شهرآرانیوز؛ شروع گپ‌وگفت اوضاع شیرخشک با مرور مشکلات اوایل دهه۹۰ است. زمانی که تحریم‌ها علیه ایران چندبرابری شده بود: «به تلفن کارخانه، مادری زنگ زد. وقتی تلفن را برداشتم. اولین چیزی که به گوشم رسید صدای گریه بچه بود. به مادر گفتم: خواهر من تحریم‌ها چند برابری شده و مواد اولیه شیرخشک در گمرک مانده است. به محض اینکه از گمرک ترخیص شود با فوریت تولید و در بازار توزیع می‌کنیم. مادر بچه از همان پشت خط جوابی به من داد که هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم، گفت که من همه صحبت‌های شما را می‌فهمم. درک می‌کنم، اما این بچه‌ای که در آغوش من گریه می‌کند چیزی نمی‌فهمد و گوشی را به او می‌دهد تا برای او این توضیحات را بدهم.»
این جملات را مدیرعامل صنایع پودر شیر مشهد در بازدید جانشین معاون دادستان مرکز استان برای پیگیری حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم می‌گوید. او این را هم می‌گوید که تحریم‌ها هنوز پای ثابت ماجراست، اما تولید شیرخشک چندبرابر ظرفیت و در سه شیفت کاری در حال انجام است. می‌خواهد از تولید ملی حمایت شود. از کارخانه‌ای که به گفته خودشان در خاورمیانه سرآمد است و صفر‌تا‌صد تولید تا عرضه را در اختیار دارد. از یک همت ملی می‌گوید. همتی که با همراهی داروخانه‌ها تکمیل خواهد شد و دست سوء‌استفاده‌کنندگان شیرخشک را از غذای کودکان کوتاه خواهد کرد.
پیرو گزارش‌های پیگیرانه شهرآرا برای وضعیت بازار شیرخشک، قاضی امید ابراهیم‌زاده، جانشین معاون دادستان مرکز استان در پیگیری حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم بازدیدی از کارخانه تولید شیرخشک دارد. این کارخانه بخش قابل توجهی از تولیدات شیرخشک کشور را بر عهده دارد. برای ورود به کارخانه باید شرایط ایمنی و بهداشتی رعایت شود. تمام پوشش از کفش و لباس، کلاه، ماسک و... باید برپایه سیستم بهداشتی کارخانه باشد.
عبدا... شاطری، مدیرعامل صنایع پودر شیر مشهد، قبل از ورود به بخش‌های مختلف کارخانه تأکیداتی دارد: برای ورود باید کاور مخصوص پوشیده شود تا هیچ‌گونه آلودگی به فضای تولید وارد نشود. در قسمت‌هایی که خط مستقیم تولید شیرخشک است امکان ورود وجود ندارد و از پشت شیشه‌ها می‌توان بازدید کرد. در بخش انبار و خط برچسب‌زنی که محصول شیرخشک بسته‌بندی نهایی شده است، با استفاده از این کاور‌ها می‌توان وارد شد.
قاضی ابراهیم‌زاده همان ابتدای بازدید به موضوع شیرخشک و اهمیت آن اشاره می‌کند. جانشین معاون دادستان مرکز استان در پیگیری حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم به پیگیری‌ها و رصد حوزه دادستانی از بازار شیرخشک اشاره دارد و می‌گوید: امروز بازدید کارخانه شیرخشک را در دستور کار قرار داده‌ایم. جدا از کارخانه، بازدید‌هایی از شرکت‌های پخش دارو و داروخانه‌ها نیز انجام داده‌ایم تا شرایط بازار را بررسی کنیم.
گفته‌های مدیرعامل صنایع پودر شیر مشهد در راهرو‌های کارخانه تولید شیرخشک با ماجرای اختلاف قیمت شیرخشک در داخل و خارج از کشور شروع می‌شود: دولت برای آنکه شیرخشک با قیمت مناسب به دست والدین برسد ارز ترجیحی به مواد اولیه شیرخشک اختصاص داد. قطعا همین موضوع سبب ایجاد اختلاف قیمت و سوء‌استفاده عده‌ای برای قاچاق شده است.
