نتیجه انباشت ادرار در مثانه به هر علتی که باشد سال‌ها بعد مشکلاتی می‌شود که مجاری ادراری را با آسیب‌های زیادی روبه رو خواهد کرد، مانند عفونت‌های ادراری.
به گزارش شهرآرانیوز؛ «وقتی مشغول بازی یا تماشای تلویزیون می‌شه، هرکاری کنم، دست شویی نمیره.»، «به خاطر وسواسی که دارم، از صبح که از خونه بیرون میام تا شب، دست شویی نمیرم.» و «شبا از شدت فشار مثانه از خواب بیدار میشم ولی برای اینکه خوابم نپره، دست شویی نمیرم.».
مشابه این جمله‌ها را احتمالا از اطرافیانتان زیاد شنیده اید. نمونه‌ای از چالش‌هایی که برخی با موضوع دست شویی رفتن پیدا می‌کنند و نتیجه آن هم سال‌ها بعد مشکلاتی می‌شود که مجاری ادراری را با آسیب‌های زیادی روبه رو خواهد کرد، مانند عفونت‌های ادراری. مسئله‌ای که امروز می‌خواهیم با کمک و راهنمایی دکتر علی شمسا، اورولوژیست قدری به آن بپردازیم و درباره اش باهم صحبت کنیم.
۸۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی
در یک فرد بزرگ سال روزانه حدود ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی مایعات بدن از طریق سیستم ادراری، تعریق و تنفس دفع می‌شود.
۲۰۰ سی سی
وقتی حجم مثــــانه به حدود ۲۰۰ سی سی می‌رسد، گیرنده‌های حسی دیواره مثانه، سیگنال‌هایی را به نخاع و مغز برای تخلیه آن می‌فرستند.
۱۲۰ تا ۱۵۰ لیتر
کلیه‌ها روزانه حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ لیتر خون را فیلتر می‌کنند تا مواد زائد آن را از بین ببرند.
۳ تا ۳۰ سی سی
مقدار طبیعی باقی مانده ادرار در مثانه در سن‌های مختلف متفاوت است و بیشتر از آن نشانه وجود مشکلی در دستگاه ادراری است که میزان آن از ۳ سی سی در نوزادان تا ۳۰سی سی در بزرگ سالان متغییر است.
۴ تا ۱۰ بار
یک فرد بزرگ سال روزانه دست کم ۳ تا ۴ بار باید دست شویی برود. هرچند تا ۱۰ بار نیز عادی تلقی می‌شود.
۵۰۰ سی سی
مثانه یک فرد بزرگ سال گنجایش ۵۰۰ سی سی مایعات و بیشتر را هم دارد که بیش از اندازه پرشده و خطرناک است.
نیم نگاهی به دستگاه ادراری
دستگاه ادراری از دو کلیه، دو مجرای ادراری یا میزنای، مثانه، دو عضله اسفنکتر و مجاری ادراری تشکیل شده است و وظیفه دفع مواد زائد و مایعات اضافی بدن را دارد. اختلال در عملکرد آن هم سبب تجمع مواد زائد در خون و درنهایت مرگ خواهد شد.
توصیه‌های مراقبتی از دستگاه ادراری
- مایعات به ویژه آب زیاد بنوشید.
- فعالیت روده‌های خود را منظم نگه دارید.
- غذا‌های سالم بخورید.
- فعالیت بدنی منظمی داشته باشید.
- از مصرف الکل و دخانیات خودداری کنید.
- غذا و نوشیدنی‌های کافئین دار کمتر مصرف کنید.
- ادرار خود را زیاد نگه ندارید.
- زمان کافی برای تخلیه کامل مثانه خود اختصاص دهید.
- پس از رابطه جنسی ادرار کنید و قبل و پس از آن هم ناحیه تناسلی را تمیز بشویید.
- از ایستاده ادرارکردن بپرهیزید.
- تمرینات عضلانی کف لگن را انجام دهید.
- پیش از خواب حتما دست شویی بروید.
- از شستن دستگاه تناسلی با آب گرم بپرهیزید.
- از گذاشتن دستمال کاغذی و حوله در دست شویی خودداری کنید.
- پس از قضای حاجت ابتدا مقعد و سپس محل خروج ادرار را بشویید.
- از تجمع گاز در شکم و فشار به مثانه بپرهیزید.
عوارض نگه داشتن ادرار
ادرار یا مدفوع حکم زباله را دارند. در همان ابتدای تولید نه بوی زننده‌ای دارند و نه آلودگی ایجاد می‌کنند، ولی هرچه بمانند بر بوی بد و بیماری زا بودنشان اضافه می‌شود و درگذر زمان این آسیب‌ها را برای بدن به همراه دارند.
