آیا دوغ سنتی بخوریم؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ در سراسر دنیا، محصولات لبنی تخمیری به دلیل تاثیرات مفید بر سلامت مصرف می‌شوند. دوغ نیز یک فرآورده لبنی سنتی است که در ایران، افغانستان، ارمنستان، عراق و سوریه رایج است. اما نتایج بررسی نمونه‌های دوغ سنتی نشان داده است که تقریبا ۹۰درصد از نمونه ها، براساس دستورالعمل‌های سازمان استاندارد، رد می‌شوند. اصلی‌ترین مشکل دوغ‌های سنتی، آلودگی به کپک و مخمر است. مصرف این نوع دوغ، نگرانی زیادی برای سلامت عمومی ایجاد نمی‌کند، ولی باید نظارت بیشتری بر مراکز تولید شود.

در بازار دو نوع دوغ صنعتی و سنتی وجود دارد. دوغ‌های صنعتی در کارخانه و زیرنظر سازمان غذاوداروی ایران و موسسه استاندارد تولید می‌شوند. ولی براساس گزارشی که در ایسنا منتشر شده است، تقریبا هیچ نظارتی بر تولید دوغ سنتی وجود ندارد، با این حال مصرف کنندگان با این تصور که در تهیه دوغ سنتی تقلب کمتری رخ می‌دهد، بیشتر درخواست دوغ سنتی دارند.

محصولات لبنی، مستعد آلودگی‌های میکروبی هستند. آلودگی‌های شیمیایی و سمی نیز در محصولات لبنی از اهمیت زیادی برخوردار است. باتوجه به اینکه دوغ سنتی در ایران به طور گسترده مصرف می‌شود، پژوهشگران با انجام یک مطالعه سلامت، دوغ‌های سنتی را ازنظر آلودگی باکتریایی، شیمیایی و سم شناسی بررسی کردند.

در این مطالعه که به صورت مقطعی از خرداد۱۳۹۶ تا اسفند۱۳۹۷ انجام شد، ۸۹نمونه دوغ سنتی که حاوی سبزیجات خشک بودند، به صورت تصادفی در خوزستان تهیه شد. نمونه‌ها پس از انتقال به آزمایشگاه، از نظر آلودگی میکروبی (باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا کلی و کلیفرم‌ها و کپک و مخمر)، شیمیایی (میزان اسیدی بودن، محتوای جامد، چربی و نمک) و از نظر سم شناسی (وجود سم آفلاتوکسین M۱، سوربات پتاسیم، بنزوات سدیم و ناتامایسین)، بررسی شدند.

بررسی‌های میکروبی نشان داد که در نمونه‌های دوغ سنتی، باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی وجود نداشت. دوغ و لبنیات تخمیری pH پایین، نمک زیاد و آب کمی دارند؛ همین موضوع می‌تواند بر باکتری‌های بیماری زا تاثیر بگذارد و جمعیت آن‌ها را کاهش دهد.

اساسی‌ترین مشکل این نمونه ها، وجود کپک و مخمر بود. براساس استاندارد تعیین شده از طرف موسسه استاندارد، حداکثر تعداد کپک و مخمر پذیرفته شده در دوغ، ۱۰۰کلونی در هر میلی لیتر است. بررسی‌های این مطالعه نشان داد که تنها ۱۱نمونه با این معیار مطابقت داشتند و ۷۸نمونه دوغ از این نظر پذیرفته شده نبودند.

نتایج کلی این مطالعه حاکی از آن بود که نزدیک به ۹۰درصد از کل نمونه ها، براساس دستورالعمل‌های تعیین شده توسط مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (ISIRI) رد می‌شوند. ۷۸نمونه کپک و مخمر بیشتر از حد استاندارد داشتند و میزان نمک پنج نمونه از ۸۹نمونه بالاتر از استاندارد ایران بود.

به گفته پژوهشگران این تحقیق، چالش برانگیزترین مشکل دوغ‌های سنتی، آلودگی به کپک و مخمر است که نشان دهنده شرایط نامناسب بهداشتی تولید آن هاست، با این حال به دلیل pH پایین دوغ، شرایط برای رشد میکروب مساعد نیست و همین موضوع ممکن است از تشکیل متابولیت‌های سمی جلوگیری کند، بنابراین مصرف این نوع دوغ، نگرانی مهمی برای سلامت عمومی ایجاد نمی‌کند، با این حال محققان این مطالعه توصیه می‌کنند که برای بهبود شرایط بهداشتی در محیط‌های سنتی تولید دوغ تلاش بیشتری شود.