بازار نرم‌افزار‌های تلفن‌همراه در فضای‌مجازی، سروکله‌شان پیدا شد. این بدافزار‌ها که مأموریت هک‌کردن اطلاعات مخاطبان خود را دارند، با به راه انداختن بازی‌هایی به‌ظاهر ترسناک، کاربرانشان را به چالش‌هایی مختلف مانند خودآزاری، خودکشی، دگرکشی، سرقت یا آدم‌ربایی دعوت می‌کنند. مخاطب این نرم‌افزار‌ها با پای خودش وارد این بازی‌ها می‌شود، اما تمام‌کننده آن نخواهد بود، زیرا گردانندگان این اپلیکیشن‌ها با ضبط فیلم‌های مخاطب خود و تهدید به انتشار آن‌ها در فضای‌مجازی، فرد قربانی را مجبور می‌کنند تا بازی را ادامه دهد، مراحلی که از پیش به‌وسیله سوءاستفاده‌گران طراحی شده است.
فرد فریب‌خورده، اما با تصور اینکه با انجام این کار می‌تواند برای خود آبرو بخرد، مراحل این چالش را یکی پس از دیگری انجام می‌دهد، در صورتی که سازندگان این بدافزار‌ها تک‌تک فیلم‌های ضبط‌شده قربانی خود را بدون اطلاع او برای جذب مخاطب بیشتر در فضای‌مجازی منتشر می‌کنند. این شخص زمانی با حجم زیادی از اطلاعات خصوصی‌اش روبه‌رو می‌شود که همه این داده‌ها در جامعه و در بستر شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود. قربانی این بازی که دیگر به ایستگاه آخر رسیده و آبرویش هم رفته است، مرحله پایانی را انجام می‌دهد و دست‌به‌خودکشی می‌زند.
حال اینکه ما در برابر این بدافزار‌ها و نشر و نصب آن‌ها چه نقشی داریم، سؤالی است که عموما همه کارشناسان حوزه سایبری و به‌ویژه فرماندهان پلیس فتای ناجا به آن پاسخ داده‌اند و به‌صراحت مردم را از نصب و راه‌اندازی این نوع اپلیکیشن‌های مخرب بر روی گوشی هوشمند خود نهی کرده‌اند. بیشتر فریب‌خوردگان این اپلیکیشن‌ها از سر کنجکاوی به‌سوی این بدافزار‌ها کشیده می‌شوند و در نهایت خود یکی از قربانیان این چالش‌ها می‌شوند، موضوعی که بار‌ها در رسانه‌ها از سوی کارشناسان پلیس فتا و دستگاه قضایی مطرح شده و تذکراتی هم دراین‌باره به کاربران فضای‌مجازی داده شده است.
همه‌چیز از یک لینک مخرب آغاز می‌شود
«چالش مومو» از جمله همین بازی‌های اینترنتی است که بعد از گذشت ۵ سال در فضای‌مجازی دوباره داغ شده و از چندی پیش هم پایش به کشور ما باز شده است. اما واقعیت این اپلیکیشن، بازی یا چالش موسوم به «مومو» چیست؟ سؤالی که سرهنگ امین پاشایی، رئیس معاون اجتماعی پلیس فتای ناجا، در مصاحبه با صداوسیما به آن پاسخ داده و گفته است که این چالش ناشی از نصب یک اپلیکیشن تلفن‌همراه است که از سال ۲۰۱۵ به‌وسیله سازندگانش به‌روزرسانی نشده و در اصل در کشور ما اجرا نمی‌شود.
اما از آنجا که همیشه عده‌ای سوءاستفادهگر، فرصت‌طلب و مجرم در جامعه وجود دارند، با داغ‌شدن یک موضوع در بستر فضای‌مجازی، از مخفیگاه‌های خود بیرون می‌آیند و برای رسیدن به مقاصد شومشان، جامعه را به ناامنی می‌کشانند. عمده اهداف این چالش هک اطلاعات کاربران و اخاذی مالی از آن‌هاست، موضوعی که سرهنگ پاشایی به آن تأکید کرد و از شهروندان خواست توصیه‌های پلیس فتا را جدی بگیرند و به‌جای هراس‌انداختن در دل خود یا اعضای خانواده به‌ویژه کودکان، آن‌ها را درباره این بازی مخرب آگاه کنند.
این مقام انتظامی کشور همچنین در بخشی از توصیه‌هایش به شکل‌گیری چالش «مومو» اشاره کرد و گفت: این چالش پیش‌تر بر روی فیس‌بوک به وجود آمده بود و از کشور انگلستان آغاز شده و در کشور‌های دیگری همچون فرانسه، آمریکا و آمریکای لاتین ادامه پیدا کرده و حالا هم به شبکه اجتماعی واتس‌اپ راه پیدا کرده است. فرد سوءاستفادهگر با ارسال پیام به افراد مختلف ابتدا از آن‌ها می‌خواهد که با او وارد بازی شوند و در ادامه لینکی آلوده را برای او می‌فرستد و از فرد می‌خواهد وارد لینک شود. تا قبل از ورود به این لینک هیچ خطری فرد را تهدید نمی‌کند، اما به‌محض ورود فرد به درگاه اینترنتی مدنظر، اطلاعات او یا هک یا فیشینگ می‌شود.
