«چشم‌وهم‌چشمی» یک ناهنجاری فرهنگی‌اخلاقی است که به بلای جان بسیاری از خانواده‌ها تبدیل شده است؛ چون باعث مقایسه نابجای خود با دیگران و احساس نارضایتی از آنچه داریم، می‌شود. این مقایسه اغلب در حوزه‌های مادی مانند ثروت، مالکیت، ظاهر و موقعیت اجتماعی رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به حسادت، رقابت ناسالم، استرس و نارضایتی و کفران نعمت شود.
این ناهنجاری با رفتار‌های نادرستی همچون رقابت ناسالم، حسادت و مقایسه، تقلید کورکورانه، تجمل‌گرایی و هم‌سنگ‌سازی بروز و ظهور می‌یابد؛ البته سبقت‌جویی، خودنمایی، رقابت بیجا، نمایش قدرت و نشان دادن برتری، نیز از جلوه‌های آن است.
چشم‌وهم‌چشمی می‌تواند به روابط اجتماعی آسیب برساند، باعث ایجاد استرس و اضطراب شود و حتی به مشکلات مالی بینجامد. این پدیده که اغلب با مقایسه خود با دیگران و تلاش برای برتری‌جویی همراه است، به روابط خانوادگی صدمه می‌زند و آرامش و صمیمیت را از بین می‌برد.
وقتی فرزندان یک خانواده یا چند خانواده درگیر چشم‌وهم‌چشمی شوند، ممکن است برای جلب توجه والدین یا نشان دادن برتری، با یکدیگر رقابت کنند که این امر به ایجاد کینه و اختلاف بین آنها منجر می‌شود. والدین اغلب درگیر تلاش برای برآورده کردن توقعات بیجای فرزندان خود می‌شوند که این امر می‌تواند باعث ایجاد استرس و فشار روانی بر آنها شود.
چشم‌وهم‌چشمی باعث می‌شود افراد به‌جای قدردانی از داشته‌های خود، به داشته‌های دیگران حسادت کنند و همیشه احساس کمبود داشته باشند. مقایسه مداوم خود با دیگران و تلاش برای رسیدن به استاندارد‌های غیرواقعی، می‌تواند به ایجاد نارضایتی از زندگی و افسردگی، منجر شود.
چشم‌وهم‌چشمی به روابط بین اعضای خانواده آسیب می‌رساند و باعث ایجاد فاصله و سردی بین خانواده‌ها شود. وقتی اعضای یک یا چند خانواده درگیر چشم‌وهم‌چشمی شوند، اعتماد بین آنها کاهش می‌یابد و هر فرد به‌دنبال منافع شخصی خود خواهد بود.
چشم‌وهم‌چشمی اغلب به خرج‌های بی‌رویه و خرید‌های غیرضروری منجر می‌شود که می‌تواند مشکلات مالی جدی برای خانواده ایجاد کند و برای تأمین هزینه‌های ناشی از چشم‌وهم‌چشمی، ممکن است خانواده‌ها مجبور به گرفتن وام و مواجهه با بدهی شوند.
مقایسه مداوم خود با دیگران و تلاش برای رسیدن به استاندارد‌های غیرواقعی، می‌تواند باعث ایجاد استرس و اضطراب شود و احساس کمبود، ناامیدی و رضایت نداشتن از زندگی، می‌تواند به افسردگی بینجامد.
توجه خانواده به معنویت، تقوا و کرامت انسانی، شاه‌کلید حل مسئله است. خداوند متعال در آیه شریف «اِنَ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَ ا... اَتْقاکُمْ»؛ «گرامی‌ترین شما نزد خدا، پرهیزکارترین شماست»، که یکی از اساسی‌ترین اصول اخلاقی در اسلام است، به‌وضوح بیان می‌کند که ارزش و منزلت انسان‌ها نزد خداوند، به میزان تقوای آنهاست نه به میزان دارایی‌شان.
این آیه شریف، دستورالعمل عملی برای مقابله با چشم‌وهم‌چشمی است و با تأکید بر ارزش تقوا به‌جای ظاهر و رد مادی‌گرایی، ترویج برادری و برابری، کاهش حسادت و رقابت ناسالم در خانه و خانواده، می‌تواند نقش بسیار مهمی در مقابله با این معضل پیچیده داشته باشد و ما را به الگوی خانواده معنوی و متعالی و جامعه‌ای سالم و پویا برساند.
آموزه «در مادیات به پایین‌تر از خود بنگرید و در معنویات با بالاتر از خود مقایسه کنید»، یکی از تعالیم ارزشمند اسلام است که به ما می‌آموزد چگونه به دنیای مادی و معنوی بنگریم. این آموزه اخلاقی نیز، راهکاری عملی برای ر‌هایی از این آفت روحی و خانوادگی ارائه می‌دهد.
این نگاه باعث می‌شود قناعت‌پیشه باشیم، به نعمت‌های خود بیشتر پی ببریم و از داشته‌هایمان راضی باشیم. این رویکرد ما را به سمت رشد معنوی سوق می‌دهد. وقتی به افراد با‌ایمان‌تر و پرهیزکارتر نگاه می‌کنیم، انگیزه‌ای برای بهتر شدن و ارتقای سطح معنوی خود پیدا می‌کنیم و این امر موجب کاهش حسادت و رقابت می‌شود؛ چراکه با تمرکز بر نقاط قوت دیگران و تلاش برای بهبود خود، از حسادت و رقابت ناسالم دور می‌شویم. وقتی به‌جای تمرکز بر نداشته‌ها، بر داشته‌های خود و تلاش برای بهبود آنها تمرکز کنیم، احساس رضایت بیشتری از زندگی خواهیم داشت.
ترویج و آموزش ارزش‌های معنوی مانند قناعت، شکرگزاری و کمک به دیگران، به کاهش این ناهنجاری کمک می‌کند. ترویج و تشویق به داشتن سبک زندگی ساده و دور از تجمل‌گرایی و ایجاد فضایی امن برای گفت‌و‌گو و بیان احساسات نیز در درمان این رفتار زشت، مؤثر است.