کاظم کلانتری | شهرآرانیوز - شاید باید با خیلی از
صحبتهای پر نیش و کنایه بیل مار، کمدین دموکرات آمریکایی، درباره اسکار موافق باشیم؛ شاید در خیلی از حملات او به اسکار همجبههاش شویم، مثلا آنجا که گفت: «میمیرید گاهی فیلمی بسازید که بعدش نخواهیم خودکشی کنیم؟! اگر فیلمتان اینقدر بیدار و آگاه است چرا من وسطش خوابم میبرد؟!»، اما حالا که کمتر از ۴۸ ساعت تا برگزاری مراسم اسکار و اعلام جوایز مانده حداقل ما ایرانیها در اینباره همنظریم که به لطف قرنطینه و کرونا امسال تمام فیلمها قبل از شناخت برندهها در دسترس قرار گرفتهاند و تماشایشان کردهایم. یعنی دستکم انتظار طولانیمدتی برای انتشار نسخههای اینترنتی فیلمها نکشیدیم. از طرف دیگر به شکل خبیثانهای خوشحالیم که تمام مردم دنیا مثل ما مجبور شدند فیلمهای جدید را بهجای دیدن روی پردههای بزرگ سینماهای مدرن در نمایشگرهای کوچک و اتاقهای تاریک خانهشان تماشا کنند؛ پس از اینکه آنها با ما در یک ردیف قرار گرفتهاند دلمان خنک شد.
میدانم که خیلیها ممکن است بگویند به دلیل عقبنشینی استودیوهای بزرگ و نگهداشتن فیلمهایشان در گاوصندوق، امسال چندان سال پر رونقی در سینمای دنیا نبود. خب همه میدانیم که امسال مهمانی مراسم اسکار و یک برنامه سهساعته مثل سالهای پیش هم نخواهیم داشت. به سینما در سالی که گذشت از یک زاویه خوشبینانه هم میتوانیم نگاه کنیم: فیلمهای مستقل و کمپانیهای کوچکی که چندان سود و زیان دوران کرونا برایشان مهم نبود فرصت دیدهشدن پیدا کردند؛ حتی اگر همچنان خیلیهایشان راهی به جمع نامزدهای اسکار پیدا نکرده باشند.
هالیوود مثل همه صنعتهای سرگرمی دنیا سال سخت و عجیبی را پشت سر گذاشت؛ سالی که فیلم جدید نولان با رؤیای احیای سینما پا پیش گذاشت و از کمر شکست و چندماه بعد به شکل عجیب و وحشتناکی گودزیلا و کینگکونگ نجاتدهندگان سینما لقب گرفتند. سالهاست که افراد بدبین معتقدند جوایز اسکار اعتبار و ارج و قربش را میان مردم از دست داده است و سال ۲۰۲۰ میخ آخر بر تابوتش بود. آیا الان لحظهای ماندگار از دو جایزه سینمایی گلدن گلوب و جوایز امی خاطرتان هست که برای اسکار امسال لحظهشماری کنید؟ استیون سودربرگ که تهیهکنندگی مراسم تلویزیونی اسکار را برعهده دارد گفته است: «ما سعی داریم برخلاف نمایش تلویزیونی، تجربهای بسازیم که از زیبایی یک فیلم برخوردار باشد.»
