مشهد؛ سکویی برای صادرات خدمات

امین عظیمی زاده | شهرآرانیوز؛ آمارهای سازمان توسعه تجارت نشان می دهد که رقم صادرات خدمات فنی ومهندسی در سال۹۹ معادل ۴۹۳میلیون دلار بوده، درحالی که این رقم در سال۱۴۰۰ به ۲میلیاردو۳۰۵میلیون دلار افزایش یافته است. این تغییر، نشان دهنده رشد ۳۶۷درصدی صادرات خدمات فنی ومهندسی در سال۱۴۰۰ نسبت به سال۹۹ است.

روند رو به رشد صادرات خدمات فنی ومهندسی در بهار سال جاری نیز ادامه یافت، به طوری که به ۱۰۵میلیون دلار رسید. این رقم در بهار سال۹۹ حدود ۱۷میلیون دلار بود که نشانگر رشد ۵۱۸درصدی است. اهمیت توسعه صادرات خدمات فنی ومهندسی در کاهش وابستگی به صادرات نفت به حدی است که در سند تحول دولت، محل توجه قرار گرفت و بر حمایت از آن تاکید شده است.

پیش از این، حمیدرضا کربلایی اسماعیلی، رئیس اداره صادرات خدمات فنی ومهندسی سازمان توسعه تجارت، گفته بود که خراسان رضوی درمیان استان های دیگر به جز تهران، جایگاه خوبی در حوزه صدور خدمات فنی ومهندسی دارد و به لحاظ موقعیت جغرافیایی اش، باید از این فرصت به نحو احسن استفاده کرد. این موضوع نشان می دهد که خراسان رضوی بعد از تهران، جایگاه دوم را در صدور خدمات فنی ومهندسی کشور دارد.

تعاریف و الزامات صادرات خدمات فنی ومهندسی و جایگاه ایران

رئیس کمیسیون خدمات فنی، مهندسی و عمران اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفت وگو با شهرآرا گفت: ما به دلیل نداشتن یک تعریف جامع از خدمات فنی ومهندسی، همواره در حوزه تحلیل و بررسی و بیان دیدگاه های کارشناسانه، دچار مشکل بوده ایم و بخش بزرگ مشکل هم به اینجا بازمی گردد که نتوانسته ایم به تعریف جامعی از خدمات فنی ومهندسی دست پیدا کنیم و به دلیل اینکه بخش کالایی صادرات خدمات فنی ومهندسی را از حوزه خود خدمات تفکیک نکرده ایم، آمارهای ما در بیشتر مواقع، غیردقیق است.

محسن خندان دل افزود: خدمات فنی ومهندسی به بسته ای شامل طراحی، محاسبه، ساخت و پشتیبانی فنی مبتنی بر فناوری اطلاعات برای سیستم های فنی و علمی گفته می شود که کار راه اندازی و نصب را انجام می دهد و اطمینان پیدا می کند که تمام سیستم ها و برنامه ها به خوبی کار می کنند و هرگونه مشکل یا تضاد را حل کرده، به پیکربندی و اصلاح سیستم های جدید و موجود، کمک می کند؛ به ویژه در عصر حاضر، مسائل امنیتی سیستمی را مدنظر قرار می دهد و در آن اعمال نظر و نفوذ می کند. در خدمات فنی ومهندسی، مهارت های تحلیلی عالی و توانایی حل مسئله با نصب و ادغام برنامه و تسلط بر زبان های برنامه نویسی و تجربه استفاده از آن ها، ضروری است.

وی ادامه داد: براساس این تعریف، ما به این نقطه می رسیم که در این حوزه نگاه منسجمی نداشته ایم، درحالی که به عنوان مثال اگر بخواهیم یک پروژه راه سازی در کشور هدفی را به عنوان صادرات خدمات فنی ومهندسی به انجام برسانیم، مواد و کالاهای مصرفی را که در این پروژه استفاده خواهد شد، نیز جزو ارزش آن پروژه محاسبه می کنیم، درحالی که باید میان خود خدمات و کالاهای استفاده شدنی تفکیک صورت گیرد. لازم است در حوزه خدمات فنی ومهندسی، اطلاعاتی برپایه فناوری اطلاعات، سیستم های فنی و علمی، طراحی، محاسبه و ساخت، مدنظر قرار گیرد.

