پرداختن به برخی موضوعات و سخن گفتن از آن‌ها بسیار سخت و شاید گاهی خطرناک باشد، چه رسد به زمانی که بخواهیم درباره آن بنویسیم، تحلیل کنیم یا در رسانه‌ای عمومی متنی به چاپ برسانیم. در این مواقع کار به مراتب پیچیده‌تر می‌شود و باید صدچندان بیشتر جانب احتیاط را رعایت کرد.
باور کنید دوست نداشتم درباره این موضوع حتی فکر کنم، چه رسد به اینکه مجبور شوم درباره آن بنویسم یا تحلیلی کنم. اما چاره‌ای نیست وقتی موضوعی از طرف رسانه تکلیف می‌شود، پس لطفا از این جای متن را با صدای آهسته بخوانید.
موضوع اعتیاد در ذات خود، تلخ و آزاردهنده است. حالا وقتی قرار است درباره اعتیاد در سنین کم یا حتی در سطح مدارس سخن بگوییم، تلخی آن بیشتر هم می‌شود. درحال حاضر مصرف موادمخدر به عنوان یک فاجعه غم انگیز، جنبه‌های زیادی از زندگی انسان‌ها ازجمله روانی، اجتماعی و معنوی را تحت تأثیر قرار داده است.
خطر اعتیاد تقریبا تمام جهان به خصوص نسل نوجوان را تهدید می‌کند. متأسفانه امروزه آثار اعتیاد در مدارس و سیستم آموزشی ما هم دیده می‌شود و روزبه روز در حال افزایش است. اعتیاد دربین دانش آموزان یکی از بدترین چیز‌هایی است که می‌تواند در دوران نوجوانی برای افراد اتفاق بیفتد؛ چراکه اعتیاد به موادمخدر در این سن ممکن است آینده نوجوان را کاملا نابود کند، بنابراین ما به عنوان پدر و مادر یا مسئولان مدرسه یا مدیران نظام آموزشی و اجتماعی وظیفه داریم برای مقابله با این مشکل، راهکار‌هایی را یاد بگیریم.
شاید اولین و مهم‌ترین گام در ارتباط با این پدیده، «واقعیت پذیری و انکار و پنهان نکردن آن» باشد. متأسفانه برخی مسئولان یا خانواده‌ها نادیده انگاشتن یا پاک کردن صورت مسئله را بهترین راه می‌دانند. در این حالت، مشکل به صورت پنهانی بیشتر می‌شود و به جایی می‌رسد که دیگر نتوان آن را کنترل یا مدیریت کرد.
گام بعدی، «آگاهی بخشی» است. این مهم در چند سطح صورت می‌پذیرد؛ هم در سطح خود دانش آموز که «نه گفتن» را بیاموزد و آمادگی مواجهه با چنین پیشنهاد‌هایی را داشته باشد و بداند در این گونه مواقع باید چگونه رفتار کند، هم در سطح والدین و کادر آموزشی که راهکار‌های پیشگیری و مقابله با این امر را بدانند و در فرایند انتقال رفتار مناسب و آموزش مواجهه و مقابله با اعتیاد دربین فرزندان و شیوه‌های کنترل آن ها، دانسته‌های کافی داشته باشند و هم در سطح مسئولان که در جایگاهی بالاتر، مانع بروز و ظهور این پدیده شوم شوند.
دانش آموزان به دلیل فشار‌های اجتماعی، استرس تحصیلی، مشکلات خانوادگی، نداشتن اطلاعات کافی درباره مضرات موادمخدر و الکل، فرصت‌های دسترسی آسان به موادمخدر و الکل در محیط دانش آموزی و جامعه، رفتار‌های نادرست دوستان و... ممکن است درگیر اعتیاد شوند. علاوه بر این نباید اقتضای سن حساس نوجوانی و کنجکاوی‌ها و نوسانات فکری و احساسی را دربین بچه‌ها نادیده بگیریم. این موارد هم در تمایل بچه‌ها به مصرف موادمخدر مؤثر است.
حمایت و عشق به فرزندان و دانش آموزان، ایجاد محیط سالم، تشویق به فعالیت‌های سالم، برقراری ارتباط مستمر و نزدیک با فرزندان و دانش آموزان، آموزش در مورد خطر‌های مصرف موادمخدر و الکل، تشویق به تصمیم گیری‌های سالم، ارائه پشتیبانی در مواجهه با فشار‌های روانی و اجتماعی و... از مهم‌ترین نقش آفرینی‌های پیشگیرانه در زمینه اعتیاد دانش آموزان یا نوجوانان است که باید محل توجه قرار گیرد؛ به خصوص طراحی راهکار‌های زیر ازسوی نظام آموزشی می‌تواند مانعی جدی در بروز این پدیده شوم باشد: برگزاری برنامه‌های تفریحی و فعالیت‌های جمعی، تشویق به فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی، دادن خدمات مشاوره به دانش آموزان و خانواده ها، تشویق به شرکت در برنامه‌های دینی و اخلاقی، ارائه اطلاعات در مورد خطر‌های مصرف موادمخدر و الکل، ارائه محتوای آموزشی مناسب در مورد رسانه‌های اجتماعی و بازی‌های رایانه ای، تشویق به فعالیت‌های هنری و خلاقیت، توسعه مهارت‌های اجتماعی و روابط بین فردی و همچنین آموزش مهارت نه گفتن و جرئت ورزی.