فعالان اقتصادی و کارآفرینان همواره دیپلماسی اقتصادی را به عنوان پیشران توسعه صادرات و تولید کشور در کانون توجه قرار داده اند و از دولتمردان میخواهند که به این حوزه توجه جدی کنند. متاسفانه کم توجهی به این موضوع در سالهای گذشته سبب شده بود خراسانیها بخشی از بازارهای صادراتی خود را که دست کم سه دهه برای به دست آوردن آن تلاش کرده بودند، از دست بدهند تااینکه روی کار آمدن دولت سیزدهم و افزایش دیپلماسی اقتصادی سبب شد نه تنها بخشی از مشکلات صادرکنندگان برطرف شود، بلکه صادرات به برخی کشورهای آسیای میانه مانند تاجیکستان و ترکمنستان نیز افزایش بیابد؛
به عنوان نمونه بروز اختلافات بین ترکمنستان و تاجیکستان سبب شده بود انتقال کالاهای ایرانی به تاجیکستان با مشکل مواجه شود. دیپلماسی دولت در ماههای گذشته به حل این مشکل کمک کرد، به طوری که اکنون تاجران خراسانی میتوانند کالاهای خود را به تاجیکستان منتقل کنند.
گشایش فرصتهای صادراتی بیشتر نشان میدهد که دیپلماسی اقتصادی میتواند بستری باشد که ضمن توسعه فرصتهای صادراتی، ضربه پذیری اقتصادی ایران در برابر تحریمها را کاهش دهد، با این حال باید توجه کرد که استفاده از این فرصت به وجودآمده نیازمند ریل گذاری صحیح مسیر تولید و صادرات است.
درواقع وقتی به برخی تولیدات داخلی نگاه میکنیم، درمی یابیم که سرپا ماندن آنها فقط به لطف نظام یارانهای و تعرفههای سنگین وارداتی است. در چنین حالتی آیا میتوان انتظار داشت که این صنایع بتوانند بخشی از بازارهای جهانی را تصاحب کنند و در کشورهای همسایه حرفی برای گفتن داشته باشند؟
ضعف ما در این زمینه سبب شده است صادرات ایران بیشتر حول محصولات پتروشیمی و کشاورزی و مواد خام معدنی حرکت کند، این درحالی است که اگر بتوانیم به سوی تولید صادرات محور پیش برویم، بهتر میتوانیم بازارهای صادراتی خودمان را توسعه بدهیم. بر این اساس، پیشنهاد میشود اکنون که دولت عزم خود را برای توسعه دیپلماسی اقتصادی جزم کرده است، با اصلاح مسیر تولید و حذف اتکای بیش از حد این بخش به نظام تعرفهای و حمایتی و سوق یافتن به سوی تولید صادرات محور، از فرصت به وجودآمده نهایت استفاده را ببریم.