با این شرایط سازمان غذاودارو تأکید کرد که کد رهگیری روی قوطی‌های شیرخشک‌ها نصب شود تا بتواند رسیدن شیرخشک به دست مصرف‌کننده حقیقی را رهگیری کند؛ بنابراین ما از سال گذشته تغییراتی روی خط تولید ایجاد کردیم تا یک کد لیزری روی قسمت آبی‌رنگ انتهای قوطی شیرخشک درج کنیم. مرداد سال قبل بود که این رنگ آبی و کد لیزری در انتهای قوطی درج و در نهایت شهریور این قوطی‌های جدید راهی بازار شد.
او در ادامه بیان می‌کند:، اما هنوز این کد و خوانش آن در داروخانه‌ها با مشکلاتی روبه‌رو‌ست به دلیل اینکه کد، روی قوطی درج شده است و باید داروخانه اسکنر قوی داشته باشد تا در صورت بازتاب نور روی قوطی بتواند کد درج شده را بخواند. با این شرایط داروخانه‌ها همراهی نمی‌کنند و می‌گویند آن‌قدر زمان ندارند که کد خوانده نشده را دستی وارد کنند. قاضی ابراهیم‌زاده از آن‌ها می‌خواهد نمونه‌هایی از قوطی‌های شیرخشک را بیاورند تا کد بررسی شود. برای نمونه کد چند قوطی شیرخشک را یکی از مدیران کارخانه با دستگاه، اسکن می‌کند. دستگاه تمام کد‌های درج شده را می‌خواند.
مدیرعامل کارخانه می‌افزاید: احتمال خوانده نشدن کد بسیار کم است. هرکدام از ما هنگامی که از بازار خرید می‌کنیم ممکن است کد رهگیری از سوی اسکنر فروشگاه خوانده نشود و در ادامه فروشنده خودش کد را دستی درج کند، اما سازمان غذاودارو تأکیدش صددرصدی بودن خوانش کد و حذف حتی یک مورد است. با این شرایط فعلا جدا از ثبت کد لیزری روی قوطی، یک خط جداگانه راه‌اندازی کرده‌ایم تا برچسب کاغذی نصب کنند.
نکته‌ای که قاضی ابراهیم‌زاده به آن اشاره دارد کُند شدن سرعت عرضه شیرخشک از کارخانه به شرکت‌های پخش به دلیل همین فرآیند دستی است. مدیرعامل کارخانه توضیحی که می‌آورد از این قرار است: بی‌شک برچسب زدن دستی روندش در برابر لیرزی و سیستمی کندتر است، اما ما از نظر توزیع تاکنون عقب نبوده‌ایم.
برای مرداد قرار بود ۳میلیون قوطی شیرخشک تحویل دهیم که این اتفاق تا ۱۷مرداد افتاد. تنها اختلافی که با گذشته دارد این است که در گذشته به صورت یکجا محصولات در یک بازه کوتاه و چند روزه ارسال می‌شد، اما اکنون محصولات در یک روند سی‌روزه توزیع می‌شود. با این روش هر روز که کار برچسب یک کانتینر تمام شد به صورت آنی و فوری کانتینر ارسال می‌شود. تاکنون نیز هدف‌گذاری توزیع را محقق کرده‌ایم.
شاطری در ادامه این را هم می‌گوید: افزایش ده‌درصدی برای تولید شیرخشک امسال از سوی سازمان غذاودارو تأکید شد. در همین راستا سازمان غذاودارو این مجوز را داد که مواد اولیه به اندازه تولید ۲۶میلیون قوطی شیرخشک وارد کنیم. در ادامه حتی این مجوز نیز داده شد که این رقم تا ۳۰میلیون قوطی برسد. ما به تعهد خود برای تولید شیرخشک عمل کردیم و اکنون نیز به دلیل تقاضای بالا، سه‌شیفت در حال تولید شیرخشک هستیم. همین الان فشار بسیار بالایی روی دستگاه‌هاست و ما نمی‌توانیم حتی خط را برای ساعتی تعطیل کنیم.
