از مشهد تا دوشنبه

چند روز پیش یک استوری گذاشتم از دیوار مشاهیر پارسی گوی در تاجیکستان که در آن دیوار پیکره رودکی، عطار، فردوسی، خیام، سعدی، حافظ، ابن سینا و تعدادی از شاعران تاجیک نصب شده است.

این استوری و استقبال از آن که به جمله «برسد به دست شورای شهر مشهد» پیوست کرده بودم، مرا واداشت در این روز‌هایی که نمایشگاه ایران و تاجیکستان در این کشور برگزار می‌شود، یادداشتی هم در شهرآرا بنویسم. در سفر چندسال پیش به تاجیکستان به خوبی این نکته را دریافتم که تاجیک‌ها بسیار به ادبیات و مفاخر ادبی و علمی فارسی زبان ارادت دارند.

گشتی در شهر دوشنبه و نیز خجند، به راحتی شما را به این واقعیت می‌رساند. جالب است بدانید این دیوار مفاخر تنها دیوار فرهنگی شهر دوشنبه نیست؛ وقتی به سمت خجند می‌رفتیم، نیز دیوارنگاره‌های شاعران ایرانی و تاجیکی در مسافتی طولانی وجود داشت و چشم نواز بود.

پیکره شاعران و دانشمندان فارسی زبان در گوشه گوشه شهر دوشنبه جلوه گری می‌کرد و بوستان اصلی شهر به نام رودکی بود با تندیس بزرگی از وی. تا جایی که یادم هست، تقسیمات شهری دوشنبه به نام فردوسی، رودکی، خیام و ابن سینا نام گذاری شده بود. خیابان‌های شهر و میدان‌های اصلی به نام این افتخارات زینت یافته بود.

معمولا سالن‌های تئاتر و بوستان‌ها و مراکز مهم این کشور به نام فردوسی و خیام و رودکی و حافظ و ابن سینا و... است. در نشستی که با تعدادی از مدیران تلویزیون‌های این کشور و رسانه‌ها داشتم، می‌گفتند نزدیک به ۲۰۰ پیکره و نیم پیکره مشاهیر در این کشور نصب است.

تندیس کوروش در میدان اصلی شهر دوشنبه، یعنی میدان اسماعیل سامانی و در ورودی موزه بزرگ این شهر، پیکره بزرگ بوعلی در میدانی به نام این پزشک ایرانی در دوشنبه و پیکره بزرگ فردوسی در حاشیه رود سیحون در خجند که دلربایی می‌کنند و عظمت ایران و فرهنگ ایرانی و زبان فارسی را به رخ می‌کشند، تنها نمونه‌هایی از کوشش فرهنگی تاجیکستان است.

به راستی آیا شایسته نیست در مشهد و در کنار بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع)، نام و یاد این مفاخر ادبی و دانشمندانی که دیگران می‌کوشند سهمی در معرفی آن‌ها داشته باشند، بیش از آنچه هست، به چشم آید؟ مشهد پایگاه ادبیات و زبان و بنیان‌های فرهنگ ایرانی است.

در روزگار ما بزرگ‌ترین شهر در خطه خراسان فرهنگی همین مشهد است که باید آن شکوه گذشته را نمایندگی کند. بی تعارف در این سال‌ها کمتر به این موضوع توجه شده است و حتی آرامگاه فردوسی و شهر توس -جز در این دوسه سال اخیر که رنگ ورویی گرفت- با وجود سفارش جدی رهبر معظم انقلاب، آن چنان که بایسته و شایسته است، چندان رونق نگرفته است.

طرح باغ مشاهیر ادبی و علمی برای توس همچنان به نتیجه نرسیده است. ما هم می‌توانیم دیوارنگاره‌هایی از مشاهیر بزرگ ایرانی و به ویژه خراسان فرهنگی در مشهد داشته باشیم.

ما هم می‌توانیم بیش از آنچه هست، تندیس این بزرگان را در میدان‌های شهر بسازیم، چنان که خوشبختانه در این سال‌ها نمونه‌های خوبی ساخته شده است؛ مانند خواجه نصیر الدین و ابوریحان و خیام، اما میدان بوعلی سال هاست منتظر نصب یک تندیس شایسته است، میدان حافظ همچنین.

بماند که نام و شخصیت بزرگی، چون مولانا هنوز در این شهر نادیده گرفته شده است و نیز خواجه نصیر که‌ای کاش در روز مهندس، میدان دانش را که تندیس او در آن نصب است، به نام وی می‌زدند. یادمان باشد مشهد رضوی، پایتخت فرهنگی جهان اسلام هم بوده است و این مفاخر، افتخارات دوران اسلامی اند و نماد‌های فرهنگی ایران و جهان اسلام و بلکه سراسر جهان.