حالا که قیمت طلا سرازیری سقوط را پیش گرفته است، بدیهی است که با رکود بیشتر یا به‌اصطلاح قفل شدن این بازار مواجه شویم.
ملیحه فلاح | شهرارانیوز؛ پس از چند ساعت نوسان قیمت در بازار طلا، بالاخره نیمه روز گذشته قیمت این فلز زرد در بازار مشهد به زیر یک‌میلیون تومان رسید. روز گذشته، آخرین نرخ هرگرم طلای ۱۸ عیار با ۹۵ هزار تومان کاهش نسبت‌به ابتدای هفته به ۹۲۳ هزار تومان تا زمان تهیه این گزارش رسید.
حالا که قیمت طلا سرازیری سقوط را پیش گرفته است، بدیهی است که با رکود بیشتر یا به‌اصطلاح قفل شدن این بازار مواجه شویم. برای بررسی وضعیت بازار، سری به طلافروشی‌های خیابان مدرس می‌زنیم. در ساعت ورود ما به بازار هنوز نرخ جدید اعلام نشده است و روی تخته وایت‌برد یا تابلوی الکترونیکی همه واحد‌های صنفی نرخ روز کاری گذشته هر گرم طلای ۱۸ عیار یک میلیون و ۱۸ هزار تومان اعلام کرده‌اند. در پوشش فروشنده طلای خود، وارد یکی از پاساژ‌ها می‌شویم. پاساژ آن‌قدر خلوت است که به‌عنوان تک‌مشتری اول صبح کاملا به چشم می‌آییم. چند نفر از کسبه جلوی در مغازه‌هایشان مشغول گفتگو هستند.
خلوتی پاساژ صدایشان را آشکار کرده است. درباره ریاست‌جمهوری آمریکا و آخرین اظهارات «بایدن» حرف می‌زنند. برای فروش طلایمان، وارد یکی از مغازه‌ها می‌شویم. پاسخ فروشنده یک جمله کوتاه است: «معاوضه می‌کنیم، اما تا اعلام نرخ جدید تا ساعت ۱۲:۳۰ خرید نداریم.» جواب همه کاسبانی که به آن‌ها سرمی‌زنیم، تقریبا یکی است، اما برخی آب پاکی را روی دستمان می‌ریزند و می‌گویند: «فعلا خرید نداریم.» با وجود دانستن علت موضوع بازهم دلیل را جویا می‌شویم و در جواب می‌شنویم: «به‌دلیل رکود شدید بازار در ۱۰ ماه اخیر، نقدینگی ما کاهش یافته است و ترجیح می‌دهیم اگر قرار به خرید طلاست، از مشتریان خود خرید کنیم.»
به بازی در نقش مشتری پایان می‌دهیم و در کسوت خبرنگار، سری به اتحادیه فروشندگان طلا می‌زنیم. ابتدا (حدود ساعت ۱۱ صبح) به‌سراغ دبیر اتحادیه طلا‌وجواهرونقره مشهد می‌رویم. یوسف تقی‌زادگان به ما می‌گوید که هنوز نرخ رسمی روز دو‌شنبه برای بازار مشهد اعلام نشده است، اما تا حدود یک ساعت دیگر مشخص خواهد شد.
از او می‌خواهیم که در این فرصت، ما را برای یک بازدید میدانی از طلافروشی‌های پاساژ مدرس همراهی کند. دبیر اتحادیه طلای مشهد در مسیر این بازدید به صحبت‌های رئیس‌جمهور کشورمان درباره کاهش نرخ دلار تا ۱۵ هزار تومان اشاره میکند و می‌گوید: همین صحبت از روز چهارشنبه بر قیمت‌گذاری طلا در بازار کشور تأثیر گذاشت و باعث افت قیمت آن شد. ازسوی دیگر تایید ریاست‌جمهوری بایدن در آمریکا و نزدیک شدن به مراسم تحلیف او، مزیدی بر علت کاهش نرخ طلا شده است.
فروش نباشد، خرید نمی‌کنیم
آیا این کاهش قیمت باعث توقف خرید طلا از مردم توسط طلافروشان شده است؟ «ما دستگاه چاپ اسکناس نداریم، وقتی فروش نداشته باشیم، نمی‌توانیم خرید کنیم.» این برشی از پاسخ تقی‌زادگان به پرسش ماست. او می‌گوید: معمولا در زمان افت قیمت، خرید ازسوی مردم کاهش پیدا میکند، زیرا آن‌ها فکر می‌کنند شاید نرخ طلا بیشتر افت کند، پس دست نگه می‌دارند. ازسوی دیگر کسانی که قصد فروش طلا را دارند، تا زمانی که مجبور نباشند، به امید اینکه شاید دوباره قیمت‌ها افزایش یابد، صبر می‌کنند. به همین دلیل در زمان نوسانات شدید، معمولا بازار بیش از قبل راکد می‌شود.