او به آمار تقاضای برخی از شهر‌های مرزی در این دو ماه اشاره دارد و می‌گوید: ماه قبل بود که از سازمان غذاودارو با من تماس گرفتند و درباره یکی از شهر‌های مرزی استان سؤال پرسیدند. گفتند که این شهر استان شما چقدر مگر جمعیت دارد که این همه تقاضای شیرخشک دارد؟ در ادامه من نیز به نامه یکی از شهر‌های مرزی در محدوده جنوب کشور اشاره کردم و گفتم: شهر (..) درخواست داده برای هر کدام از نمونه‌های تولید کارخانه ما از «آپتامیل یک و دو و سه» و «ببلاک یک و دو سه»، ۴۰هزار قوطی شیرخشک ارسال کنیم. این درخواست آن‌ها بیشتر از نیاز استان خراسان‌رضوی است.
در ادامه، جانشین معاون دادستان مرکز استان در پیگیری حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم از انبار و بخش ذخیره تولیدات شیرخشک نیز بازدید می‌کند. کارتن‌های بزرگ بسته‌بندی شده شیرخشک‌ها در ردیف‌های پی‌درپی چیده شده، به نحوی که تمام فضای انبار پرشده است. گوشه‌ای از انبار چند مرد و زن در حال برچسب‌زدن بر روی قوطی‌های شیرخشک هستند. تعدادشان را مدیرعامل کارخانه پودر شیرخشک حدود ۳۰نفر ذکر می‌کند و این‌طور توضیح می‌دهد: این همان خط برچسب دستی است که در این چند هفته راه‌اندازی شده است.
قاضی ابراهیم‌زاده به قوطی‌های شیرخشک بخشی از انبار اشاره دارد. مدیرعامل کارخانه پودرشیر این قوطی‌ها را صادراتی ذکر می‌کند. او سؤال جانشین معاون دادستان درباره اینکه این صادرات سبب کاهش عرضه می‌شود را این‌طور توضیح می‌دهد: تولیدات شیرخشک صادراتی از مواد خریداری شده با ارز آزاد است بنابراین قیمت آن نیز بر اساس ارز آزاد محاسبه می‌شود.
نکته دیگری که مدیرعامل کارخانه پودر شیر به آن اشاره دارد در مورد صیانت از ارز ترجیحی است. او می‌گوید: ارز ترجیحی بر اساس تعداد قوطی و میزان تولید داده می‌شود. از سوی دیگر شرکت موظف است آمار تعداد قوطی تولید و ارسال شده خود را به سازمان غذاودارو اعلام کند.
مدیرعامل شرکت تولیدی شیرخشک در ادامه به استقبال صنایع تولیدی شیرخشک برای حقیقی شدن قیمت شیرخشک اشاره دارد. او می‌گوید: برای شیرخشک ارز ترجیحی تخصیص می‌یابد به همین دلیل قیمت شیرخشکی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد بسیار پایین‌تر است. این موضوع سبب سوء‌استفاده و قاچاق می‌شود. ترجیح ما برای جلوگیری از این سوء‌استفاده‌ها حقیقی شدن قیمت شیرخشک است. در این میان دولت می‌تواند با برنامه‌ای به خانواده‌هایی که کودک آن‌ها شیرخشک مصرف می‌کند یارانه خرید شیرخشک دهد.
نکته پایانی که قاضی ابراهیم‌زاده خطاب به مدیران کارخانه دارد این‌گونه است: همه ما در برابر غذای کودکی که حیاتش به همین قوطی‌های شیر بستگی دارد مسئول هستیم؛ بنابراین باید با یک همدلی و همراهی تلاش کنیم که مشکلی برای تولید و عرضه شیرخشک ایجاد نشود.
جانشین معاون دادستان مرکز استان در پیگیری حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم همچنین به برخورد‌های جزائی با افرادی که به انبارکردن شیرخشک اقدام می‌کنند اشاره می‌کند و از شهروندان می‌خواهدکه اگر اطلاعاتی از انبار، مراکز دپو، ذخیره‌کردن شیرخشک یا سایر دارو‌ها و مکمل‌ها دارند با شماره ۳۱۹۳۰۳۱۲ درمیان بگذارند.