فعالیت‌های جهادی، الگویی تمام‌عیار برای جهانیان

زهرا شریعتی | شهرآرانیوز؛ فعالیت گروه‌های جهادی کمک‌کار، مکمل و تسهیلگر وظایف نهاد‌ها و سازمان‌ها در مناطق محروم است. فعالیت‌های جهادی مردمی و خودجوش‌اند، اما بدون حمایت‌های زیرساختی و تأمین ابزار‌های لازم از سوی نهاد‌های مرتبط، بسیار کند و دشوار پیش می‌روند و چه بسا به بن‌بست برسند. کمیته امداد امام خمینی (ره) ازجمله نهاد‌های مرتبط در این زمینه است که می‌توان گفت گروه‌های جهادی بازوان توانمند آن در ایفای مسئولیت‌هایش محسوب می‌شوند.

گفت‌وگوی پیش رو با رضا سلم‌آبادی، مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان‌رضوی، به واکاوی نقش متقابل گروه‌های جهادی و سازمان‌های رسمی و تأثیر مجموعه این فعالیت‌ها در روند جهانی‌شدن مشهد می‌پردازد.

در ابتدا توضیحی درباره تعریف و پیشینه تشکیل گروه‌های جهادی بیان کنید.

گروه‌های جهادی با نیت رضای خدا و داوطلبانه برای خدمت به محرومان در مناطق مختلف به‌صورت آتش‌به‌اختیار و قرارگاهی عمل می‌کنند و بیشتر کار‌هایی را انجام می‌دهند که در فرایند‌های اداری، بسیار سخت و پیچیده به سرانجام می‌رسد.

این فعالیت‌ها در مشهد از پیش از انقلاب اسلامی وجود داشته است و پس از آن نیز بیشتر در مناطق روستایی برای کمک به کشاورزان و برداشت محصول و امور زیرساختی مانند ساخت جاده و حمام و... خلاصه می‌شد، اما از دهه هشتاد به بعد، فعالیت‌های جهادی به سمت تخصصی‌شدن پیش رفت، تاجایی‌که اکنون شاهد ارائه خدمات در زمینه‌های مختلف عمرانی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی سیاحتی، آموزشی، فنی و ... هستیم که البته در خراسان‌رضوی خدمات حوزه سلامت و مسکن بیشترین فراوانی را دارد.

گروه‌های جهادی چه اهداف، فواید و کارکرد‌هایی را دنبال می‌کنند؟

فعالیت‌های جهادی افزون بر اینکه نوعی هم‌افزایی برای ارائه خدمات و رفع فقر و محرومیت به شمار می‌رود، برای اعضای این گروه‌ها و به‌خصوص آن‌ها که از خانواده‌ها و مناطق مرفه به مناطق محروم می‌روند نیز رشد شخصیتی را به دنبال دارد.

از سوی دیگر، این فعالیت‌ها با شناسایی ظرفیت‌های محلی و مردمی، سبب تقویت اعتمادبه‌نفس مردم محروم و درنهایت ایجاد اشتغال و تولید می‌شوند. همچنین در بسیاری مواقع شاهدیم که حضور گروه‌های جهادی از راه‌های دور و خارج استان در یک منطقه، سبب فعال‌شدن گروه‌های جهادی بومی آن منطقه و درواقع تکثیر گروه جهادی شده است.

از دیگر نکات درخور توجه در این زمینه، شکل‌گیری شبکه خیران ایرانیان مقیم خارج کشور توسط برخی اعضای گروه‌های جهادی است که کمک‌های چشمگیری کرده‌اند و گاهی از نزدیک هم در مناطق حضور می‌یابند و در جریان خدمات ارائه‌شده قرار می‌گیرند.

گروه‌های جهادی استان‌های خراسان همچنین با پیوست‌های فرهنگی و زمینه‌های متنوع ارائه خدمات، بسیار فعال بودند و بیشتر اوقات خودشان درخواست فعالیت می‌دهند و کم پیش می‌آید که ما اعلام نیاز داشته باشیم. درمجموع هدف ما در فعالیت‌های جهادی، فقرزدایی است، نه فقیرزدایی.

از این رو خدمات‌رسانی را به گونه‌ای هدایت می‌کنیم که فقر ریشه‌کن شود. طبق گزارش‌های فعالان جهادی، میزان محرومیت در مناطق شمال‌شرق، جنوب‌شرق و بخش مرکزی کشور بیش از دیگر نقاط است و از همین رو بیشترین گروه‌ها معمولا در استان‌های کرمان، سیستان‌وبلوچستان، خراسان و هرمزگان فعال هستند.

آیا این فعالیت‌ها مختص کشور‌های مسلمان است؟

در هر کشوری بنا به تناسب اوضاعش، فعالیت‌های عام‌المنفعه وجود دارد. در برخی کشور‌ها نیز طرحی با عنوان بانک زمان اجرا می‌شود که در آن اشخاص به‌صورت فردی و داوطلبانه به بیماران خدمات می‌دهند تا هنگام بیماری خودشان این خدمات را دریافت کنند، اما برخلاف کشور‌های مسلمان، این‌ها هم با توقع و چشمداشت همراه است و هم گروهی نیست.

فعالیت‌های جهادی در روند جهان‌شهرشدن مشهد چه تأثیری می‌توانند داشته باشند؟

فعالیت‌های جهادی در ایران با توجه به اینکه از یک‌سو به‌صورت قرارگاهی و بدون ساختار‌های اداری انجام می‌شود و از سوی دیگر با حداقل هزینه حداکثر بهره‌وری را دارد، می‌تواند الگویی ویژه برای فعالیت‌های عام‌المنفعه به دنیا و گردشگران معرفی شود.

فعالیت‌های جهادی چه نقشی در زمینه‌سازی حکومت جهانی امام مهدی (عج) می‌تواند ایفا کند؟

این فعالیت‌ها درواقع زمینه‌ساز عدالت‌گستری در زمان ظهور امام مهدی (عج) است تا هرچه بیشتر بتوانیم به جامعه عاری از فقر و محرومیت و سرشار از همیاری، محبت و مهربانی نزدیک شویم. زیرا در جامعه مهدوی، فقیر و غنی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و در مسائل و نیاز‌های متعدد اجتماعی دست‌گیر هم هستند.