سایپا سرنام گروه اسمی شرکت سهامی ایرانی تولید خودروست؛ شرکت خودروسازی ایرانی‌ که در سال۱۳۹۱ با تولید ۴۷۷٫۸۹۰ دستگاه خودرو، معادل ۴۲درصد از سهم بازار خودرو ایران را به خود اختصاص داد و پس از ایران‌خودرو (با ۴۵درصد) به‌عنوان دومین خودروساز ایران شناخته شد.

پیشینه سایپا

شرکت سایپا در سال۱۳۴۴ با سرمایه اولیه ۱۶۰میلیون ریال با نام «شرکت ایرانی تولید اتومبیل سیتروئن ایران» تأسیس شد. در ۱۵اسفند۱۳۴۵ ثبت شد و 2سال بعد به مرحله بهره‌برداری رسید. شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل‌های سیتروئن در سال۱۳۴۵ در زمینی به‌مساحت ۲۴۰هزار مترمربع و زیربنای ۲۰هزار مترمربع با سرمایه اولیه ۱۶۰میلیون ریال تأسیس شد.

نام سایپا چگونه انتخاب شد؟

نام شرکت در اوایل سال۱۳۵۴ به شرکت سهامی عام ایرانی تولید اتومبیل با نام انحصاری «سایپا» تغییر یافت. از آذر۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت و متعاقب آن براساس مصوبه یکم اردیبهشت۱۳۶۵ هیئت وزیران، همه سهام آن به نمایندگی از سوی دولت به‌نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران منتقل شد. سهام شرکت در اواخر سال۷۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد و بعد از آن در دی۱۳۸۷ به‌موجب قانون بودجه کشور ۵۱درصد از سهام آن در بورس واگذار شد.

مالک اصلی شرکت سایپا که بود؟

مالک اصلی شرکت آنتوان آیسه لبنانی‌الاصل بود که پس از او پسرانش، آلفرد، چارلی و امیل، تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲بهمن۱۳۵۷ اداره شرکت را به‌عهده گرفتند.

نخستین محصولات

نخستین خودرو‌های این شرکت وانت آکا و سواری ژیان نام داشتند. پس از سال۱۳۵۳ خودرو‌های ژیان مهاری و ژیان پیکاب در مدل‌های معمولی و دولوکس نیز تولید شد.

همکاران سایپا

سیتروئن، رنو، نیسان، کیا موتورز، برلیانس آتو و چانگان موتورز.

مالکیت دولت

در سال۱۳۵۴ نام شرکت به فرم کنونی به سایپا تغییر یافت که مختصرشده «شرکت سهامی ایرانی تولید خودرو» بود. شرکت سایپا در ۱۶تیر۱۳۵۸ به مالکیت دولت ایران درآمد و از آذر۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت.
سهام شرکت در سال۱۳۷۴ در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد و بعد از آن در دی ۱۳۸۷ به‌موجب قانون بودجه کشور ۵۱درصد از سهام آن در بورس واگذار شد. اکنون سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با دراختیارداشتن ۱۷٫۳درصد از سهام شرکت سایپا بزرگ‌ترین سهام‌دار آن به‌شمار می‌آید.

سهام‌داران

سایپا قانونا یک شرکت سهامی عام بوده است و سهام آن در بازار بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود. دولت در ظاهر سهم کمی در آن دارد، اما در حقیقت بازیگران دولتی و شبه‌دولتی‌ نقش بسیار پررنگی در حاکمیت و مدیریت آن دارند. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران همچنان بیشترین سهم را در میان صاحبان عمده این شرکت دارد.
شرکت سایپا با یک برنامه پیچیده توانسته است در چند سال پدیده سهام‌داری چرخه‌ای را محقق کند و سهام خود را به‌وسیله شرکت‌های زیرمجموعه خودش در کنترل بگیرد.

مطابق بررسی روزنامه دنیای اقتصاد در دی۱۳۹۶، درمجموع ۴۲٫۹۵درصد سهام سایپا در اختیار 6شرکت بود که عمده سهام خود آن‌ها در مالکیت سایپا و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش بوده ‌است: در آن زمان سایپا مالک ۵۵درصد گروه صنعتی رنا، ۷۳درصد شرکت سرمایه‌گذاری سایپا و ۹۸درصد سهام شرکت توسعه سرمایه رادین بود، درحالی‌که حاکمیت مدیریتی شرکت‌های پیشگامان ستاره تابان، تجارت الکترونیک خودرو تابان و سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی نیوان ابتکار را نیز در اختیار داشت.

تیم فوتبال سایپا

باشگاه فوتبال سایپای تهران یکی از باشگاه‌های فوتبال ایران است. نام باشگاه از ابتدا سایپای تهران بود، اما با انتقال به شهر کرج در سال۱۳۸۲ به سایپای کرج تغییر یافت و سپس در سال۱۳۸۹ با تشکیل استان البرز به مرکزیت شهرستان کرج نام سایپا با پسوند البرز به کار می‌رفت. اما در سال۱۳۹۴ این تیم دوباره به تهران بازگشت و نام آن دوباره سایپای تهران شد.