بهره‌برداری از ۲ رواق امیرالمؤمنین (ع) و امام‌حسین (ع) در حرم مطهر امام رضا(ع) تا شش ماه آینده

به گزارش شهرآرانیوز، جمعی از خبرنگاران و اصحاب رسانه، امروز (چهارشنبه، ۲۶ آذرماه ۱۴۰۴) از مراحل تکمیل دو پروژه رواق امیرالمؤمنین(ع) و رواق امام‌حسین(ع) در حرم مطهر رضوی بازدید کردند و در جریان آخرین وضعیت اجرایی، میزان پیشرفت و زمان‌بندی بهره‌برداری از این طرح‌ها قرار گرفتند.

بر اساس اطلاعات ارائه‌شده در این بازدید، عملیات اجرایی هر دو رواق در بخش‌های سازه‌ای به مراحل پایانی رسیده است و هم‌اکنون بخش عمده فعالیت‌ها به نازک‌کاری، اجرای تزیینات معماری، تأسیسات و تکمیل دسترسی‌ها اختصاص دارد. این دو رواق با رویکرد افزایش ظرفیت حضور زائران، سامان‌دهی تردد و ارتقای کیفیت فضا‌های زیارتی طراحی و در حال اجرا هستند.

رواق‌های امیرالمؤمنین(ع) و امام‌حسین(ع) ازجمله پروژه‌های شاخص توسعه‌ای در حرم مطهر رضوی به‌ شمار می‌روند که با بهره‌برداری از آن‌ها، بخش قابل‌توجهی به فضا‌های مسقف مجموعه افزوده خواهد شد و امکان میزبانی از جمعیت بیشتری از زائران، به‌ویژه در ایام پرحضور و مناسبت‌های مذهبی، فراهم می‌شود.

بر اساس برنامه‌ریزی صورت‌گرفته، در صورت تداوم روند فعلی اجرای پروژه‌ها، هر دو رواق حداکثر تا شش ماه آینده آماده بهره‌برداری می‌شوند و در اختیار زائران بارگاه منور رضوی قرار خواهند گرفت.

رواق امیر المومنین (ع) نخستین رواق با سقف چوبی و اولین بام زیارتی ایران

جواد علیزاده، کارشناس پروژه رواق امیرالمؤمنین(ع)، با تشریح جزئیات فنی و اجرایی این طرح عمرانی گفت: رواق امیرالمؤمنین(ع) در بخش جنوبی صحن جمهوری اسلامی حرم مطهر امام رضا(ع) جانمایی شده و هدف اصلی از اجرای آن، افزایش فضای مسقف حرم برای رفاه بیشتر زائران است. 

وی گفت: با تکمیل این پروژه، حدود ۱۵ هزار مترمربع به فضای مسقف حرم افزوده می‌شود که نزدیک به ۷ هزار مترمربع آن مربوط به رواق امیرالمؤمنین(ع) است.

 تقویت سازه بهشت ثامن با اجرای شمع‌های بتنی

وی با اشاره به اقدامات سازه‌ای پروژه اظهار کرد: کف فعلی صحن جمهوری در واقع سقف فضای «بهشت ثامن» محسوب می‌شود؛ بنابراین برای تحمل بار سازه جدید، حضور زائران و متریال‌های ساختمانی، نیاز به تقویت اساسی سازه وجود داشت. در همین راستا، شمع‌های بتنی تقویتی در محل ستون‌های قبلی و در محدوده‌ای به ابعاد ۴۰ در ۶۰ متر اجرا شد.

علیزاده افزود: عملیات حفاری تا عمق ۲۶ متری زمین انجام شد تا به لایه‌ای مقاوم از خاک برسیم و شمع‌های درجا اجرا شوند. تمام این اقدامات با نهایت دقت و بدون آسیب به قبور، مسیرهای عبوری و طبقات زیرین انجام شد و پس از آن، سازه بتنی و ستون‌های فولادی اصلی رواق بر روی این شمع‌ها نصب شد.

 جابه‌جایی مناره ۵۰۰ تنی؛ عملیاتی کم‌نظیر در جهان

کارشناس پروژه رواق امیرالمؤمنین(ع) یکی از شاخص‌ترین بخش‌های این طرح را جابه‌جایی مناره صحن جمهوری عنوان کرد و گفت: مناره‌ای با قدمت حدود ۴۰ سال در ضلع قبله صحن قرار داشت که در مسیر رواق جدید واقع می‌شد. تخریب و بازسازی این مناره به دلیل ارزش هنری، قدمت و هزینه‌های بالا در دستور کار قرار نگرفت و به همین دلیل، تصمیم به جابه‌جایی کامل آن گرفته شد.

وی تصریح کرد: این مناره با ارتفاع حدود ۳۷ تا ۳۸ متر، از طریق یک سازه نگهدارنده ویژه، شش خط ریل و ۲۰ بوژی جابه‌جا شد. وزن مناره به‌تنهایی حدود ۲۲۰ تن و وزن کل مجموعه به حدود ۵۰۰ تن می‌رسید. این جابه‌جایی به طول ۶۴ متر، طی عملیاتی ۱۲ ساعته در روز ۱۱ اسفندماه سال گذشته انجام شد و بدون هیچ خطایی در محل جدید مستقر شد؛ عملیاتی که از نظر شرایط اجرایی و انجام بر روی سقف، در سطح جهانی کم‌نظیر است.

