الهام اسماعیلی | شهرآرانیوز؛ امیرمهدی حکیمی امروز (۱۷ آذرماه ۱۴۰۳) در نشست بررسی ابعاد مختلف دومین رویداد «سقاخونه» که با هدف ایده‌پردازی، توانمندسازی و کارآفرینی در عرصه زیارت در جهاد دانشگاهی مشهد برگزار شد، در سخنانی، به تبیین اهمیت زیارت و نقش آن در تمدن‌سازی شیعی پرداخت.
وی ضمن تأکید بر جایگاه زیارت به عنوان یکی از اصول مهم مذهب تشیع، اظهار داشت: زیارت نه‌تنها عامل افزایش معنویت است؛ بلکه پیوندی عاطفی و فکری میان انسان‌ها ایجاد کرده و نقش مهمی در ساختار اجتماعی جامعه شیعی ایفا می‌کند.
حکیمی با اشاره به اهمیت امتداد اجتماعی زیارت گفت: زیارت نباید تنها در محدوده حرم‌ها باقی بماند؛ بلکه باید به فرصتی برای ایجاد اثرات اجتماعی تبدیل شود.
وی تجربه زیارت اربعین را نمونه‌ای برجسته از این امتداد اجتماعی دانست و گفت: با این حال، اگر زیارت به شناخت و معرفت گره نخورد، تأثیر واقعی خود را از دست خواهد داد.
وی افزود: شما می‌توانید در هر نقطه از جهان با عرض سلام به امامان معصوم، زائر باشید. اما اگر این سلام با معرفت و شناخت همراه نباشد، زیارت تأثیر زندگی‌ساز خود را نخواهد داشت.
مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در ادامه، به نقش هنر در انتقال پیام‌های دینی اشاره کرد و گفت: در تاریخ تشیع، هنر همواره با دین گره خورده است.
وی ادامه داد: بارگاه‌های مقدس به ویژه حرم مطهر امام‌رضا(ع)، شاهد زیباترین آثار هنری دوره‌های مختلف تاریخی بوده‌اند. از آینه‌کاری‌ها و کاشی‌کاری‌ها گرفته تا طراحی صحن‌های قدیمی، همگی نمونه‌هایی از تلاش هنرمندان برای پیوند معنویت و هنر هستند.
حکیمی تأکید کرد: حرم امام‌رضا(ع) بزرگ‌ترین گنجینه هنر اسلامی در جهان است که آثار بی‌نظیری از دوره‌های مختلف تاریخی را در خود جای داده است. این گنجینه، نتیجه تلاش هنرمندانی است که همه توان خود را برای تجلی معنای زیارت به کار برده‌اند.
مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با طرح این سؤال که آیا ما از ابزار‌های فناورانه برای انتقال پیام‌های دینی استفاده کرده‌ایم، افزود: معرفت‌افزایی نیازمند خلاقیت و نوآوری است؛ آیا ما توانسته‌ایم از زبان هنر، فناوری و خلاقیت برای انتقال پیام امام‌رضا(ع) به جامعه استفاده کنیم؟ اگر بتوانیم زیارت را به شناخت و معرفت گره بزنیم، آنگاه تأثیر عمیق‌تری بر زندگی انسان‌ها خواهیم داشت.
وی در بخش دیگر صحبت‌هایش، به ضرورت ایجاد تغییرات فرهنگی و سبک زندگی از طریق زیارت پرداخت و اظهار داشت: زیارت باید به اصلاح مصرف فرهنگی و سبک زندگی ما منجر شود. این امر نه‌تنها باعث افزایش معنویت می‌شود، بلکه به انسان‌ها کمک می‌کند تا در لحظه‌لحظه زندگی خود به یاد ائمه معصومین(ع) باشند و از آموزه‌های آنان بهره‌مند شوند.
