یکی از آیات کلیدی قرآن در سوره آلعمران وجود دارد که میفرماید: «لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَ مَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ الله بِهِ عَلِیمٌ»؛ «هرگز به نیکی نخواهید رسید تا از آنچه دوست دارید، انفاق کنید و از هرچه انفاق کنید، قطعا خدا بدان داناست» (آلعمران:۹۲).
رسیدن به خوبیها و زیباییها در منطق قرآن متوقف بر آن است که ما از آنچه دوست داریم، در راه خدا خرج کنیم و دست برداریم؛ مثل کسی که میخواهد به رتبههای بالای علمی دست پیدا کند و از خواب و خوراک و راحتی خودش میزند و تلاش میکند تا بتواند به آن مدارج بالا و مقامهای عالی دست پیدا کند. در این راستا کسانی که به این نیکیها در جامعه اسلامی میرسند، متفاوت هستند و با توجه به تلاش و آنچه از داراییهای خود در راه خدا خرج کردهاند، در درجههای گوناگونی قرار دارند.
در حدیث شریفی از پیامبراکرم (ص) نقل شده است: «فَوْقَ کُلِّ ذِیبِرٍّ بَرٌّ حَتَّى یُقْتَلَ اَلرَّجُلُ فِی سَبِیلِ اَللهِ فَإِذَا قُتِلَ فِی سَبِیلِ اَللهِ فَلَیْسَ فَوْقَهُ بِرٌّ»؛ «بالاى نیکى هر نیکوکارى نیکى است تا آنکه انسان در راه خدا کشته شود و، چون در راه خدا کشته شد، دیگر بالاى آن نیکى (و عملى بهتر) نیست.» بالاترین دارایی انسان جان اوست و کسانی هستند که حاضر میشوند این دارایی عظیم را هم در راه خداوند و در مسیر کسب رضایت الهی بدهند و خرج کنند. این افراد شهدا هستند که از بالاترین مقام در معارف دینی ما برخوردار هستند. حضرت سجاد (ع) میفرمایند: «براى شهید هفت خصلت و امتیاز است:
۱- اولین قطره خونى که از بدنش جارى شود، همه گناهانش آمرزیده مىشود.
۲- همسران بهشتىاش سرش را به دامن مىگیرند و غبار از چهرهاش پاک مىکنند و به او مىگویند: آفرین بر تو باد.
۳- از لباسهاى بهشتى مىپوشد.
۴- خزانهداران بهشت در استقبال او با عطرهاى مینویى و بوهاى خوش با یکدیگر مسابقه مىگذارند تا از دست کدام، گلهاى بهشتى را بگیرد.
۵- منزل و مکانش را در بهشت مشاهده مىکند.
۶- به روان پاکش مىگویند در هر جاى بهشت که مىخواهى استراحت کن.
۷- به چهره عظمت حقتعالى نگاه مىکند و آن براى پیامبر و شهیدان سبب آرامش و راحت است» (وسائلالشیعه: ج۱۱، ص۹).
بر اساس این روایت پردهها برای شهید کنار میرود و او مقامش را در بهشت میبیند. زیرا او از همه دنیا و زندگی دنیا بهخاطر خداوند دست کشیده است و لیاقت بهترین نعمتهای او را پیدا میکند. همچنین یکی از مقامهای مهم آخرتی که مقام شفاعت است، برای شهدا ذکر شده است.
پیامبراکرم (ص) در اینباره فرمودند: «یشفع الشّهید فی سبعین من اهله»؛ «شهید هفتاد نفر از بستگانش را شفاعت میکند» (کنزالعمال: ج۴، ص۴۰۱). چقدر مناسب است که با این مقام شفاعت در بیان خود شهید آشنا شویم. در توضیح مقام شفاعت شهید، شهید بزرگوار حاجقاسم سلیمانی در یک سخنرانی، نکته زیبایی را نقل میفرمود که هرکدام از ما با چهرههایی آن طرف از دوستان خودمان در آن دنیا گره خوردهایم که آرزو داریم دست ما را بگیرند و ما را شفاعت کنند؛ اینکه در آن دنیا ما را بشناسند.
اما این شناختن در آن دنیا قواعد خاص خودش را دارد. شناختن کسانی که شفاعت میکنند، به اسم نیست، بلکه به اعمال ماست، که اگر اعمال ما شبیه آنها باشد و پیرو آنها باشیم، شفاعت آنها شامل حال ما میشود، وگرنه اگر اهل گناه باشیم، همین عمل بین ما و آنها جدایی خواهد انداخت و حتی خداینکرده از ما منزجز میشوند. از خداوند بزرگ میخواهیم که همه ما را با شهدای عزیز محشور کند و مقام شهید و شفاعت شهیدان را شامل حال ما قرار بدهد، انشاءا....