به اتفاق هم وارد پاساژ مدرس می‌شویم. تعداد مشتریان را می‌شود به‌راحتی شمرد. کمتر از انگشتان دو دست هستند. می‌گوییم که کم‌کم با نزدیک شدن به نیمه‌های روز، بازار درحال به جریان افتادن است. او حرفمان را قطع میکند و می‌گوید: بیشتر این‌ها مجبور به خرید یا فروش هستند که به بازار آمده‌اند، حتی اگر همه این‌ها معامله کنند، بازهم رکود شدید بر بازار حاکم است.
۷ روز بدون دستلاف
به طبقه بالا می‌رویم. آنجا خلوت‌تر است. اکثر کسبه یا سرگرم صحبت با یکدیگرند یا مشغول کار با گوشی. به‌سراغ یکی از کسبه جوان و نالان از وضعیت بازار می‌رویم. مرد جوان درحالی‌که با دستش روی ویترین مغازه تکیه زده است، راهروی خالی از مشتری را نشان می‌دهد و می‌گوید: بازار روزبه‌روز خراب‌تر می‌شود. هستند کسانی که از یک هفته گذشته تاکنون حتی دستلاف نداشته و یک فاکتور هم ننوشته‌اند.
فروشنده دیگر در تکمیل حرف‌های همکارش، نوسان بازار را علت افزایش رکود می‌داند و ادامه می‌دهد: وقتی نوسان زیاد است، مردم دست نگه می‌دارند و بازار راکد‌تر می‌شود و درنتیجه فروش ما هر روز کمتر می‌شود. این مغازه مال خودمان است. اگر قرار بود برای مغازه اجاره بدهیم، اصلا دوام نمی‌آوردیم و مثل خیلی‌های دیگر مجبور به جمع کردن آن می‌شدیم.
فروشنده بعدی یک خانم جوان است که همراه پدرش در مغازه‌ای کوچک، کاسبی میکند و با خوشرویی به سوالات ما جواب می‌دهد. او می‌گوید: فروش ما بسیار کم شده است و اگر هم خریدار باشد، برای کار‌های کوچک با گرم‌های پایین است. آن‌طور که پدرش می‌گوید، مغازه آن‌ها قبلا بزرگ‌تر از این بوده است، اما به‌دلیل رکود شدید و وضعیت بازار، به کوچک‌تر کردن آن مجبور شده‌اند. آن‌ها می‌گویند: در ۱۰ روز اخیر، کمتر از ۶ گرم طلا فروخته‌ایم که این یعنی دخل‌وخرجمان اصلا باهم جور درنمی‌آید.
با فاکتور هم خرید نمی‌کنیم
هم‌زمان با ورود ما به مغازه بعدی، مرد میان‌سالی نیز وارد می‌شود. او ادعا میکند یک انگشتر با وزنی بیش از یک گرم دارد. صاحب طلافروشی همان اول کار می‌گوید خرید نداریم. او سعی میکند انگشتر را بفروشد، اما حتی برای طلایش، فاکتور هم ندارد. همین موضوع باعث می‌شود که صاحب طلافروشی محکم‌تر از قبل این مشتری را جواب کند.
از او می‌پرسیم اگر فاکتور داشت، می‌خریدید؟ قاطعانه می‌گوید: نه، شرایط نقدینگی ما طوری است که شاید فقط بتوانیم جوابگوی مشتریان قدیمی خود باشیم. به غیر از آن، گاهی درصورت داشتن فاکتور نیز نمی‌توانیم به سلامت فروشنده اعتماد کنیم.
سقوط ادامه دارد
دیگر کسبه نیز حرف‌های مشابهی می‌زنند. تقی‌زادگان چند مغازه بسته‌شده را نشانمان می‌دهد و می‌گوید: اوایل سال این مغازه‌ها خالی شد، اما هنوز به اجاره نرفته است. اکنون نمی‌توانم آمار دقیقی از واحد‌های تعطیل‌شده یا کسانی را که تازه آغاز به کار کرده‌اند، به شما بدهم، اما یکی از معضلات ما ورود افراد تازه وارد و بی‌تجربه‌ای است که بازار را نمی‌شناسند و موجب بروز مشکلات یا افزایش شکایات میشوند.
درنهایت برای تعیین قیمت روز به مغازه دبیر اتحادیه طلاوجواهر مشهد می‌رویم. تلویزیون بزرگی درحال نشان دادن لحظه‌ای قیمت‌هاست. هرازگاهی چند نفر از کسبه وارد میشوند و نگاهی به نرخ‌ها می‌اندازند. آن‌ها نیز حرف همکارانشان را درباره افزایش رکود و شرایط بی‌ثبات بازار تایید می‌کنند. بالاخره قیمت‌ها مشخص می‌شود. هر گرم طلای ۱۸ عیار ۹۲۳ هزار تومان و هر عدد سکه بهار آزادی، ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت می‌خورد.
اما تقی‌زادگان پیش‌بینی میکند باوجود ادامه نوسانات و کاهش قیمت، در روز سه‌شنبه، بار دیگر قیمت این فلز ارزشمند کاهش یابد و نرخ جدید اعلام شود.