شاید این فصل جوایز طولانیترین فصل جوایز تاریخ بوده باشد؛ زمانی که سال پیش «
انگل» بهترین فیلم اسکار شد، دنیا اصلا از نزدیکشدن به چنین فاجعهای خبردار نبود. کمتر کسی فکر میکرد تمام فعالیتهای هنری دچار تعویقهای طولانی و فرسایشی شوند و جشنوارههای سینمایی در بیرمقترین و کمشورترین حالتشان میزبان فیلمها باشند. با این حال انگار خیلی از اعضای آکادمی معتقدند با انصراف فیلمهای مهم سال از اکران، فصل جوایز یک ستاره دارد که خیلیها دربارهاش متفقالقول هستند؛ اما هیچکس نمیداند آن یک ستاره کدام است! از عجایب اسکار امسال فقط یک موردش را در نظر بگیریم: فیلمی که بیشترین میزان نامزدی را بین فیلمها دارد کمتر از همه فیلمها دیده شده است. «
منک» دیوید فینچر با ۱۱ نامزدی به هالیوود قدیم و روند ساخت یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینما پرداخته است، اما در ۱۲ ماه گذشته بین ۵۰۰ فیلم محبوب سیستمهای پخش فیلم هم نبوده است. جالب نیست که برای هیچکس اهمیتی ندارد در گذشته هالیوود چه خبر بوده است؟ شاید ما هم که درگیر موج چهارم کرونا هستیم چندان برایمان مهم نباشد که واکسنزدههای آمریکایی میخواهند جایزهشان را چطور تقسیم کنند. اما بیایید به چند سوال و جواب ناامیدکننده
والاستریتجورنال درباره اسکار امسال نگاهی بیندازیم؛ نکات جالبی دستگیرمان میشود.
آیا اوضاع برای اسکار حتی قبل از همهگیری کرونا پیچیده و سخت شده بود؟
مراسم اسکار سال گذشته با یک اوج دراماتیک همراه بود؛ زمانی که فیلم «انگل» بونگ جون هو اولین فیلم غیرانگلیسیزبانی شد که جایزه بهترین فیلم اسکار را از آن خود کرده است. اما از طرف دیگر نمایش اسکار سال پیش برای جلب کمترین مخاطب آمریکایی (۲۳.۶ میلیون بیننده) در تاریخ اسکار، ثبت شد.
میزان تماشای اسکار در سالهای اخیر روند نزولی داشته و در سال ۲۰۲۰ به پایینترین حد خود رسیده است.
از آنجا که بهسختی فیلمها در طول همهگیری کرونا اکران شدند، چظور میتوان اسکار برگزار کرد؟
آکادمی میگوید ۳۶۶ فیلم بلند برای حضور در اسکار واجد شرایط بودهاند. یعنی از سال ۱۹۷۰ تا به الان بیشترین تعداد. اما برای صنعتی که میخواهد به زندگی ادامه دهد چطور ممکن است که سال گذشته را با اکران «پارک ژوراسیک» و «آروارهها» در درایوینسینما بگذارند و به بهترین سال خودش هم فکر کند؟ اما بیایید کمی واقعبینانه به موضوع نگاه کنیم: آکادمی برای پرشدن لیست نامزدهایش، دوره اعلام آمادگی فیلمها برای بررسی را دو ماه طولانی کرد و به فیلمهایی که بهطور انحصاری در سیستمهای پخش آنلاین –نه در سالنهای سینما- به نمایش درآمدند اجازه ورود به مسابقه داد. این کار به فیلمهای مستند فرصت داد که واجد شرایط شوند؛ فیلمهایی که معمولا برای اکران در سینماها مشکل دارند. ۲۳۸ فیلم مستندی که سال پیش واجد شرایط شدند، ۶۵ درصد از کل فیلمها را تشکیل میدادند.
آیا هالیوود فیلمهای خوبش را برای آینده نگه داشته است؟
انتشار چند فیلم با بودجههای زیاد چندبار به تعویق افتادهاند. درمقابل فیلمهایی که حالا در اسکار هستند به هرحال در سال ۲۰۲۰ ساخته شدهاند و میتوان زحمت و صبر و تلاش سازندگانشان را ستود. به طور مثال
«صدای متال» را در نظر بگیرید که در آن یک موزیسین، شنواییاش را از دست میدهد و دچار بحران میشود، فیلمی که
داریوس ماردر، کارگردان، بیش از یک دهه ساختش را عقب انداخته است.
ریز احمد، نامزد بهترین بازیگر نقش مرد، هفت ماه قبل از شروع فیلمبرداری برای زبان اشاره و درامزدن آموزش دید.
