جانقربان | شهرآرانیوز، هنوز صدای معلم بهداشت مدرسه یادم هست که سال اول ابتدایی پشت سرم ایستاده بود و می‌خواست کلماتی را که به‌آرامی می‌گفت، تکرار کنم! هرچند گوش‌هایم مشکلی نداشت، ولی همان سال معلوم شد که چشم‌هایم ضعیف است و باید عینکی شوم!
طرح سنجش سلامت دانش‌آموزان طرحی است که کم‌وبیش همه ما با آن آشنا هستیم و بیش از دو دهه می‌شود که برای ورود به مدرسه انجام این طرح اجباری شده است؛ اجباری که برخی خانواده‌ها از آن دل خوشی ندارند و برخی دیگر نیز از اینکه این طرح اجرا می‌شود، ابراز خوشنودی می‌کنند.
خانم تکلو از دو هفته پیش وقت سنجش سلامت دخترش را مشخص کرده و حالا برای انجام این کار آمده است. منزلشان سمت سیدی است و برای سنجش به مدرسه‌ای در خیابان امام‌رضا(ع) دعوت شده است. او تنها گله‌اش راه دوری است که مجبور شده است امروز بیاید و می‌گوید: چرا مکان‌های سنجش نزدیک به محل سکونت تعیین نمی‌شود؟
خانم دیگری که به‌دلیل مشکل پسرش به مراکز تخصصی ارجاع داده شده است، به شرط اینکه نام‌خانوادگی‌اش را ننویسم، می‌گوید: نگاه مردم هیچ‌وقت درست نمی‌شود. شما خودت عینکی هستی و خوب نیست این حرف را بزنم، ولی زمانی عینکی‌بودن هم یک‌جور ایراد بود. الان هم مردم خیلی تغییر نکرده‌اند و به‌محض اینکه گفتند باید پسرم به مراکز تخصصی ارجاع داده شود، همه چپ‌چپ نگاه کردند، انگار که چه ایرادی دارد. کاش این مسائل را یا تلفنی می‌گفتند یا پیامک می‌کردند.
آقای محسنی هم که دختر کوچکش را برای سنجش آورده است، می‌گوید: ما که بچه بودیم، این کارها را نمی‌کردند. یک دانش‌آموز کم‌شنوا داشتیم که طفلی همیشه به‌دلیل اینکه متوجه نمی‌شد، کتک می‌خورد و آخرش هم ترک تحصیل کرد. حالا اگر با این سنجش مشکل بچه‌ها مشخص شود که خیلی خوب است، اما تا جایی که من دیدم، این خانم‌ها و آقایان تخصصی ندارند و شاید در حد یک آموزش کوتاه‌مدت دیده باشند.
درباره طرح سنجش سلامت به گفت‌وگو با مدیرکل آموزش‌وپرورش استثنایی خراسان‌رضوی می‌نشینیم. دکتر مهدی قاسمی‌پور با اشاره به اینکه طرح سنجش یک ضرورت است و برای انجام آن از هر دانش‌آموز ۵۰ هزار تومان دریافت می‌شود، می‌گوید: طرح سنجش سلامت یک فرصت طلایی برای برطرف‌کردن مشکلات دانش‌آموزان است و بسیاری از بچه‌ها با کمک این طرح مشکلاتشان حل شده است.
خانواده‌ها بعد از مراجعه به مدرسه و پیش‌ثبت‌نام از طریق مدرسه در سامانه سنجش (سیدا) ثبت‌نام می‌شوند و نوبت دریافت می‌کنند که در نوبت مشخص‌شده باید به پایگاه تعیین‌شده که براساس ظرفیت مشخص می‌شود، مراجعه کنند.
اکنون ۴۷ پایگاه الف و ۲۰ پایگاه ب در خراسان‌رضوی سنجش سلامت دانش‌آموزان را انجام می‌دهند که در اولی روزانه ۳۳ نفر و در دومی ۲۴ نفر پذیرش می‌شوند.