ظرفیت های مشهد

خندان دل با بیان اینکه مشهد درصورت حمایت، می تواند سکویی برای توسعه صادرات خدمات فنی ومهندسی باشد، گفت: کشورهای هدف حوزه صادرات خدمات فنی ومهندسی مشهد شامل افغانستان، ترکمنستان و عراق می شود. در افغانستان باتوجه به تغییرات به وجودآمده و نبود ثبات سیاسی و امنیتی، هزینه سرمایه گذاری بسیار سنگین است. در ترکمنستان نیز به دلیل اختلافات گازی اش با ایران، پروژه چندان فعالی وجود ندارد و لذا به چند پروژه در کشور عراق محدود شده ایم، پس لازم است اصلاحات گسترده ای را در مناسبات خود با کشورهای همسایه مان انجام دهیم.

وی افزود: موضوع دیگری که فعالیت بخش صادرات خدمات فنی ومهندسی استان را تحت الشعاع قرار داده است، آسان سازی فضای کسب وکار در داخل کشور است. درواقع با آسان سازی فعالیت کسب وکارها، زمینه رشد و بالندگی شرکت های خدمات فنی ومهندسی را فراهم می کنیم؛ زیرا یکی از عوامل مهمی که موجب حضور ایران در معادلات بین المللی این بخش می شود، راه اندازی شرکت های بزرگ و کنسرسیوم هایی است که بتوانند در این فضا فعالیت کنند، بنابراین لازم است در مناسبات سیاسی با همسایگان پانزده گانه خود تجدیدنظر جدی کنیم؛ به عنوان مثال در پروژه بزرگ نوسازی قطر هیچ نقشی را ایفا نکرده ایم، درحالی که قطر، ثروتمندترین کشور منطقه ما محسوب می شود.

لازم است در حوزه جذب سرمایه گذاری های خارجی در بخش خدمات فنی ومهندسی نیز اقدامات عملیاتی انجام گیرد. وقتی سرمایه گذار خارجی وارد ایران می شود، علاوه بر کمک به اجرای پروژه های داخلی، زمینه را برای آشنایی با شرکت های خدمات فنی ومهندسی داخل نیز فراهم می کند و همین مسئله خود مقدمه اجرای پروژه های بین المللی در کشورهای هدف خواهد شد.

کمیته تخصصی صادرات خدمات فنی ومهندسی

رئیس هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی ومهندسی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: پیشنهاد اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی ومهندسی، این است که کمیته تخصصی صادرات خدمات فنی ومهندسی که در خراسان با همت سازمان های متولی تشکیل شده است، با حمایت سازمان توسعه تجارت به طور آزمایشی در کشورمان توسعه یابد.

حمید بابازاده با اشاره به اینکه در گذشته آیین نامه و مصوبه ای وجود داشت که می گفت باید ۲۰درصد به شرکت های خدمات فنی ومهندسی فعال در عرصه بین المللی کمک مالی شود و این شرکت ها از تسهیلات برخوردار شوند، اظهار کرد: شرکت های خدمات فنی ومهندسی در تهران، دارای پشتوانه هستند و از حمایت نمایندگان مجلس و وزیران برخوردارند، درحالی که شرکت های استانی از این امکان بهره مند نیستند. وی ادامه داد: بیشتر کشورها ازجمله چین، ایتالیا، ترکیه و... برای صادرات خدمات فنی ومهندسی خود دارای اسپانسر هستند، این درحالی است که این مهم درباره کشور ما مصداق ندارد و متاسفانه شرکت های ایرانی به سختی می توانند خدمات خودشان را در عرصه بین المللی معرفی کنند.