پل راسی، بازیگر ۷۳ ساله که بازنشسته جنگ ویتنام است، بعد از دههها حضور خیلی کمرنگ و بیاهمیت در بازیگری امسال نامزد بهترین بازیگر نقش مکمل شده است.
ریز احمد، نامزد بهترین بازیگر نقش اول مرد و پل راسی، نامزد بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در فیلم «صدای متال»
واقعا چند نفر این فیلمها را دیدهاند؟
فیلمهایی که الان در شاخههای اصلی نامزد هستند در سینماهایی که افتتاحیهشان را میگذراندند اکران میشدند و به سختی مردم را به سینما میکشاندند. پردرآمدترین نامزد بهترین فیلم، «زن جوان آتیهدار» است که بعد از اکران در ماه دسامبر ۶.۳ میلیون دلار در آمریکا فروخته است.
از آنجا که مردم معمولا نامزدهای بهترین فیلم را در خانه تماشا کردهاند، دستیابی به میزان فروش آنها غیرممکن است. پنج تا از این فیلمها در سیستمهایی اکران شدهاند که اطلاعات فروششان محافظت شده است. سه تای دیگر،
«میناری»، «زن جوان آتیهدار، و «پدر»، در ویاودیها منتشر شدهاند که وضعیت مخاطبینشان مشخص نیست.
طبق یک نظرسنجی، مردم فیلم «یهودا و مسیح سیاه» را که هم در اینترنت منتشر شد و هم در سینماها، بیشتر از فیلمهای دیگر میشناختهاند.
«سرزمین آوارهها» با بازی فرانسیس مکدورمند در نقش یک دورهگرد که داخل ماشین ون زندگی میکند، تنها فیلمی است که در رتبهبندی هفتگی Nielsen بیشترین پخش را داشته است. این فیلم پیشقراول بخش بهترین فیلم است که کارگردانش با پیروزیهای بزرگ در گلدن گلوب و انجمن کارگردانها شانس زیادی برای کسب اسکار دارد.
پارادوکس: در دسترسبودن سیستمهای پخش آنلاین فیلم باعث شده است دسترسی به فیلمها هم آسانتر شود. با این حال تعداد زیادی از فیلمها در جریان محتوای رقابتی غرق شدهاند. یک شرکت تحقیقاتی گفته است که جذابیت این فیلمها با تبلیغات هدفمند به دست آمده است. مثلا سایتها الگوریتمهایی برای توصیه فیلمهایی خاص به مشتریانشان دارند.
در یک نظرسنجی دیگر ۳۵ درصد از ۳۵۰۰ مشترک سیستمهای پخش که بین ۱۳ تا ۶۴ سال سن داشتند، از هشت فیلم نامزد بهترین فیلم اسکار چیزی نشنیده بودند. از میان این فیلمها، «مسیح و یهودای سیاه» که در «اچبیاو مکس» و در سینماها اکران شد، آشناترین فیلم بود. ۴۲ درصد از شرکتکنندگان از آن اطلاع داشتند و ۱۲ درصد هم فیلم را دیده بودند. اما فقط ۱۵ درصد از فیلم «منک» فینچر که در نتفلیکس منتشر شد مطلع بودند و فقط ۶ درصد آن را دیده بودند. فیلم «منک» بیشترین نامزدی اسکار را هم دارد.
خیلی از فعالین رسانهای میگویند این فیلمهای منحصربهفرد شاید از برخی جهات خیلی قابل توجه باشند، ولی بهعنوان یک محصول، تجسم گسست و از همگسیختگی مخاطبان هستند.
