شکست غول خشک سالی اقدامی همگانی می‌طلبد

خشک سالی پشت خشک سالی. این یعنی هرآنچه از آسمان برایمان رسیده، حداقل کفاف رسیدن به سال آبی بعدی را نداشته است. پنج سال است که داستان نزولات آسمانی برای شهر، استان و بخش بزرگی از کشور همین است و غم انگیز پیش می‌رود!

در این سال ها، چشممان به آسمان بوده و دستمان به دعا تا بحران و تنش‌هایی را که به اقتضای طبیعت درگیرش بودیم، به سلامت پشت سر بگذاریم. شکر خدا تا به امروز نیز این چنین شده و در تلاشی همگانی به همت همکاران و یاری زائران و مجاوران امام مهربانی ها، کمترموردی از نبود، کمبود و قطعی آب را در مشهد شاهد بودیم. از این جهت شکرگزار باری تعالی هستیم.

بارش‌ها از شروع سال آبی (مهر ۱۴۰۳) آن چنان تعریفی نداشته و ندارد که بشود به آن تکیه کرد و سال آبی را حداقل تا به انتهای شهریور پیش رو بدون دغدغه پشت سر گذاشت. بارندگی‌ها به قدری نبوده که سیلابی شکل بگیرد و مخازن سد‌های تأمین کننده آب مشهد، آورده‌ای داشته باشد.

هر آنچه باریده، نه کمکی چشمگیر به منابع زیرزمینی کرده، نه دردی از خشکی منابع آبی سطحی را درمان کرده است.

حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب، حجم قابل ذخیره آب سد‌هایی است که در سال‌های نه چندان دور تأمین کننده بخش مهمی از آب شرب کلان شهر بوده، اما در این دو سه سال اخیر حتی به قدر یک پنجم از این ظرفیت از آب پر نشده است تا تنش‌های آبی مشهد دردسر‌ها با خود به همراه داشته باشد. وضعیت کنونی سد‌ها به نوعی شاید بحرانی‌تر از چهار سال گذشته است.

سد دوستی به عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین منبع آبی مشهد در طول سالیان اخیر وضعیتی سخت را تجربه می‌کند. آب در بزر گ‌ترین سد شرق کشور در کمترین میزان ممکن ذخیره ظرفیت قرار دارد و عملا به حجم مرده آن رسیده است.

اوضاع سد دوستی که این باشد، تکلیف سد‌های طرق، ارداک و کارده روشن است. در وضعیتی این چنینی، تأمین آبی با حجم دویست و هفتاد هشتاد میلیون مترمکعبی در سال برای شهری که حدود ۴ میلیون نفرجمعیت ساکن دارد و ۳۰ میلیون زائر و مسافر سالانه، هر ماه از ماه دیگر دشوارتر می‌شود؛ به ویژه برای ماه‌های گرم و پرمصرف.

گرم شدن‌های هوا و افزایش مصارف تابستانی با پیش زمینه این موضوع که تابستان علاوه بر بالارفتن حجم سفر‌ها به مشهد مناسبت‌هایی همچون محرم و صفر و نیز دهه آخر صفر با کثرت حضور زائران را در خود جای داده است، نگاه‌ها را به سمت و سویی معطوف می‌سازد که برای عبور بی درد سر از بحران و تنش کم آبی چاره‌ای جز مدیریت مصرف نداریم تا امسال نیز مانند چهار سال گذشته با کمترین دغدغه در تأمین آب مشهد، سپری شود.

به واقع همراهی شهروندان و مشترکان بافرهنگ، راهکاری اساسی در گذر از تنش آبی پیش رو ست. نظر کارشناسی این است که با مصرف هفتاد لیتر در شبانه روز، یک فرد می‌تواند نیاز‌های آبی خود در مصارف شرب و بهداشت را رفع کند. با در نظر داشتن این نکته که شهروندان مشهدی در قیاس با شهروندان سایر کلان شهر‌های کشور سرانه مصرف کمتری دارند (۱۲۰ لیتر در شبانه روز)، می‌شود به این فرهنگ بالا دل بست و همان طور که بیان شد، می‌توان باز هم مصرف را مدیریت کرد و حتی آن را تا مرز هفتاد لیتر کاهش داد.