زمانی | شهرآرانیوز؛ شاید برایتان پیش آمده باشد که کلید خانه‌تان را گم کرده باشید. آنجاست که اهمیت نقش یک کلیدساز برایتان روشن می‌شود. مجید جومند یکی از افرادی است که وقتی اهالی محله پشت در می‌مانند کمکشان می‌کند. کلیدساز محله کوی‌دکترا ۴۵ سال است در این کسب فعالیت می‌کند و حال در یک مغازه کوچک به کلیدسازی، تعمیر و باز‌کردن قفل، رمزگشایی کلید منازل، فروش و نصب انواع در با قفل‌های متفاوت از ساده گرفته تا پیشرفته می‌پردازد.
آقامجید ۵۷ سال دارد. او که از یک دکه کلیدسازی کارش را شروع کرده معتقد است برای راه‌اندازی این کسب، فضایی بین ۲ تا ۳ متر هم کافی است. او می‌گوید: در گذشته تمام اجناس ارزان بود و برای این‌کار نیاز به سرمایه چندانی نبود، اما اکنون حداقل ۷۰، ۸۰ میلیون تومان فقط برای ابزار و آلات و دستگاه‌های مورد نیاز مانند دستگاه کلیدسازی ساده و کامپیوتری و... احتیاج است. این‌کار را از ۱۰، ۱۲ سالگی می‌توان آموخت و با توجه به استعداد افراد از یک سال تا دو سال زمان می‌برد. او ادامه می‌دهد: فردی که می‌خواهد در این مسیر قدم بگذارد باید در مرحله اول انواع کلید را بشناسد. به مرور کار دستش می‌آید. به‌تدریج با شناخت و کسب تجربه از سازه‌های قفل متوجه می‌شود که قفل را چگونه باز کند.
این شغل فصل کاری ندارد و ساعت کاری نیز بستگی به کاسب دارد. با این حال به گفته این کلیدساز کاری بی‌سروصدا و تمیز است. آقامجید توضیح می‌دهد: حرفه ما همان‌طور که یک هنر و مهارت است، کاری فکری نیز هست. به این معنا که با دیدن قفل باید متوجه مشکل به وجود آمده شویم. این‌کار با تجربه به دست می‌آید. موضوع آن‌چنان اهمیت دارد که گاهی ممکن است یک فرد یک قفل را نزد چندین قفل‌ساز و کلیدساز ببرد و کسی متوجه مشکلش نشود.
اهمیت یادگیری برای او به اندازه‌ای است که به جوانان توصیه می‌کند در کنار تحصیل هنر را هم آموزش ببینند که در زندگی‌شان نقش مثبتی خواهد داشت.
نکته مهمی که در این حرفه وجود دارد اعتماد است که نه‌تن‌ها مشتری به کاسب باید داشته باشد بلکه کاسب نیز باید به مشتری اعتماد کند. او که اخلاق و رضایت مشتری را دو اصل مهم می‌داند، در این باره می‌گوید: بار‌ها پیش آمده است که افراد کلیدشان را گم کرده یا در مکانی جا گذاشته‌اند. در نتیجه پشت در مانده و به‌سراغ من آمده‌اند. در این لحظه کار ما سخت می‌شود، زیرا باید به فرد اعتماد کنیم.
از او می‌پرسم این اعتماد چگونه به وجود می‌آید. با قاطعیت جواب می‌دهد: برای این موارد که بسیار پیش می‌آید ابتدا از همسایگان فرد پرس‌و‌جو می‌کنم تا به او آشنایی دهند و ملاک شناخت همسایه‌هاست. با این حال گاهی نیز پیش می‌آید که همسایه‌ها هم فرد را نمی‌شناسند. در این لحظه فرد باید با ۱۱۰ تماس بگیرد و من در حضور نیروی انتظامی قفل را باز می‌کنم. اما مردم چگونه به این صنف اعتماد می‌کنند: ما جواز کسب داریم و زمانی که فرد مدتی را در یک محله کار می‌کند برای اهالی آنجا هم شناخته‌شده می‌شود و به مرور اعتماد هم به وجود می‌آید. به هرحال این اعتماد مهم است و ما امین و رازدار مردم هستیم. بر این اساس زمانی‌که قفل دری را باز می‌کنم باید فراموش کنم که چه دیده‌ام و پشت آن در چه بوده است.
