منشأ خدمات بی‌سابقه به آستان مبارک رضوی

به گزارش شهرآرانیوز؛ «جـنـاب مســتطـاب حجت‌الاسلام آقای حاج شیخ عباس واعظ طبسی»، با این خطاب از سوی امام راحل، خمینی بزرگ و محبوب دل‌ها، در ۱۵ فروردین ۱۳۵۹ به صورت رسمی به تولیت آستان قدس رضوی منصوب و معرفی شد. او پیش از این، یعنی در همان روز‌های نخست پیروزی انقلاب، از سوی ایشان به سرپرستی این آستان ملک‌پاسبان تعیین شده بود.

این مسئولیت از چند جهت، باری سنگین شناخته می‌شد، زیرا اولا این نخستین‌بار در همه تاریخ بود که اداره (تولیت) آستان امامی معصوم در سایه حاکمیت نظامی اسلامی بلکه شیعی به شخصی وانهاده می‌شد.
دیگر آنکه دهنده و گیرنده مسئولیت چهره‌هایی روحانی و به تعبیری اهل علم بودند که خود انتظاراتی ویژه و ممتاز را رقم می‌زد.

وجه سوم وجه نمایان و برجسته حضرت امام علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) به عنوان چهره‌ای ممتاز از حیث علمی و وضع فرهنگی و برجستگی اندیشه دینی خراسان و به طور خاص، نیشابور و مرو و توس در عصر حضور و مقوله مناظرات امام و آثار مترتب بر ملقب بودن آن امام همام به «عالم آل محمد» بود.

بر این اساس، تلاش می‌شود در نوشته پیش رو، خدمات مرحوم آقای حاج شیخ عباس واعظ طبسی، با تأکید بر حوزه علمی‌فرهنگی مورد توجه و اشاره قرار گیرد.

ایشان در نزدیک به چهار دهه کار در آستان قدس رضوی، توسعه‌هایی بی‌سابقه، بنا‌هایی کم‌نظیر، سازمانی گسترده و در عین حال، منسجم و به طور خاص، دستاورد‌هایی ممتاز در ابعاد فرهنگی و علمی از خود به یادگار گذاشت.

بی‌هیچ تردید، آیت‏ا... واعظ طبسی تا پیش از حضور رهبر معظم انقلاب و شهید هاشمی‌نژاد در مشهد، یکی از برجسته‌‏ترین روحانیون مبارز علیه رژیم سلطنتی پهلوی و اصلی‌ترین منادی و رکن انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) در این شهر بود.

وی هم‏زمان با پیروزی انقلاب اسلامی، کمیته و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خراسان را پایه‌گذاری کرد و با حکم امام خمینی (ره) از ۲۵ بهمن ۱۳۵۷ به‏عنوان سرپرست و از فروردین ۱۳۵۹ به ‏عنوان تولیت آستان قدس رضوی و خادم این حرم نورانی به میدان خدمت پا گذاشت.

آیت‏ا... واعظ طبسی در دوره‌های اول تا چهارم به عنوان نماینده خراسان در مجلس خبرگان رهبری حضور یافت و از ۱۳۷۵ با حکم رهبر معظم انقلاب به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد.

پس از ارتحال امام خمینی (ره) در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ و انتخاب آیت‌ا... العظمی سید علی خامنه‌ای به رهبری، ایشان در ۹ شهریور ۱۳۶۸ آیت‌ا... واعظ طبسی را به سمت تولیت و نمایندگی، ولی فقیه در استان خراسان ابقا و در ۱۴ بهمن ۱۳۶۸ مدیریت مسجد جامع گوهرشاد را که تا آن زمان برعهده اداره کل اوقاف و امور خیریه خراسان بود به ایشان واگذار کردند.

مرحوم واعظ طبسی در طول ایام مسئولیت، اهتمامی ویژه به حفظ و احیای موقوفات رضوی داشت. به‏طوری‏که نخستین اقدام وی در تولیت آستان قدس رضوی، مأموریت دادن به شماری از صاحب‏نظران در حوزه و دانشگاه و کارشناسانی از آستان قدس رضوی برای بررسی اسناد وقفی و موارد مصرف عواید موقوفات بود.

توجه ویژه آیت‌ا... واعظ طبسی به مسائل و فعالیت‌های فرهنگی موجب شکل‏گیری و تأسیس مؤسسات متعددی در این زمینه شد. معاونت فرهنگی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مؤسسه فرهنگی قدس، بنیاد فرهنگی رضوی، دانشگاه امام رضا، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی، مؤسسه آفرینش‌های هنری و رسانه‌های صوتی‌تصویری، مؤسسه خدمات مشاوره‌ای، جوانان و پژوهش‌های اجتماعی، کتابخانه و موزه ملی ملک، شرکت به‌نشر، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، مرکز آموزش ضمن خدمت، مؤسسه آستانه مبارکه امامزاده حسین‌بن‌موسی ‏الکاظم طبس و آرامگاه شهید مدرس و مجتمع‌های بین‌راهی و مؤسسه تربیت بدنی از جمله مراکز و مؤسسات آموزشی، علمی، فرهنگی، انتشاراتی، هنری و تبلیغی‌ای هستند که با همت و اندیشه بلند او در چهارچوب‌های قانونی نظام جمهوری اسلامی شکل گرفته‌اند.

سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد نیز توسعه‌ای بی‌سابقه یافت و یکی از مهم‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام شناخته شد. هم‌چنین بخشی از گسترش گنجینه نسخ خطی این سازمان به همت شخصی وی در تهیه کتاب‏های خطی و متون اسلامی در داخل و خارج از کشور صورت پذیرفته است.

تولیت فقید در هشت سال دفاع مقدس در کنار حضور در میدان نبرد، افزون بر دو هزار تن از کارکنان آستان قدس را به جبهه اعزام کرد و در قالب گروه‌های ویژه انصارالمجاهدین، خدماتی را به خانواده‌های شهیدان و رزمندگان ارائه کرد و بازسازی شهر جنگ‌زده هویزه را در سال ۱۳۶۱ با هزینه ۱۰ میلیارد ریال به آستان قدس رضوی سپرد.

مرحوم واعظ طبسی در پوشش و رفتار، منضبط و در تحمل رنج عارضه جسمی صبور بود. نگاهی نافذ، چهره‌ای متبسم و گفتاری گرم و فاخر داشت و با وجود امکان زندگی در شرایطی بهتر، تا پایان عمر در خانه‌ای که شخصا زمین آن را خریده و با وام، آن را ساخته بود، به سر برد. وی در دوران تولیت خود درآمدش از حق‌التولیه را صرف توسعه اماکن فرهنگی و مذهبی نمود که احداث ساختمان جدید کتابخانه مرکزی آستان قدس، صحن جمهوری اسلامی و رواق دارالولایه از آن جمله است.

خداوند کریم او و همه دوستان و همراهان خدمتگزار و با اخلاصش را با مخدوم والایش، تمثال رأفت و معرفت، حضرت امام علی‌بن‌موسی‌الرضا علیه آلاف التحیة و الثناء محشور و بر خوان کرامت ایشان مهمان فرماید.