آیا جایزههای اسکار در برنامه «زوم» به برندگان تقدیم خواهد شد؟
برای اعمال کنترل بیشتر بر تصویر و صدای اسکار، تهیهکنندگان از تجربه تجربه عجیب و غریب فصل جوایز درس گرفتهاند و مراسم را در مکانهای مرکزی، مثل تئاتر دالبی و ایستگاه اتحادیه لس آنجلس برگزار میکنند. در مراسم امی، برگزارکنندگان مینیونهایی را با لباس مضحک به خانه نامزدها فرستادند تا جایزه را تحویل دهند یا با بازندگان خداحافظی کنند.
گلدن گلوب مجموعهای از چیزهای عجیب بود؛ گفتگوهای کوتاه افراد مشهور در قابهای کوچک برنامه زوم و اشکالات فنی زیاد.
میکروفون
دنیل کالویا، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، در سخنرانی مراسم گلدن گلوب قطع شد. او نامزد اسکار هم هست.
مراسمهایی که در دوران همهگیری برگزار شدند جذابیتهایی هم داشتند. مثلا حضور بچهها و حیوانات خانگی در کادر سخنرانی برندگان. وقتی لی آیزاک چانگ برنده بهترین فیلم خارجی زبان گلدن گلوب شد دخترش او را در آغوش گرفت.
چه کسی به یک مشت سلبریتی هالیوودی در نیویورک و لسآنجلس اهمیت میدهد؟
تا همین سال ۲۰۰۱ تقریبا سهچهارم اعضای رأیدهنده اسکار در کالیفرنیا ساکن بودهاند. اما آکادمی در حال گسترش است –هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر جمعیتی. والت هیکی که دادههای اسکار را در خبرنامه Numlock News تجزیه و تحلیل میکند گفته است که تلاش برای گسترش اسکار به شدت مورد استقبال قرار گرفته است. طبق اطلاعات او امسال آکادمی از نظر گستردگی حق رایها با آکادمی قدیم برابری میکند. این تغییر به احتمال زیاد به افزایش تنوع نژادی در میان نامزدها منجر شده است. در این میان، «یهودا و مسیح سیاه» اولین فیلمی که تیم تولیدی کاملا سیاه پوست داشته است و نامزد اسکار بهترین فیلم شده است.
استیون یون از فیلم «میناری» هم اولین نامزد آسیایی - آمریکایی بهترین بازیگر نقش مرد است.
در سال ۲۰۲۰ حدود نیمی از افراد دعوتشده برای پیوستن به آکادمی اسکار از خارج از ایالت متحده بودند؛ درواقع آنها نماینده ۶۸ کشور مختلف هستند. مراسم اسکار امسال از ۲۰۰ سرزمین پخش میشود.
آیا اسکار امسال در تاریخ این مراسم نقطهای درخشان خواهد بود؟
جوایز اسکار در ۹ دهه برگزاریاش انتقادات و مشکلات زیادی را پشت سر گذاشته است. این مراسم در سال ۱۹۳۸ به علت سیل لسآنجلس به تعویق افتاد؛ در سال ۱۹۶۸ به دلیل ترور مارتین لوتر کینگ، و در سال ۱۹۸۱ به دلیل تیراندازی به رونالد ریگان.
بن زوزمر، آمارشناس جوایز و نویسنده، گفته است: «هیچکدام از این موارد روی خود فیلمها یا قوانین احراز شرایط حضور یا زمان اعلام آمادگی نامزدها تأثیر نگذاشته است. هیچگاه اختلال و مشکلی شبیه امسال در مراسم رخ نداده بوده است. نمیتوانیم بگوییم اگر برخی از فیلمهای بزرگ طبق برنامهریزی اکران میشدند وضعیت چیز دیگری میبود.»
اگر فرضیهها و نظریات را کنار بگذاریم، منتقدان و دنبالکنندگان اسکار میگویند ۹۳ امین دوره اسکار همچنان متنوعترین نامزدها را دارد. تصمیم استودیوهای بزرگ برای نشاندن فیلمهایشان روی نیمکت ذخیره، دلیلی بر ضعیف نشاندادن شکست یا پیروزی یک فیلم در اسکار امسال نیست. اسکار همان اسکار قبلی است.