به گزارش شهرآرانیوز، جواد نوائیان رودسری در کارگاه هویت مشهد در حاشیه رویداد روایت شهر بخش شهربانو، پنجشنبه ۷ دی ماه ۱۴۰۲ در مدرسه ۳۷۴ ساله میرزا جعفر اظهار کرد: این مدرسه را میرزاجعفر همراه با برادرش با هزینه خود ساختند. تمام مدارس مشهد در سال ۵۴ تخریب شدند ولی مدرسه دو در، پریزاد و میرزا جعفر که در داخل حرم مطهر رضوی بودند مصون ماندند و در کنار آن، دانشگاه علوم اسلامی رضوی ساخته شد. بزرگان زیادی از جمله ادیب نیشابوری و رهبر انقلاب در این مدرسه درس خواندند و مرحوم شیخ احمد نهاوندی در این مدرسه تدریس کرده است.
نوائیان رودسری با اشاره به تاریخ شکل گیری مشهد تشریح کرد: اواخر قرن دوم هجری قمری در محل مشهد کنونی دهکده‌ای به نام سناباد وجود داشت که از توابع نوغان بزرگترین شهر ولایت توس به شمار می‌آمد. کاخ حمیدبن قحطبه در سناباد وجود داشت که پس از شهادت حضرت رضا(ع)، امام را در این محل دفن می‌کنند و شهر مشهد روز بروز گسترش می‌یابد. دو صنعت تراشیدن سنگ مانند ظروف سنگی و فیروزه تراشی در مشهد وجود داشت که امروز نیز وجود دارد.
وی بیان کرد: شاید باور نکنید ولی شروع تاریخ شهر مشهد با فعالیت‌های یک خانم آغاز شده است. وقتی بقعه امام شکل می‌گیرد به دنبال یک خادم می گردند که به مزار رسیدگی کند. تنها یک خانم پیدا می‌کنند که از نوغان به مشهد می آمده و روغن چراغ را عوض می کرد و گردگیری می کند و همین زن است که اطلاعاتی از تاریخ زندگی او وجود ندارد. بعد از آن نیز شخصی به نام ابونصر، موذن و قاری نیشابوری حدود ۱۰۰۰ سال پیش نیز مشکلی برای زبانش پیش می آید و لکنت زبان می‌گیرد و نذر می کند اگر شفا پیدا کند به حرم بیاید و عنوان اولین موذن و قاری قرآن در حرم به او اختصاص می‌یابد.
نوائیان تاکید کرد: از همان روزی که بقعه متبرک ساخته می شود همین رغبتی که امروز وجود دارد برای زندگی در این شهر شکل می گیرد و اشتباه تاریخی است که گمان کنیم از دوران صفویه چنین اتفاقی افتاده است.
وی با اشاره به دوره های مختلف تاریخی مانند غزنویان، مغول و نقش زنان در توسعه شهر مشهد افزود: تنها جایی که خراسان بزرگ در حمله مغول مصون ماند مشهد بود به دلیل اینکه مغول ها به اماکن مذهبی و دریا نزدیک نمی شدند و نتیجه اش این شد که بسیاری از خانواده ها و خانم ها از توس به مشهد هجرت می کنند و روستای سناباد تبدبل به شهر می شود. عامل حفظ مشهد از حملات مغول نیز یک بانو است. فاطمه طوسی کسی بود که توسط مغول اسیر می شود و ندیمه بانوی مغول می شود ولی حفظ مشهد حاصل نامه نگاری های او با مغول است.
وی ادامه داد: در دوره تیموریان نیز بانو گوهرشاد را داریم. مشهد با اقدامات گوهرشاد خانوم به مشهد تبدیل می شود و نخستین ابر پروژه سازه مهندسی در زمان او انجام می شود. در این دوره مشهد و خراسان در دوره تیموریان شاهد انجمن ها و مجالس بانوان بوده و رد و نشان این رفتارها در ساخت و سازهای حرم مانند مدرسه پریزاد است که توسط ندیمه گوهرشاد ساخته می شود.
این پژوهشگر تاریخی اضافه کرد: همچنین در بازسازی مدرسه یوسفیه یا دو در، خانم ها هستند که نقش ایفا می کنند که در دوره صفوی صورت می گیرد. در دوره صفویه نقش خانم ها بیشتر می شود، در مشهد خانومی داریم که حفظ مشهد مدیون او است و از حمله ازبک ها در امان می ماند. همسر صوفیان خلیفه، باعث می شود سربازها را هدایت کند و با تدابیر نظامی ای که دارد باعث حفظ مشهد می شود در حالیکه هرات در حمله ازبک ها از دست می رود.
نوائیان تاکید کرد: در دوره های مختلف حضور زنان در مشهد را داشتیم و در انقلاب نیز ناهید اسدی نخستین زن شهید انقلاب است. در حوادث ۹ دی ماه نیز سه نفر از خانم ها زیر تانک رفتند. نقش بانوان در تاریخ ۱۲۰۰ ساله و شکل گیری مشهد بسیار پر رنگ و مهم است که این موضوع هم در توسعه و حفظ حرم مطهر رضوی و هم شهر مشهد کاملا مشهود است.