امسال ۱۴۳ هزار دانش‌آموز بدو ورود به مدرسه و ۲۰ هزار دانش‌آموز پیش‌دبستانی سنجش خواهند شد که این نکته را خانواده‌ها حتما باید مدنظر داشته باشند؛ دانش‌آموز کلاس‌اولی باید حتما ۷ سال تمام باشد و حتی یک روز هم کم نداشته باشد.
اتاق بهداشت، اتاق شنوایی، اتاق بینایی و اتاق آمادگی تحصیلی مراحلی هستند که دانش‌آموز آن‌ها را طی می‌کند و اصطلاحا غربالگری می‌شود تا چنان‌چه مورد مشکوکی وجود دارد، به پایگاه‌های تخصصی ارجاع داده شود. باتوجه‌به حجم نیروی مورد نیاز، ما نمی‌توانیم از افراد متخصص در این مرحله استفاده کنیم، اما در مراکز تخصصی این کار انجام می‌شود.
در این مراکز اولیه آزمون هوش گرفته نمی‌شود و ارزیابی تخصصی گوش نیز انجام نمی‌شود و توجه به این نکته بین خانواده‌ها ضروری است که احتمال مثبت و منفی کاذب در این مرحله وجود دارد.
ارجاع دانش‌آموزان نیز به‌طورکلی ۵ تا ۸ درصد بینایی، ۳ تا ۴ درصد شنوایی و ۸ تا ۱۴ درصد آمادگی تحصیلی است. بد نیست این نکته را هم بدانید که رشد فرهنگی خانواده‌ها در آمادگی تحصیلی بچه‌ها تأثیر زیادی دارد؛ خانواده‌هایی که بچه‌ها را با مفاهیم آشنا می‌کنند و اهل مطالعه هستند، فرزندان توانمندتری دارند.
تاکنون فرایند ثبت‌نام ۳۰ هزار دانش‌آموز در خراسان‌رضوی انجام شده است و دانش‌آموزانی که به پایگاه‌های تخصصی ارجاع داده می‌شوند، در ۵ پایگاه مستر و ۴۲ پایگاه مجازی که ارزیاب به محل مراجعه می‌کند، بررسی تخصصی در زمینه‌های شنوایی، بینایی، اوتیسم، تست هوش و جسمی و حرکتی می‌شوند.
از خانواده‌های عزیز می‌خواهم که نگاه منفی به طرح سنجش نداشته باشند، زیرا هدف ما این است که با برنامه‌ریزی فضاهای مناسبی را برای کودکان دارای نیازهای خاص فراهم کنیم تا در جامعه حداقل‌ها را به‌دست بیاورند و زندگی عادی داشته باشند.
یک مشاور خانواده نیز در گفت‌وگو با ما این دغدغه‌ها را طبیعی برشمرد. مریم میرابراهیمی می‌گوید: دغدغه‌ها و نگرانی‌های خانواده‌ها کاملا طبیعی و قابل احترام است، اما بهتر است چند نکته را مدنظر داشته باشند. با طرح سنجش مشکل کودک آن‌ها پیدا شده است و حالا می‌توانند آن را حل کنند. درصد کمی از دانش‌آموزان هستند که به مدارس خاص ارجاع داده می‌شوند و بسیاری از دانش‌آموزان با کمک سمعک یا همراه و رابط آموزشی در مدارس عادی پذیرفته می‌شوند و روال عادی آموزش را می‌گذرانند.
ضمن اینکه بعید می‌دانم خانواده‌ای تا شش‌سالگی به مشکل فرزندش پی نبرده باشد و چنان‌چه مشکل فاحشی مانند عقب‌ماندگی ذهنی وجود داشته باشد، از آن بی‌خبر باشد. با انجام این طرح راهی بهتر برای آینده فرزند شما فراهم می‌شود. پس به آن به چشم ایرادگرفتن نگاه نکنید، بلکه آن را راهی برای حل مشکلات بدانید.