 نخستین رواق با سقف چوبی و اولین بام زیارتی ایران

علیزاده با اشاره به ویژگی‌های معماری رواق امیرالمؤمنین(ع) گفت: این رواق نخستین رواق در حرم مطهر رضوی و حتی در کشور است که با سقف چوبی اجرا می‌شود. به دلیل محدودیت ارتفاع، از سقف تخت استفاده شده و بر اساس معماری سنتی ایرانی و خراسانی، تزئینات چوبی برای ستون‌ها و سقف در نظر گرفته شده است. در این رواق آینه‌کاری مرسوم وجود ندارد و همین موضوع، آن را به فضایی منحصربه‌فرد در مجموعه حرم تبدیل می‌کند.

وی افزود: رواق امیرالمؤمنین(ع) همچنین میزبان نخستین بام زیارتی کشور خواهد بود. زائران می‌توانند از طریق چهار دستگاه پله برقی و سه دستگاه آسانسور به بام دسترسی پیدا کرده و از آنجا به زیارت گنبد مطهر امام رضا(ع) بپردازند.

علیزاده خاطرنشان کرد: با بهره‌برداری از این پروژه، ظرفیت حضور زائران در رواق امیرالمؤمنین(ع) به حدود ۶ هزار نفر افزایش می‌یابد و با احتساب بام زیارتی، این ظرفیت بیشتر نیز خواهد شد.، پیش‌بینی می‌شود پروژه حداکثر طی شش ماه آینده تکمیل و پروژه به بهره‌برداری برسد.

وی  اعتبار این پروژه را حدود ۵۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد.

ظرفیت جدید حرم مطهر با توسعه زیرسطحی رواق امام حسین (ع)

وحید محرابیان، معاون پروژه رواق امام حسین (ع)، جزئیات پروژه توسعه زیرسطحی این رواق را تشریح کرد و هدف اصلی آن را افزایش و توسعه فضا‌های مسقف حرم مطهر عنوان کرد.

به گفته وی، با توجه به محدودیت‌های فضایی موجود، این توسعه عمدتاً به صورت زیرسطحی طراحی و اجرا شده است.در این پروژه، برخلاف نمونه‌های قبلی، تفکیک مشخصی بین فضای زیارتی و سایر فضا‌ها ایجاد شده است.

وی توضیح داد: فضای زیارتی روی قبور ایجاد شده و عمق گودبرداری افزایش یافته است. برای بهشت ثامن سه طبقه عبور ساخته شده و یک طبقه مجزا برای فضای زیارت اهل قبور در طبقه بالاتر طراحی شده است.

محرابیان گفت: ارتباط این پروژه با سایر فضا‌های حرم نیز مورد توجه قرار گرفته است.

به گفته معاون پروژه امام حسین(ع) ضلع شرقی پروژه مجاور رواق امام خمینی (ره) است و اتصال زیرزمین رواق امام خمینی (ره) با حیاط گوهرشاد برقرار شده است. در ضلع شمالی، یکی از دسترسی‌های اصلی پروژه از مدرسه تاریخی دو درب ایجاد شده که به تونل زیرزمینی ۱۵ متر عرض و ۴۵ متر طول منتهی می‌شود و به رواق حضرت معصومه (س) و دارالحجه متصل است.

وی ادامه داد: برای رفاه زائران، به ویژه سالمندان و افراد کم‌توان، سه دسترسی اصلی شامل پله‌برقی، آسانسور و پله ثابت در نظر گرفته شده است. دسترسی‌ها شامل شمالی، مرکزی از صحن پیامبر اعظم و دسترسی جنوب شرقی در ابتدای رواق شیخ‌بهایی هستند. همچنین پروژه به گونه‌ای طراحی شده که حداقل فضا‌های تاسیساتی اشغال شود. سیستم سرمایش، گرمایش و روشنایی با استفاده از کانال‌های انرژی و ارتباط با نزدیک‌ترین موتورخانه حرم مطهر تامین شده است.

ظرفیت و هزینه پروژه

محرابیان تأکید کرد: پروژه توسعه زیرسطحی رواق امام حسین (ع) با وسعت ۱۴ هزار متر مربع و زیربنای کمتر از ۴۰ هزار متر مربع، ظرفیت پذیرش هفت هزار نفر زائر را خواهد داشت. هزینه اجرای این پروژه بر اساس قرارداد با پیمانکار حدود ۲۷۵ میلیارد و ۲۷ میلیون تومان اعلام شده است.

وی در پایان گفت: این پروژه با استفاده از تجربیات قبلی و بهره‌گیری از تیم‌های تخصصی در زمینه صوت، روشنایی و تاسیسات، بهینه‌ترین استفاده را از فضای زیرسطحی حرم مطهر فراهم کرده است.