حکیمی در پایان، بر اهمیت فعالیت هنرمندان و نوآوران در این مسیر تأکید کرد و گفت: امروز وظیفه ما این است که با استفاده از ابزار‌های مختلف ازجمله هنر و فناوری، زیارت را به یک تجربه فراگیر و اجتماعی تبدیل کنیم تا مردم در هر جای جهان و در هر لحظه‌ای، به یاد ائمه اطهار(ع) باشند.
وی به اهمیت و ارزش‌های منحصر‌به‌فرد هنر و فرهنگ زیارت اشاره و بیان کرد: ما در این مسیر، مفاهیم گران‌بهایی را به کار گرفته‌ایم و تلاش کرده‌ایم تا این مفاهیم را در زندگی خود و در هنرهای مختلف پیاده‌سازی کنیم.
حکیمی ابراز داشت: هنر مسیحی که در آثار مختلف هنری قابل‌مشاهده است، نمونه‌ای از این ارتباط عمیق اندیشه‌ها با هنر است. در مکاتب هنری معاصر نیز می‌توان دید که آثار هنری با مفاهیم بزرگ گره خورده‌اند و این امر در هنر رضوی نیز مشهود است.
مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های استان قدس رضوی ادامه داد: مکتب رضوی در سال‌های اخیر با پیگیری‌های مداوم و تلاش‌های خستگی‌ناپذیر هنرمندان و اندیشمندان، به یک موضوع مهم و تأثیرگذار تبدیل شده است. خوشبختانه پس از مدت‌ها تلاش، سند ملی این مکتب تصویب شده و به تأیید شورای عالی فرهنگ رسیده است.
وی افزود: گزارش‌های مرتبط با این موضوع در حال تهیه و ارسال به مراجع فرهنگی و کنگره‌های بین‌المللی است. در این میان، توجه ویژه‌ای به بُعد اجتماعی زیارت و تأثیرات آن بر فرهنگ اسلامی داشته‌ایم.
وی تأکید کرد: موضوع زیارت، مفهومی است که در بسیاری از شهر‌ها و در جریان این رویداد‌های فرهنگی، مورد توجه قرار گرفته است، اما متأسفانه در بعضی از شهر‌ها هنوز به موضوع سوغات زیارت توجه کافی نشده است. به‌عنوان مثال، اگر از مردم مشهد بپرسید سوغات این شهر چیست، شاید بیشتر به یاد زعفران و زرشک بیفتند، اما آیا این‌ها واقعاً نمایانگر ماهیت زیارت و وجود مبارک امام‌رضا(ع) هستند؟
حکیمی با اشاره به اهمیت ارتباط نماد‌های فرهنگی و سوغات شهر‌ها گفت: کجای دنیا را می‌شناسید که نماد برجسته‌ای داشته باشد و سوغات آن با آن نماد مرتبط نباشد؟ در پاریس برج ایفل، در مالزی برج‌های دوگانه و... این نماد‌ها و سوغات‌ها با فرهنگ و تاریخ آن شهر‌ها پیوند دارند. متأسفانه در مشهد هنوز این پیوند به‌درستی شکل نگرفته است و این در حالی است که زیارت و سوغات می‌توانند به عنوان گنجینه‌‌هایی الهام‌بخش در حوزه‌های مختلف هنری و اقتصادی عمل کنند.
وی تأکید کرد: در آستان قدس رضوی، ما برای آغاز این مسیر تلاش کرده‌ایم و خوشحالیم که هنرمندان و دست‌اندرکاران این حوزه را در کنار خود داریم. برای تحقق این اهداف، همکاری و هم‌افزایی بین هنرمندان، طراحان و تولیدکنندگان بسیار ضروری است.
مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های آستان قدس رضوی اشاره کرد: در همین راستا، ما اقداماتی را برای پیوندزدن فرایند ایده‌پردازی، طراحی و تولید تا بازاریابی محصولات هنری و اقتصادی در نظر گرفته‌ایم.