هرچند که وجود روز‌های رنگارنگ در تقویم جهانی از ارزش، اهمیت و توجه به بعضی روز‌های کاسته، اما یادآوری اینکه ۲۰ ژوئن مصادف با روز جهانی پناهنده است، خالی‌ازلطف نیست. روزی که حالا به ۱۰۰ میلیون بی‌جا‌شده در جهان ارتباط مستقیم دارد و همه‌ساله در کشور‌های مختلف -به‌خصوص در کشور‌هایی که میزبان جمعیت زیادی از پناهجویان هستند- این روز گرامی داشته می‌شود.
پناهنده تعاریف متعددی در حقوق بین‌الملل دارد، در یکی از این تعاریف آمده است: «پناهنده کسی است که به علّت ترس موجه از اینکه به علل مربوط به نژاد یا مذهب یا ملیّت یا عضویت در بعضی گروه‌های اجتماعی یا داشتن عقاید سیاسی، تحت شکنجه قرار گیرد، در خارج از کشور محل سکونت عادی (کشور اصلی خود) به سر می‌برد و نمی‌تواند، یا به علت ترس مذکور نمی‌خواهد، خود را تحت تابعیت آن کشور قرار دهد.»، اما قصه پناهندگان افغانستانی که چهل سال پیش به ایران آمده‌اند در هیچ صفحه‌ای، از هیچ کتاب حقوق بین‌الملل، در هیچ جای دنیا نوشته نشده است.
مهاجران افغانستانی پناهنده امام رئوف (ع) هستند که خودش ضامن‌آهوی بیابان است. آن‌ها پناهنده حرمی هستند که مقصد همه غریبان جهان است و ساکن شهری که مردمش در همه روز‌های سال میزبان زائران حریم قدس رضوی هستند. هرچند که حضور میلیون‌ها پناهنده افغانستانی در طول چهار دهه گذشته بار سنگینی بر دوش ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران بوده است، اما به قول مرحوم «سرور رجایی» ما و ایرانی‌ها هم غم‌شریکیم، هم خون‌شریک. حضور مهاجران افغانستانی در هشت سال دفاع‌مقدس در کنار برادران و خواهران مسلمان و هم‌زبانشان مهم‌ترین دلیل برای ادعای خون‌شریکی آن‌ها با مردم ایران است.
مردم افغانستان هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنند که سال گذشته وقتی آمریکا و هم‌پیمانان اروپایی‌اش افغانستان و مردمش را تنها گذاشتند، نمایندگی‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران در شهر‌های افغانستان تمام‌قد در کنار برادران و خواهران افغانستانی خود ایستادند و ثابت کردند که ملت و دولت ایران «طرف‌دار مردم افغانستان» هستند و نه‌تنها هیچ خللی در روند صدور ویزا برای شهروندان افغانستانی برای سفر به ایران وارد نشد که به تعداد ویزا‌های صادر‌شده در یک روز هم اضافه شد. هرچند این سال‌ها خالی از مشکل و سختی نبوده است، اما اگر ملت میزبان مهاجران و پناهندگان درذات‌خود عنصر مهربانی و مردم‌داری نداشته باشند، هیچ‌گاه نمی‌توانند از پناهجویان پذیرایی کنند و ملت ایران در طول این سال‌ها ثابت کرده است که ذات مهربانی دارد.
از طرفی مهاجران افغانستانی ساکن مشهد، چون در سایه پر‌عطوفت رضوی هستند، خوش‌اند و در آرامش زندگی می‌کنند. حالا هم که ایران در تلاش است تا با سرشماری از مهاجران افغانستانی تازه وارد شرایط حضور آنان در ایران را شفاف کند، بزرگ‌منشی و مهمان‌نوازی میزبان همدل و همزبان را _بیش از پیش_ ثابت می‌کند. مردم افغانستان قدر این همسایگی را می‌دانند و به هیچ‌کس اجازه نخواهند داد که به این همدلی خدشه‌ای وارد کند.