- عفونت مجاری ادراری و درد‌های شکمی
- بی اختیاری ادرار
- ایجاد سنگ‌های عفونی
- بزرگ شدن مثانه
- درد‌های طولانی و اسپاسم عضلانی
- ضعیف شدن عضلات کف لگن
برخی نشانه‌های بیماری در دستگاه ادراری
- بی اختیاری ادراری
- تکرر ادرار
- ادرار دردناک
- احساس فوریت شدید به دفع ادرار
- وجود مشکل در ابتدای جریان ادرار
- مشکل در تخلیه کامل مثانه
- عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری
نشانه‌های عفونت مجاری ادراری
- احساس سوزش هنگام ادرارکردن
- درد در لگن یا پایین شکم
- نیاز مداوم به تخلیه مثانه
- ادرار با بوی بد یا نامطبوع
- ادرار کدر یا بدون رنگ
- تیرگی دائمی ادرار
- ادرار خونی
نشانه‌های تخلیه ناقص مثانه
- نشت ادرار باوجود تخلیه مثانه
- ادرار دو مرحله‌ای یا منقطع
- احساس درد یا سنگینی در زیر شکم
- تکرر ادرار
- بی اختیاری ادرار موقع خندیدن یا سرفه کردن
- شب ادراری
علت تخلیه ناقص مثانه
- انسداد در مسیر خروجی مثانه
- وجود تومور یا پولیپ
- مثانه عصبی
- برگشت ادرار
- عفونت ادراری
- درد در زمان دفع ادرار
- تنگی سوراخ آلت
- یبوست
- استرس
- بیش فعالی
- آموزش نادرست و همراه با سخت گیری هنگام از پوشک گرفتن کودک
- بیماری‌های مزمن مانند دیابت، پارکینسون و آلزایمر
کمک به عمل تخلیه
اگر پس از تخلیه مثانه و خروج از دست شویی، دوباره احساس دفع داشتید باید برگردید و عمل تخلیه را دوباره انجام دهید. برای تخلیه راحت‌تر مثانه می‌توانید از این روش‌ها کمک بگیرید.
- دست را مشت کنید و زیرناف بگذارید و فشار بدهید. فشار از شکم به مثانه وارد و گردن مثانه باز و ادرار تخلیه می‌شود.
- زیر مجرای ادراری را به طرف آلت فشار دهید تا تخلیه کامل صورت بگیرد. (ویژه آقایان)
- تُنَحنُح روش دیگری برای کمک به تخلیه ادرار است. به معنای سرفه‌ای که در شکم می‌پیچد و به آن فشار وارد می‌کند.
چند توصیه به والدین
- سعی کنید به جای پند و نصیحت زبانی، عملی به بچه‌ها آموزش به موقع دست‌شویی رفتن را بدهید. برای این منظور خودتان باید الگوی خوبی برای آن‌ها باشید.
- آموزش تنهایی دست‌شویی رفتن را به بچه‌ها پیش از سن پیش دبستانی بدهید.
- برای استفاده از دست‌شویی‌های عمومی و مدرسه و رعایت نکات بهداشتی در این مکان‌ها به بچه‌ها آموزش‌های لازم را بدهید.
- درباره نگه داشتن طولانی مدت دست‌شویی و عوارض و آسیب‌هایی که این موضوع برای سلامتی بچه‌ها دارد با آن‌ها صحبت کنید.
- اگر فرزندتان فراموش می‌کند دست شویی برود، برای او برنامه ریزی ساعتی داشته باشید و از او بخواهید در مدرسه هم این برنامه را رعایت کند.
- اگر فرزندتان مشکل خاصی مانند بیماری‌های دستگاه ادراری دارد، حتما درباره این مشکل با اولیای مدرسه او صحبت کنید.
توصیه‌های طب الرضایی
- براى قضاى حاجت به جاى خلوت برو و به قدرى که نیازت بر طرف شود، در آن تأمل کن. مکث زیاد مورث داء الفیل (واریس) مى شود.
- تخلیه مرتب روده در شبانه روز اهمیت بسیار دارد، چون در غیر آن می‌تواند سبب یبوست مزاج شود که آن را ام الامراض نامند. ضعف مفرط اعصاب، رعشه، فلج، سکته، خون ریزی هاى موضعى، بواسیر، روماتیسم و دردهاى مفاصل، زکام، سردرد، سرگیجه و کم نور شدن چشم از آن جمله است.
- براى قضای حاجت جاى خلوتى را اختیار کن که سروصدا و همچنین چیزهایى که چشم و نظر را به خود مشغول می‌کنند نباشند، زیرا تخلیه عملی باطنى و ارادی است و نباید چیزی توجه فرد را از اصل عمل دور کند.
- از زیاد تأمل کردن در بیت الخلا بپرهیز. اعصاب مغز به اقتضاى طبیعت خود از بوى بد متنفرند و این تنفر در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند.
- بهترین زمان برای تخلیه شب هنگام و پیش از خوابیدن است، خواب را گوارا و اعصاب و قلب را آرام و از سرماخوردگى پیشگیری می‌کند.