فقط در دهه ۹۰ بیش‌از ۲۶ هزار تغییر کاربری در اراضی کشاورزی حومه مشهد رخ داده است. بخشی از این تغییر کاربری‌ها به مرحله قلعوقمع رسیده‌اند. فقط در نُه‌ماهه ابتدای سال جاری نزدیک به ۲ هزار قلعوقمع در اراضی تغییرکاربری‌داده‌شده مشهد اجرا شده‌اند.
گروه مشهد | شهرآرانیوز - تب ویلاسازی سال‌به‌سال بیشتر می‌شود و خوره‌ای بزرگ بر تن کشاورزی. آمار‌های رسمی هم تأییدی بر نابودی اراضی کشاورزی هستند، چنان‌که فقط در دهه ۹۰ بیش‌از ۲۶ هزار تغییر کاربری در اراضی کشاورزی حومه مشهد رخ داده است. بخشی از این تغییر کاربری‌ها به مرحله قلعوقمع رسیده‌اند. فقط در نُه‌ماهه ابتدای سال جاری نزدیک به ۲ هزار قلعوقمع در اراضی تغییرکاربری‌داده‌شده مشهد اجرا شده‌اند. اما قصه این تغییر کاربری‌ها تمام‌شدنی نیست. حکایت خوره‌ای است که تا بخشی از آن را درمان می‌کنند، سودجویان به بخشی دیگر چشم می‌دوزند و تکه‌ای دیگر را طعمه خود می‌کنند.
برای بررسی وضعیت تغییر کاربری‌ها در اراضی کشاورزی مشهد با مدیر امور اراضی جهادکشاورزی خراسان رضوی گفتگو می‌کنیم. محمدرضا قوسیان‌مقدم در پاسخ به این سؤال خبرنگار ما که اراضی کشاورزی مشهد بیشتر در کدام نقاط دستخوش تغییر کاربری شده‌اند، توضیح می‌دهد: ضلع غربی مشهد در محدوده بولوار شاهنامه، ضلع شمالی اتوبان مشهد-باغچه که به‌سمت قوچان منفک می‌شود، ضلع شمالی مشهد و محدوده غرب مشهد، عمده نقاطی هستند که تغییر کاربری در این اراضی رخ داده است.
وی با انتقاد از ویلاسازی‌های غیرمجاز با نابودی اراضی کشاورزی، می‌گوید: در هشت‌سال گذشته در حومه مشهد ۲۶هزار تغییر کاربری اراضی کشاورزی ثبت و آرای قلعوقمع برای این پرونده‌ها صادر شده است. از‌این‌میان، ۱۰ هزار مورد تغییر کاربری با اجرای عملیات قلعوقمع به حالت قبل بازگشتند و سایر پرونده‌ها نیز مراحل قانونی خود را طی می‌کنند.
وی درباره مراحل و شیوه‌های برخورد با متخلفان تغییر کاربری اراضی کشاورزی، توضیح می‌دهد: قانون می‌گوید جهاد کشاورزی به محض اینکه متوجه شد شخصی در‌حال تغییر کاربری است، باید اخطار بدهد که کار را متوقف کند و اگر مالک کار را متوقف نکرد، جهاد با همراهی نیروی انتظامی باید کار را متوقف کند. اگر باز هم کار متوقف نشد، قانون می‌گوید جهاد کشاورزی باید با نماینده دادستانی برود و با قلعوقمع، ملک زراعی را به حالت اولیه برگرداند. در همین زمینه از ابتدای سال جاری تاکنون ۴هزار عملیات قلعوقمع در اراضی تغییر کاربری‌داده‌شده استان، اجرا شده است.
این مقام مسئول در جهاد کشاورزی درباره شگرد‌هایی که سودجویان برای تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تبدیل به ویلاسازی دارند، می‌گوید: در اراضی کشاورزی، عده‌ای این مزارع را به قطعات کوچک تقسیم می‌کنند و هر قطعه را به یک خریدار می‌فروشند. یک سند کلی به نام سند مادر هم نشان افراد می‌دهند تا آن‌ها اعتماد کنند، در‌حالی‌که این قطعه‌بندی و تکه‌تکه‌کردن اراضی و تغییر کاربری آن از زراعی و کشاورزی به باغ شخصی و ویلاسازی، غیرمجاز است. حتی در برخی از این قطعات، مشکل انشعاب آب نیز وجود دارد، اما فروشندگان با این حربه که بیشتر باغ‌ویلا‌ها با تانکر آبرسانی می‌کنند و بالاخره شرکت آب مجوز خواهد داد، مشتری‌های خود را پیدا می‌کنند. یا تلاش می‌کنند از پلاکی به پلاک دیگر، انشعاب آب غیرقانونی را وصل کنند، در‌حالی‌که این کار خلاف قانون است. در‌این‌میان متأسفانه عده‌ای از مشاوران املاک و شرکت‌های تعاونی نیز در خرید این اراضی و قطعه‌بندی غیرمجاز آن دست دارند.
به گفته قوسیان‌مقدم، دیگر شگرد عواملی که در تغییر کاربری دست دارند، پیش‌بردن کار به‌صورت مرحله‌به‌مرحله، به بهانه آباد نگهداشتن باغ‌ها و مزارع است. به‌طور مثال ابتدا ادعا می‌کنند که در زمین زراعی فقط برای استراحت کارگر، خانه کارگر ساخته‌اند. به این بهانه، کارشان را در ظاهر مجاز می‌شمارند. اما طبق قانون، مجوز ساخت خانه کارگر را فقط برای باغی می‌توان صادر کرد که زمین حداقل ۵هکتار باشد، نه در قطعات ریز. خانه کارگر مگر استخر و سونا و جکوزی کاشی‌کرده دارد؟ خانه کارگری قاعده و قانونی برای مجوز دارد و بنای آن نباید بیشتر از ۴۰متر باشد.
وی به رابطه امنیت غذایی با نابودی اراضی کشاورزی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: سطح زیر کشت ما با همین ویلاسازی‌ها و باغ‌های شخصی و تخریب اراضی کشاورزی به‌شدت کاهش یافته و بستر تولید از بین رفته است. با ویلاسازی‌های اطراف مشهد، زمینهای مرغوب کشاورزی که باید برای تولید استفاده می‌شدند، از بین رفته‌اند.
مدیر امور اراضی جهادکشاورزی خراسان رضوی در پایان سخنانش به افرادی که قصد خرید باغ‌ویلا را دارند، توصیه می‌کند: زمین‌هایی که کاربری کشاورزی دارند، به‌هیچ‌عنوان زمینهای برای تغییر کاربری آن‌ها وجود ندارد و مجوزی هم برای این کار صادر نخواهد شد؛ لذا فریب دلالان و واسطه‌گران و فروشندگان باغ‌ویلا‌های غیرمجاز را نخورند و قبل از خرید هر گونه باغ و ویلایی درباره وضعیت آن استعلام بگیرند.