لیلا جانقربان-شهرآرانیوز| سرما کم‌کم میهمان خانه‌ها می‌شود و با نعمت گازی که در لوله‌ها جاری است، بخاری‌ها برپا می‌شوند؛ بخاری‌هایی که به گرمابخشی مشهورند، اما گاهی مرگی با طعم منوکسیدکربن با خود به همراه دارند.
سرپرست سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد در گفتگو با شهرآرانیوز درباره آمار فوتی‌های ناشی از گازگرفتگی گفت: آمار متوفیان ناشی از گازگرفتگی خراسان رضوی در سال گذشته ۵۴ نفر اعلام شده است که در مجموع ۱۱ زن و ۴۲ مرد در سال ۹۸ به این دلیل فوت کرده‌اند.
آتشپاد مسعود ظهوریان افزود: در سال ۹۹ نیز در ۳ ماه اول در مجموع ۱۰ نفر در استان جان خود را بر اثر گازگرفتگی از دست داده‌اند که از این تعداد ۹ نفر مرد بودند. متأسفانه بیشترین آمار گازگرفتگی در بهمن‌ماه اعلام شده است که این نشان رعایت‌نکردن نکات ایمنی در نصب بخاری‌هاست.
مسئول روابط عمومی پزشکی قانونی خراسان رضوی نیز دراین‌باره گفت: حدود ۸۰ درصد قربانیان ناشی از مسمومیت با منوکسیدکربن یا گازگرفتگی در استان خراسان رضوی را مردان تشکیل می‌دهند.
رئوف ذباح افزود: طبق تحلیل آمار مرگ‌ومیر ناشی از گازگرفتگی در این استان، در سال گذشته سهم زنان از این‌گونه مرگ‌ها ۲۰ درصد بوده است.
در اولین روز‌های آبان‌ماه امسال بود که مرگ ۳ نفر از همشهریان بر اثر گازگرفتگی اعلام شد و اولین چراغ خطر روشن شد.
سرپرست معاونت عملیات آتش‌نشانی مشهد دراین‌زمینه گفت: آتش‌نشانان پس از رسیدن به محل، باتوجه‌به بسته‌بودن درب ورودی آپارتمان از طریق تراس وارد این منزل شدند که در کمال ناباوری با جسم بی‌جان یک زن و شوهر و یک دختر هفت‌ساله که همگی از اعضای یک خانواده بودند روبه‌رو شدند که در بررسی‌های بیشتر مشخص شد از فوت آن‌ها مدتی گذشته بود.
آتشپاد دوم مهدی رضایی افزود: آتش‌نشانان پس از بررسی‌های اولیه محیط داخلی و بیرونی این منزل یکی از عوامل دخیل در فوت این ۳ نفر را گازگرفتگی با منوکسیدکربن از طریق پکیج منزل احتمال دادند و علت دقیق فوت این خانواده را به نظر پزشکی قانونی منوط دانستند.
مسمومیت با منوکسیدکربن یا گازگرفتگی به‌علت تنفس گاز co ایجاد می‌شود و بسیاری از علائم آن مانند آب‌ریزش بینی، سردرد و سوزش چشم، شبیه علائم سرماخوردگی است.
سرپرست سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد با اشاره به اینکه فقط با کمی دقت می‌توان از بروز حوادث جلوگیری کرد، گفت: اگر از وسایل شعله‌دار (انواع بخاری‌های گازی، نفتی، شومینه، آب‌گرم‌کن، پکیج و...) استفاده می‌کنید، هرگز همه راه‌های ورودی هوا را نبندید و حتما مسیر مناسبی را برای ورود اکسیژن و هوای تازه به محیط در نظر بگیرید.
آتشپاد مسعود ظهوریان افزود: پکیج، مقدار زیادی اکسیژن مصرف می‌کند و درصورت تأمین‌نشدن هوای مناسب، به‌سرعت اکسیژن محیط را کم می‌کند، پس بهتر است این وسیله در خارج از محیط منزل مثلا در بالکن یا محلی که مستقیم به فضای آزاد راه دارد، نصب شود.
