طنین همتی|شهرآرانیوز، «چرا باید از همسایه‌ها بفهمیم که محصولات ما استاندارد نیست؟» این جمله را علیرضا پاک‌نیت، نماینده شیراز، در پی برگشت محصولات کشاورزی‌مان از کشور‌های همسایه گفته است و اینکه چرا سمومی که در داخل کشور تولید می‌شود، استاندارد نیست؟!
بازگشت محموله‌های کیوی از هند، سیب‌زمینی از ازبکستان و فلفل‌دلمه‌ای از روسیه و به‌تازگی هم سیب‌زمینی از ترکمنستان، اخبار داغ این روزهاست. بازار‌های هدف محصولات صادراتی ایران هر کدام با دلایلی این اقلام کشاورزی را مرجوع کرده‌اند؛ نکته جالب توجه آنکه وجه اشتراک بازگشت همه این محصولات کشاورزی ایران، آلودگی و سموم غیراستانداردی است که در فرایند تولید آن‌ها مصرف شده است. جریان از این قرار است که اوایل آذر، بیش از ۳۵۰۰ تن سیب‌زمینی از ازبکستان برگشت خورد و این کشور اعلام کرد این محصول را به‌دلیل آلودگی خطرناک برگشت داده است. پس از آن هم سازمان حفظ نباتات و قرنطینه هندوستان به‌دلیل وجود ذرات سفید روی کیوی‌های صادراتی ایران، آن‌ها را قبول نکرد.
همچنین، مسعود گیل‌آبادی، رئیس انجمن تولیدکنندگان سم، در نشست خبری گفته بود: در چند روز گذشته مسئله بازگشت محصولات کشاورزی به کشور سروصدا‌های زیادی به‌پا کرد، درحالی‌که به مردم اطمینان می‌دهیم غذای مصرفی‌شان سالم است.
این مقام مسئول با تأکید بر مبارزه بموقع با آفات گفت: اگر کشاورزان سموم موردنیازشان را به‌موقع تأمین نکنند، محصولات کشاورزی ۳۰ تا ۴۰درصد خسارت می‌بیند.
او ضریب مصرف سموم در ایران را کمتر از اروپا اعلام کرد و گفت: البته مصرف سموم را نمی‌توان نادیده گرفت و از آن به‌عنوان آفت‌کش باید استفاده کرد.
گیل‌آبادی درباره علل بازگشت فلفل‌دلمه صادراتی گفته است: باتوجه‌به آنکه ۴ نوع سم مصرفی در روسیه ریجستر نشده است، بی‌توجهی در اطلاع‌رسانی‌ها منجر به بازگشت شده است.
وی وجود خاک در محصول و ناخالصی در خاک را علت اصلی بازگشت سیب‌زمینی اعلام کرد و گفت: شپشک توت کیوی منجر به بازگشت محصول شد که این امر نشان می‌دهد مبارزه با آفات به‌درستی انجام نشده است.
مدیر کل سازمان غذا و دارو درباره عودت محصولات صادراتی کشاورزی گفته است: شاخص یاقی‌مانده سموم ممکن است در برخی کشورها سخت‌گیرانه تر باشد. اما مردم نگرانی از بابت سلامت محصولات غذایی موجود در داخل کشور نداشته باشند.
فاطمه حلاج‌نیا، مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی، در گفتگو با شهرآرانیوز دراین‌باره اظهار کرد: وظیفه صادرکننده این است که قوانین مربوط به کشاورزی کشور مقصد را در نظر بگیرد.
به‌گفته وی، کشور‌های همه دنیا حرکت رو به جلو دارند و در جهت افزایش کیفیت محصولات کشاورزی تلاش می‌کنند. موضوعی که در حوزه جهاد کشاورزی مطرح است، قرنطینه گیاهی یا نباتی است که البته رصد می‌شود. عوامل قرنطینه‌ای می‌تواند همراه محصولات کشاورزی بین کشورها جابه‌جا شود و سبب خسارت به محصولات کشاورزی آن کشورها می‌شود.
این مقام مسئول اظهار کرد: تصور اشتباه ما ین است که اگر محصولی برگشت می‌خورد، ممکن است سلامت جامعه را به خطر بیندازد. درباره برگشت سیب‌زمینی از کشور همسایه، باید گفت که دلیل آن فقط خاک اضافه همراه با محصول بوده است و طبق استعلام ما از گمرک که مرجع اصلی برگشت محصولات کشاورزی است، از مرز‌های لطف‌آباد و سرخس برگشت سیب‌زمینی نداشته‌ایم.
حلاج‌نیا تأکید کرد: از ابتدای سال تا کنون ۲۵۰ هزار تن محصولات کشاورزی از مرز‌ها صادر کرده‌ایم که عدد کمی هم نیست و نشان می‌دهد محصولات کشاورزی ما در سراسر دنیا خواهان دارد. اگر محموله‌ای هم به‌دلایلی برگشت بخورد، باید به‌دنبال علت آن باشیم. در حوزه جهاد کشاورزی صرفا موضوع قرنطینه گیاهی است و دستورالعمل‌هایی بین کشورها برقرار شده است که باید رعایت شود تا آفات جابه‌جا نشود؛ منتهی صادرکننده ما نیز باید همه ضوابط را در نظر بگیرد.
