نقش حکمرانی در ارتقای کیفیت زیارت

باید واقعیت را بپذیریم که زیارت از یک پدیده صرفا فرهنگی فراتر رفته و در حوزه علوم انسانی و اجتماعی نیازمند بازتعریف و رویکردی نوآورانه است. این موضوع در نشست‌های متعدد با اساتید و صاحب‌نظران مختلف بررسی شده و چارچوب‌های اولیه برای تبیین زیارت متعالی و عمیق‌تر در دستور‌کار قرار گرفته است. مفهوم زیارت متعالی، تقویت ابعاد فرهنگی و اجتماعی زیارت است که نه‌تنها بر زندگی فردی، بلکه بر ساختار‌های حکمرانی نیز تأثیر می‌گذارد.

در این‌راستا، جلسات متعددی با مشارکت کارشناسان و مدیران شهری برگزار شد تا مسیر حرکت از مدیریت زیارت به‌سمت حکمرانی زیارت ترسیم شود. حکمرانی زیارت به‌معنای فرایند‌های جامع و مشارکتی است که تمامی ذی‌نفعان، از دولت و شهرداری گرفته تا سرمایه‌گذاران و واقفان، در آن نقش دارند. این رویکرد می‌تواند عدالت، شفافیت و پاسخگویی را در حوزه زیارت محقق کند و از ظرفیت‌های فرهنگی و اقتصادی زیارت بهره‌برداری بهینه‌تری داشته باشد. 

یکی از مشکلات اصلی، نبود هماهنگی و انسجام میان نهاد‌های مختلف است. برای دستیابی به حکمرانی مؤثر، باید هم‌افزایی میان سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و مجریان ایجاد شود تا هزینه‌ها کاهش و بهره‌وری افزایش یابد و این امر نیازمند تغییر نگرش در سطح مدیران و آحاد جامعه است. داده‌های رفتاری و افکارسنجی در حوزه زیارت می‌توانند نقش کلیدی در تصمیم‌گیری‌ها ایفا کنند. به‌عنوان‌مثال، تحلیل رفتار زائران در فضای مجازی می‌تواند نگرش‌ها و نیاز‌های آنها را روشن کرده و مسیر‌های بهبود خدمات زیارتی را مشخص کند. 

در ادامه حتما بخوانید رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد: تحول در حکمرانی زیارت نیازمند تغییر نگرش و استفاده از ظرفیت‌های گسترده است

اماکن زیارتی می‌توانند نقش مهمی در توسعه فرهنگی ایفا کنند؛ اما این امر مستلزم استفاده از داده‌ها و اطلاعات دقیق و قابل‌اعتماد است. متأسفانه در‌این‌زمینه غفلت جدی صورت گرفته و بسیاری از ظرفیت‌های زیارت هنوز به‌درستی مورداستفاده قرار نگرفته است. تغییر نگرش، نقطه شروع تحول در زیارت است. برای تحقق حکمرانی زیارت، باید تصویر ذهنی جامعه نسبت به این مفهوم اصلاح شود. زیارت تنها یک امر عبادی نیست، بلکه می‌تواند به عنوان ابزاری برای پیشرفت فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی کشور استفاده شود. 

امیدواریم با همکاری تمامی نهاد‌ها و بهره‌گیری از ایده‌های نوآورانه، بتوانیم زیارتی متعالی و متناسب با نیاز‌های امروز جامعه را محقق کنیم. موضوع زیارت را باید یک موضوع ملی و بین‌المللی و به‌عنوان یکی از ارکان سیاست‌گذاری‌های کلان به‌ویژه در حوزه فرهنگ عمومی و یکی از ارکان حفظ هویت اسلامی جامعه دانست و به ابعاد و آثار مهم فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی آن، باید در حوزه حکمرانی و نظام قانون‌گذاری، تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور، با نگاهی ملی و بین‌المللی و به‌عنوان یک اولویت به موضوع زیارت در کشور توجه کرد.