وی اظهار کرد: قبل از نصب بخاری از بازبودن مسیر دودکش‌های داخل دیوار مطمئن شوید. برای این امر می‌توانید از پشت‌بام یک وزنه کوچک را با ریسمان به داخل دودکش بفرستید، اگر تا انتها پایین آمد، نشان‌دهنده بازبودن مسیر است.
این مقام مسئول دیگر نکات ایمنی را به شرح زیر اعلام کرد: دودکش‌های داخل دیوار از جنس سیمانی است و باید تا انتها بالا رفته و از پشت‌بام نیز ۸۰ سانتی‌متر بالاتر آمده باشد و در انتها کلاهک H نصب شود.
از مکش مناسب دودکش‌ها مطمئن شوید. بهترین نشانه برای کارکرد صحیح دودکش‌ها این است که بدنه آن‌ها همواره باید داغ باشد. سردبودن دودکش بخاری، زمانی که روشن است و همچنین زرد و نارنجی‌بودن شعله بخاری از نشانه‌های تولید این گاز خطرناک است که باید بررسی شود.
در داخل واحد و برای وسایل گرمایشی و شعله‌دار، فقط از دودکش‌های ورق سفید گالوانیزه استفاده کنید. این دودکش‌ها مقاومت فیزیکی بیشتری دارند و به‌خوبی داخل هم محکم می‌شوند، اما دودکش‌های متفرقه مثل آلومینیمی، آکاردئونی، فنری و... این خاصیت را ندارند و به‌مرور دچار نقص می‌شود و گاز مونوکسیدکربن را به داخل محیط منتشر می‌کند. ضمن اینکه به‌دلیل خاصیت ارتجاعی، دودکش‌های فنری به سهولت از محل اتصال خود خارج می‌شوند و به‌مرور منافذ ریزی در آن‌ها پدیدار می‌شود که می‌تواند باعث انتشار آلاینده‌ها در محیط شود.
بهترین وضعیت برای نصب دودکش‌ها، حالت عمود یا قائم است که در این حالت آلاینده‌ها به‌سهولت خارج می‌شوند و هرچه شیب دودکش پایین‌تر رود، خروج آلاینده‌ها سخت‌تر خواهد شد. به‌یاد داشته باشید که شیب منفی به‌هیچ‌عنوان تأییدشده نیست و در این صورت آلاینده‌ها به داخل محیط نفوذ خواهند کرد.
هر وسیله گرمایشی و شعله‌دار به یک دودکش مجزا نیاز دارد، پس از به‌کاربردن دودکش‌های مشترک برای ۲ یا چند وسیله خودداری کنید.
از تغییردادن اندازه دهانه خروجی دودکش‌ها خودداری کنید. گاهی مشاهده می‌شود که افراد، دهانه خروجی دودکش‌های روی دیوار را با مانعی، کوچک می‌کنند که به اصطلاح هوای گرم کمتری خارج شود که این عمل باعث انباشت گاز‌های خطرناک داخل دودکش و انتشار آن به داخل محل می‌شود.
از قراردادن انتهای دودکش‌ها در فضای درز انقطاع ساختمان خودداری کنید. این گاز به‌سادگی از تَرَک‌ها و شکستگی‌های روی دیوار حتی در واحد‌های دیگر، وارد منزل می‌شود.
از قراردادن انتهای دودکش‌ها در سطل آب خودداری کنید. این گاز در آب حل نمی‌شود و این کار فقط باعث مسدودشدن مسیر خروجی آن می‌شود و گاز از طریق دیگر خارج و وارد محیط می‌شود.
وجود دستگاه‌های هشداردهنده گاز مونوکسیدکربن در محیط تا حد بسیار زیادی می‌تواند به کاهش خطرات و حوادث ناشی از این گاز کمک کند. در انتخاب این دستگاه‌ها دقت کنید، زیرا بعضی از این وسایل کیفیت و کارایی لازم را ندارند.