کشف‌رود، معضل بزرگ زیست محیطی مشهد

آلودگی رودخانه کشف‌رود و کشت و کار فاضلابی در اطراف آن به معضل مزمن زیست محیطی مشهد مبدل شده و در ۳دهه اخیر سلامت شهروندان را نشانه رفته است. رودخانه‌ها همواره نقش مهمی بر اکولوژی و نشاط محیط زیست دارند، ولی این سرمایه‌های طبیعی چنانچه دستخوش فعالیت‌های سودجویانه انسان قرار بگیرند به معضل و تهدیدی برای محیط خود تبدیل می‌شوند که کشف‌رود از آن جمله است. این رودخانه ۲۹۰کیلومتری که پرآبی آن فقط در خاطره‌ها باقی مانده است از غرب به شرق جریان دارد و پس از ادامه مسیر در محل پل خاتون به رودخانه هریرود می‌پیوندد و از آنجا به بعد «رود تجن» نام گرفته و به سمت ترکمنستان ادامه می‌یابد و در ریگزار‌های کشور همسایه فرو می‌رود. حدود ۳۰سال است که این رودخانه دستخوش تجاوز انسان شده و هم‌اینک فاضلاب‌های آلاینده صنعتی، خدماتی و خانگی به کشف‌رود می‌ریزد و برخی زمین‌های کشاورزی اطراف آن نیز با همین آب آلوده آبیاری می‌شوند. هم‌اکنون چندین دستگاه موتور پمپ غیرمجاز در کشف‌رود فعال است و آب‌های فاضلابی را به زمین‌های کشاورزی هدایت می‌کنند. شایان ذکر است، رهاسازی غیرقانونی فاضلاب خام و آبیاری زمین‌های کشاورزی با فاضلاب تهدید بزرگی برای وضعیت بهداشت و سلامت زائران و مجاوران در کلان‌شهر مشهد است. همچنین توسعه بی در و پیکر شهر مشهد و ورود فاضلاب‌های شهری به این رودخانه باعث شده است یکی از بزرگ‌ترین معضلات زیست محیطی در اطراف شهر شکل بگیرد، بنابراین در دو دهه اخیر و برای رفع این معضلات، مدیریت شهری مشهد به‌طور پراکنده اقدامات خوبی در کشف‌رود انجام داده، ولی تاکنون این اقدامات تأثیرات درخور توجهی را برای ساکنان منطقه نداشته است تا جایی که بسیاری از کارشناسان، کشف‌رود را بزرگ‌ترین مشکل زیست محیطی شهر مشهد بعد از آب و هوای آلوده آن می‌دانند.
از همین رو سامان‌دهی، احیا و آزادسازی کشف‌رود از چند سال پیش با همت دستگاه‌های ذی‌ربط در حال انجام است، اما از آنجایی که این اقدامات مقطعی و  جزیره‌ای انجام می‌شود، توفیق قابل ذکری به همراه نداشته است تا اینکه در روز‌های گذشته عملیات اجرایی سامان‌دهی و احیای کشف‌رود با مشارکت ارگان‌های وابسته آغاز شد.
در این پروژه ۸۰ کیلومتر از اراضی کشف‌رود حدفاصل پل شاهنامه تا ۵ کیلومتر بعد از چرم شهر سامان‌دهی و احیا می‌شود.
براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده در گام اول و تحویل اراضی از سوی آب منطقه‌ای حدود ۳۰ هکتار از بستر حریم رودخانه آماده‌سازی و در عرض ۱۷ متر در دو سوی آن پس از لای‌روبی و ایجاد دیواره خاکی، درختکاری می‌شوند.
در پروژه سامان‌دهی و احیای کشف‌رود ارگان‌های متعددی دست در دست هم داده‌اند تا این مشکل عظیم زیست محیطی شهر مشهد برطرف شود. استانداری خراسان رضوی، شهرداری مشهد، شورای اسلامی شهر مشهد، شرکت آب و فاضلاب استان، شرکت آب منطقه‌ای، سازمان محیط زیست و دستگاه قضایی استان از جمله ادارات و ارگان‌هایی هستند که هرکدام به نوبه خود دستی بر آتش احیای کشف‌رود دارند.
مردم مشهد امیدوارند این‌بار پروژه احیای کشف‌رود به سرانجام رسیده و بخش مهمی از آلودگی‌های زیست محیطی شهر مشهد برطرف شود.