وی با اشاره به اینکه هر کشور ضوابط خودش را دارد، گفت: حتی برای ما هم که محصولی را وارد کشور می‌کنیم، میزان استفاده از سموم و آفات مهم است و این صرفا موضوعی در بهداشت گیاهی است. صادرکننده باید در نظر بگیرد که ضوابط کشور‌های ترکمنستان و ازبکستان با هم فرق دارد و باید به آن توجه داشته باشد؛ اما بعضی صادرکنندگان محموله را به ازبکستان از مرز ترکمنستان وارد می‌کنند تا به‌نحوی ضوابط را دور بزنند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی با اشاره به اینکه در دنیای مبادلات امروز محصولات باید شناسنامه داشته باشند، اضافه کرد: برای کشور مقصد حتی نام کشاورز و محلی که محصول تولید می‌شود هم مهم است. صادرکننده ما باید مطلع باشد که کشورها برای محصولات صادراتی شناسنامه می‌خواهند. صادرکننده باید از صفر تا صد تولید مطلع باشد و حتی قبل از تولید با کشاورز مذاکره کند و محصول استاندارد و با ضوابط صادراتی از او بخواهد.
وی گفت: ما باید مسیر درستی را برای محصولات کشاورزی تعیین کنیم. به مردم اطمینان می‌دهم که محصولات کشاورزی ما بهترین استاندارد را دارند. ما در جهاد کشاورزی تلاش می‌کنیم صرفا عوامل قرنطینه‌ای و خسارت‌زای نباتی را کنترل کنیم.
وی به این نکته اشاره کرد که کشور‌های همسایه به‌جز روسیه اصلا آنالیز سم نخواستند تا به‌دلیل باقی‌مانده سم محصول ما را برگشت بدهند. معاونت غذا و دارو از محصولات کشاورزی نمونه‌برداری کرد و از بیش از ۹۰۰ نمونه که از مزرعه‌ها، باغات و گلخانه‌های ما برداشت کرد، هیچ سم بیش از حد مجازی یافت نشد و همه محصولات سطح مشخص و خوبی داشتند.
وی یادآور شد: کشاورزان ما با وضعیت اقلیمی سختی که در کشور وجود دارد، خیلی تلاش می‌کنند؛ اما صادرکنندگان ما باید حواسشان باشد. اگر صادرکننده ضوابط کشورها را درست درک کند و قرنطینه را کمک‌حال خودش بداند، قطعا صادرات محصولات ما به مشکل برنمی‌خورد. صادرکننده برای سال آینده باید در نظر داشته باشد که اگر می‌خواهد محصولی صادر کند، حتما باید شناسنامه‌دار باشد.
وی درباره کیفیت محصولات تولیدی در استان گفت: افزایش قیمت سموم باعث شده است کشاورز به‌شکلی هدفمند به‌سمت استفاده از این سموم برود؛ اگر برای استفاده از کارشناس تقاضا کنند، مشاوره لازم را دریافت می‌کنند.
حلاج‌نیا تصریح کرد: برای استفاده سموم در محصولات کشاورزی اطلاعیه‌های لازم را به کشاورزان داده و زمان مناسب مبارزه با آفات را اعلام کرده‌ایم و خوشبختانه با همکاری کشاورزان مشکل خاصی نداریم. محموله‌های دیگری هم که از استان‌های دیگر می‌آید و از مرز استان خراسان‌رضوی صادر می‌شود، همگی برگه تأیید کلینیک سلامت استان را دارد که بر اساس استاندارد‌های جهانی است. مصرف‌کنندگان ما هم باید این موضوعات را بدانند تا با خیال راحت از محصولات استفاده کنند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی تأکید کرد: ضوابط دنیا تغییر کرده است و ما هم باید بر اساس این ضوابط محصول تولید کنیم تا صادرات پایدار داشته باشیم و صادرکننده هم باید به این موضوع توجه کند.
وی در پاسخ به اینکه آیا محصولات کشاورزی ما استاندارد‌های جهانی دارد یا در حد صادرات به کشور‌های اطراف است، گفت: ما سالانه ۲۵۰ هزار تن از محصولات کشاورزی استان را صادر می‌کنیم که برگشت هم نخورده‌اند؛ این نشانگر این است که محصولات ما کیفیت دارند.
وی توصیه کرد: صادرکنندگانی که به عرصه‌های تجاری وارد می‌شوند، برای اینکه بتوانند تجارتی پایدار داشته باشند، ضوابط کشور‌های مقصد را مدنظر داشته باشند؛ چون اگر به این موضوع توجه نشود، قطعا به مشکل برمی‌خورند. مسلما ما هم برای ورود محصولات خارجی این حساسیت‌ها را داریم.
حلاج‌نیا اضافه کرد: انجمن‌های واردکننده سموم در این میان می‌توانند نقشی مهم داشته باشند و محصولات غیرشیمیایی وارد و حتی به تولیدکننده معرفی کنند و نقشی مخرب در حوزه کشاورزی نداشته باشند. نقش واسطه‌ها در تولید محصول باکیفیت و مبتنی بر استاندار از کشاورز هم مهم‌تر است که امیدواریم این اتفاق بیفتد و نقشی مثبت ایفا کنند.