بررسی راهکار‌های توسعه صادرات به کشور‌های همسایه خراسان رضوی

مقدسی | شهرآرانیوز؛ توسعه روابط اقتصادی با کشور‌های همسایه با هدف کاهش اتکای کشور به تجارت با کشور‌های محدود و ایجاد بستر‌های مناسب برای عرضه کالا‌های ایرانی در بازار‌های جهانی از جمله سیاست‌هایی است که در سند تحول دولت سیزدهم مورد توجه و در راستای اجرایی شدن این هدف، سیاست توسعه روابط تجاری با کشور‌های آسیای میانه در دستور کار ایران قرار گرفته است. در این میان به گفته فعالان اقتصادی موقعیت راهبردی خراسان رضوی در نزدیکی به کشور‌های آسیای میانه، فرصت مناسبی برای این استان به منظور افزایش فرصت‌های صادراتی فراهم کرده است.

تجار خراسانی معتقدند از زمان افزایش رایزنی‌هایی دولت سیزدهم با کشور‌های آسیای میانه شرایط استان برای تجارت با کشور‌های سی آی اس بهبودیافته، به گونه‌ای که حجم تجارت خراسان رضوی با کشور‌های آسیای میانه افزایش چشمگیری داشته است. به عنوان نمونه تجارت خراسان رضوی با ازبکستان در سال گذشته ۹۳ درصد رشد داشته است. همین مسئله سبب شده تا برنامه ریزی برای توسعه تجارت با کشور‌های آسیای میانه مورد توجه مسئولان استانی قرار بگیرد.

توسعه تجارت با آسیای میانه

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت خراسان رضوی در گفتگو با شهرآرا درباره ظرفیت‌های توسعه تجارت با کشور‌های آسیای میانه می‌گوید: سیاست دولت، توسعه تجارت با کشور‌های همسایه و هم جوار بوده که در این ارتباط نیز تحرکات خوبی در سطح مقامات ارشد کشور اتفاق افتاده است، بر این اساس در خراسان رضوی تلاش کرده ایم از این فرصت برای توسعه مبادلات تجاری با کشور‌های آسیای میانه استفاده کنیم.

علی غفوری ‎مقدم بیان می‌کند: در شش ماه نخست امسال، ۹۷۴ هزار تن کالا به ارزش ۵۴۴ میلیون دلار صادرات و در همین مدت ۱۴۲ هزار تن به ارزش ۲۸۲ میلیون دلار واردات داشته ایم. از این میزان ۵۴۱ میلیون دلار صادرات تجاری، ۱.۸ میلیون دلار صادرات بازارچه‌ای و ۱۴۴ هزار دلار صادرات چمدانی بوده است. بیشترین صادرات هم از گمرک مشهد به ارزش ۴۳۰ میلیون دلار، دوغارون با ۵۵ میلیون دلار، سرخس با ۳۵ میلیون دلار و در نهایت باجگیران و لطف آباد به ثبت رسیده است.

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت استان ادامه می‌دهد: عمده اقلام صادراتی استان، زعفران، میله‌های آهنی و فولادی، پسته، میوه از جمله سیب تازه، کفپوش‌های غیر مخملی و اقلامی مثل فروکروم، پریفرم، مخمر‌های فعال و اقلام شیمیایی بوده و کشور‌های عمده صادراتی افغانستان با ۲۰۵ میلیون دلار، ترکمنستان با ۶۸ میلیون دلار، عراق با ۴۴ میلیون دلار، تاجیکستان با ۴۲ میلیون دلار و ازبکستان با ۳۵ میلیون دلار بوده است.

غفوری مقدم می‌گوید: در شش ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، صادرات به تاجیکستان ۴۰۹ درصد و قرقیزستان ۱۱ درصد رشد داشته، صادرات به ترکمنستان افت داشته و ۶۸ میلیون دلار بوده، اما اخیرا گشایش ‎های خوبی اتفاق افتاده است.
وی اضافه می‌کند: صادرات به قرقیزستان در شش ماه دوم به شدت افزایش پیدا خواهد کرد، زیرا نمایشگاه اختصاصی ایران در بیشکک قرقیزستان را برگزار کردیم که استقبال خوبی از آن شد. هم زمان هیئتی نیز اعزام و جلسات بسیار خوبی برگزار شد. روند تبادلات تجاری خراسان رضوی با قرقیزستان سرعت بسیار خوبی پیدا کرده است.

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت استان با اشاره به اینکه چند اقدام برای توسعه تجارت با آسیای میانه صورت گرفته است، بیان می‌کند: اقدام اول؛ برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی در این کشورهاست. بنا داریم به صورت آزمایشی در نمایشگاه‌های بین المللی کشور‌های مختلف حضور پیدا کنیم. اقدام دوم؛ اعزام هیئت تجاری یا رسمی به کشور‌های آسیای میانه است که این اعزام تا پایان سال ادامه پیدا می‌کند. اقدام سوم نیز؛ پذیرش هیئت از کشور‌های مختلف و از جمله حوزه آسیای میانه است که از ابتدای سال هیئت‌های مختلفی را پذیرش کردیم که تا پایان سال ادامه خواهد داشت.