آن‌طور که مشخص است قفل و کلید در دنیا قدمت بسیاری دارد. کشور ما نیز از این موضوع جدا نبوده است. به قول جومند ایرانیان از سالیان پیش با کلید و قفل سر و کار داشته‌اند. او ادامه می‌دهد: در گذشته که شاید زمان آن به ۲۰۰ سال پیش برسد قفل‌های قدیمی روسی وجود داشت. به مرور پای تکنولوژی هم به آن باز شد. علم پیشرفت کرد و بر قفل و کلید تأثیر گذاشت. اکنون سیستم‌های قدیمی کنار رفته و بیشتر در‌ها به شکل دیجیتال، کارتی و اثرانگشتی شده است.
هنوز هم به روش سنتی کار می‌کند و معتقد است فضای مجازی تأثیر چندانی بر این حرفه ندارد. ۱۴ سال است که در این محله فعالیت دارد و بیان می‌کند: محله نیز بر میزان درآمد در این حرفه تأثیرگذار است. حضور در یک محیط پررفت‌و‌آمد به شرط به‌موقع حاضر شدن در سر کار و دل‌دادن به آن به جذب مشتری کمک می‌کند. در مقابل دکور تأثیر خاصی بر توجه مشتری ندارد بلکه دقت و همچنین تمیزی کار مهم است.
به نظر جومند فعالیت طولانی‌مدت در این کسب منجر به پیری زودرس چشم می‌شود. در کنار آن با وضعیت اقتصادی حاضر چرخ زندگی به تنهایی با کلیدسازی نمی‌چرخد. او می‌گوید: با گذر زمان هزینه‌ها نیز به مراتب بیشتر شده است. با خرج‌های زیاد و درآمد‌های کم امروز کلیدسازی جواب نمی‌دهد و نمی‌توان با این مخارج زندگی را گذراند. مردم نیز دیگر مانند گذشته برای کلید و قفل هزینه نمی‌کنند. دستگیره دری که ۳۵ هزار تومان بوده است اکنون به مبلغ ۲۷۵ هزارتومان به فروش می‌رسد. در نتیجه فرد ترجیح می‌دهد با همان دستگیره موجود سر کند.
بیش از ۷۰ نوع کلید، آویز دیوار‌های این مغازه شده است. هر جا چشم کار می‌کند جز قفل و کلید چیز دیگری نمی‌توان یافت. کلیدساز محله کوی دکترا می‌گوید: کلید‌ها انواع بسیاری دارند و جنس آن‌ها از آهن و برنج است. قفل‌ها نیز در دو نوع ایرانی و خارجی فروخته می‌شوند. بعضی قفل‌های ایرانی جنس خوبی دارد و ما به مشتریان پیشنهاد می‌کنیم جنس ایرانی بخرند، زیرا قیمت مناسب‌تری هم دارند. او درباره طریقه استفاده از کلید‌ها توضیح می‌دهد: کلید‌ها کارخانه‌ای است و به‌صورت خام در کارخانه درست می‌شود. زمانی که مشتری برای ما کلیدی می‌آورد ما نمونه آن را در میان کلید‌های موجود کارخانه‌ای انتخاب کرده و از روی آن کلید را می‌سازیم. در واقع کار به‌شکل فتوکپی می‌ماند. کلید موردنظر مشتری بر روی کلید آماده کارخانه‌ای توسط دستگاه‌های مرتبط کپی می‌شود.
در این مغازه دو دستگاه کلیدسازی ساده و کلیدسازی کامپیوتری وجود دارد تا به نیاز تمام مشتریان رسیدگی شود. جومند نحوه کار این دو دستگاه را نشانمان می‌دهد و بیان می‌کند: دردستگاه کلیدسازی ساده یک کلید روی قسمت تیغه‌دار و کلید دیگر در قسمت بدون تیغه قرار می‌گیرد. دستگاه شروع به کار می‌کند و شبیه کلید موردنظر کلید دیگر را می‌تراشد.
پس از انجام کار پلیسه‌های کلید را در گیره مخصوص تمیز کرده و سپس با برس قسمت‌هایی را که پرز دارد صاف می‌کنیم. در دستگاه کلیدسازی کامپیوتری نیز کلید اصلی را در یک طرف گذاشته و کلید فرعی را در طرف دیگر قرار می‌دهیم و تنظیم می‌کنیم. با شروع کار دستگاه یکی‌یکی دنده‌های کلید شکل داده می‌شود. کلید را برگردانده و دوباره کار را تکرار می‌کنیم. تمام این مراحل یک دقیقه زمان می‌برد.