سرهنگ پاشایی به کاربران فضای‌مجازی توصیه کرد: هیچ جای نگرانی وجود ندارد و کاربران فضای‌مجازی می‌توانند با فعال‌کردن تأیید ۲ مرحله‌ای، امنیت گوشی تلفن‌همراه خود را در پیام‌رسان واتس‌اپ بالا ببرند و از هک‌شدن گوشی تلفن‌همراهشان جلوگیری کنند. کاربران فضای‌مجازی می‌توانند به بخش «تنظیمات» نرم‌افزار واتس‌اپ بروند و وارد «حساب کاربری» شوند و سپس روی گزینه «تأیید ۲ مرحله‌ای» بزنند و یک رمز شش‌رقمی برای خود تعریف و در نهایت آن را ذخیره کنند. همچنین وارد تنظیمات شوند و سپس روی گزینه «حریم خصوصی» بزنند و دسترسی‌های نرم‌افزار را فقط برای مخاطبان خود تنظیم کنند.
انتقام‌گیری شخصی با هویت «مومو»
در این میان یکی از فعالان مجازی با انتشار گزارشی تصویری در آپارات درباره چالش «مومو» توضیح داد که شخصیت «مومو» حقیقت خارجی ندارد و همه این اقدامات از طریق یک اپلیکیشن تلفن‌همراه انجام می‌شود. در این چالش افرادی ناشناس با هدف انتقام‌گیری، آزار و اذیت و ایجاد ترس و هراس با نصب این نرم‌افزار بر روی تلفن‌همراه خود نوع ارتباط با مخاطبشان را که پیامکی، صوتی یا تصویری است، مشخص می‌کنند و با حسابی‌کاربری با عنوان «مومو» در واتس‌اپ به افراد مختلف پیام می‌دهند. به‌گفته این فعال مجازی چالش «مومو» فقط یک اپلیکیشن است و گردانندگان آن با ارسال لینک‌های آلوده به برخی مخاطبان، قصد هک و فیشینگ اطلاعات یا اخاذی از آن‌ها را دارند. این افراد با فعال‌کردن رمز ۲ مرحله‌ای واتس‌اپ و نیز افزایش درصد امنیت گوشی تلفن‌همراه خود می‌توانند مانع این مشکل شوند.
شکایت چند خانواده مشهدی از «مومو»
سرهنگ پاشایی، رئیس معاونت اجتماعی پلیس فتای ناجا، در گفتگو با خبرگزاری رکنا بیان کرده بود ردپای چالش «مومو» در جنوب و جنوب‌غربی کشور دیده شده است و تاکنون افرادی هم دراین‌زمینه شناسایی و دستگیر شده‌اند، اما اوایل همین هفته رئیس پلیس فتای استان خراسان‌رضوی از شکایت چند خانواده مشهدی درباره چالش «مومو» خبر داد.
سرهنگ جواد جهانشیری در تشریح جزئیات این خبر گفت: از روز پنجشنبه گذشته تاکنون صد‌ها تماس تلفنی با مرکز پلیس فتا با موضوع ترس شهروندان از چالش «مومو» و اضطراب ناشی از آن دریافت کرده‌ایم. تماس‌گیرندگان که بیشتر خانواده دانش‌آموزان هستند، در اظهارات خود بیان کرده‌اند که پیام‌ها و کلیپ‌هایی حاوی تصاویر ترسناک و وحشت‌آور موسوم به «مومو» برایشان در واتس‌اپ فرستاده شده که رسیدگی به این موضوع به‌صورت ویژه در دستورکار پلیس فتا قرار گرفته است.
این مقام ارشد پلیس فتای استان تأکید کرد: باتوجه‌به حساسیت این موضوع، به افرادی که گرداننده این‌گونه پیام‌ها هستند هشدار می‌دهیم که به‌زودی شناسایی و گرفتار قانون خواهند شد. سرهنگ جهانشیری همچنین به شهروندان توصیه کرد باتوجه‌به گستردگی و فرامرزی‌بودن فضای‌مجازی، توصیه‌های پلیس فتا را جدی بگیرند و دانش‌آموزان و والدین آن‌ها نیز از کنجکاوی و کلیک بر روی لینک‌های ناشناس جدا خودداری کنند. شهروندان در برخورد با چالش موصوف می‌توانند با حذف حساب‌کاربری خود از شر این مزاحم ناخوانده خلاص شوند و با شماره دیگری عضو شوند و از ذخیره شماره «مومو»ی سابق به‌شدت پرهیز کنند.