غفوری مقدم اقدام چهارم را استفاده از ظرفیت مناطق ویژه اقتصادی برای توسعه تجارت با کشور‌های آسیای میانه دانست و می‌گوید:ظرف دو هفته آینده ویدئوکنفرانسی با قرقیزستان درباره استفاده از ظرفیت‌های مختلف منطقه ویژه اقتصادی سرخس برگزار می‌کنیم تا این کشور بتواند از طریق سرخس به مسیر ترانزیتی بندرعباس و بعد آب‎های آزاد دسترسی پیدا کند.

برای استفاده از ظرفیت منطقه ویژه اقتصادی دوغارون نیز همین اقدامات در حال انجام است. برنامه پنجم؛ استفاده از ظرفیت بازارچه‌های مرزی و برنامه آخر؛ ایجاد پایانه‌های صادراتی در شهر‌های مختلف است که پنج شهر برای ایجاد پایانه‌های صادراتی برای خشکبار، زعفران و کالا‌های دیگر را در نظر گرفته ایم. با مجموعه این اقدامات در شش ماه دوم شاهد جهش صادراتی خواهیم بود.

وی می‌گوید: یکی از بحث‌های صادرات برای کشور‌های همسایه، تأمین واگن است که دو بخش دارد. در زمینه هزینه ها، جلساتی برای تأمین واگن در حال انجام است. مجوز خاصی را در سفر هیئت دولت به استان گرفتیم تا اجازه داده شود ۵۰۰ دستگاه واگن از طریق بخش خصوصی وارد کنیم که موجب کاهش هزینه صادرات خواهد شد. موضوع دیگر سیر واگن‌های ما در کشور‌های آسیای میانه است که در این ارتباط نیز مذاکرات مختلفی بین مسئولان دو کشور در حال انجام بوده است تا زمینه حضور و تردد واگن‌های ما در مسیر‌های ریلی کشور‌های همسایه فراهم شود. با این اقدامات به زودی مشکلات در حوزه واگن برطرف خواهد شد.

ظرفیت هست، کالا نیست

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی استان در گفتگو با شهرآرا درباره مشکلات صادرات به کشور‌های آسیای میانه اظهار می‌کند: در کشور‌های آسیای میانه ظرفیت بسیار خوبی برای مبادلات تجاری داریم. در کشور‌های هدف از جمله ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان و همچنین روسیه و چین شرایط بسیار خوبی برای فعالیت داریم. شرایط تجاری ما نیز در این کشور‌ها خوب است و مشکل تحریم هم نداریم.

محمدحسین روشنک اضافه می‌کند: با وجود ظرفیت فراوان و بازرگانان بسیار خوب و قوی، اما مشکل صادرکنندگان خراسانی برای توسعه تجارت این است که کالا‌های وسیعی که بتواند از نظر قیمت با کشور‌های صادرکننده دیگر رقابت کند، نداریم. وی بیان می‌کند: تاکنون صادرات کالا‌های کشاورزی ما بهتر بوده که در حال حاضر قیمت‌ها افزایش پیدا کرده است، بنابراین کالای زیادی برای صادرات نداریم. فقط می‎توانیم در سه حوزه معدنی، پتروشیمی و محصولات باغی، کشاورزی، دارو‌های گیاهی، زعفران و پسته صادرات داشته باشیم. در زمینه صنعتی کالایی نداریم که صادر کنیم. نماد صنعت، خودرو است، اما می‌توانیم با این قیمت در زمینه خودرو، آن را صادر کنیم؟

وی ادامه می‌دهد: وزارت صمت باید فهرستی بدهد و بگوید کدام کالای صنعتی ما می‌تواند صادر شود. من چند سال است فریاد می‌زنم که یک نفر بگوید چه کالا‌هایی برای صادرات داریم که قادر به رقابت است، بعد از آن ما بازرگانان را وادار می‌کنیم این کالا‌ها را صادر کنند. وی با اشاره به ضرورت تقویت زیرساخت‌ها برای توسعه تجارت با آسیای میانه می‌گوید: باید راه‌های مواصلاتی شامل راه‌های زمینی، ریلی و هوایی به بهترین شکل ممکن گسترش یابد تا کالا‌های صادراتی در کوتاه‌ترین زمان به دست طرف‌های تجاری ایران در آسیای میانه برسد. این مسئله سبب می‌شود تا کالا‌های خراسانی قدرت رقابت بیشتری در این کشور‌ها داشته باشند.