دریاچه ارومیه شده کویر لوت!

عروجی | شهرآرانیوز؛ کاربران فضای مجازی حالا دارند با عکس‌های ماهواره‌ای قبل و بعد از دریاچه ارومیه شوخی‌های تلخی می‌کنند. مثلا یکی شان نوشته: «‏از دریاچه ارومیه یه پارچ آب مونده.» همین چندوقت پیش گوگل به مناسبت روز جهانی زمین به موضوع گرمایش زمین پرداخت و چند نقطه از زمین و تغییراتش را در طول زمان به عنوان شاهد مثال آورده است؛ یکی از این نقاط دریاچه ارومیه است. حتی خبری آمد که استرالیایی‌ها ‏در کتاب درسی شان از خشک شدن دریاچه ارومیه به عنوان یکی از پیامد‌های انتقال آب نام برده اند. تصاویر هوایی منتشر شده نشان می‌دهد این دریاچه حالا بیشتر به کویری بی آب وعلف شبیه شده است که هرسال اوضاعش بحرانی‌تر می‌شود. دردناک‌تر اینکه اظهارات مدیران و حتی اخباری که از ستاد احیای دریاچه ارومیه منتشر شده است نشان می‌دهد قرار نیست اتفاقی بیفتد.

پرسش اصلی اینجاست؛ آیا اصلا می‌توان به نجات دریاچه امیدوار بود؟ پاسخ منفی است و راستش این طور مواقع خوش بین بودن نه امیدواری که عین ساده لوحی است. شاید هم حق با پرویز کردوانی، پدر کویرشناسی ایران، باشد. او معتقد بود دریاچه ارومیه به بیماری می‌ماند که هرگز احیا نخواهد شد و بهتر است به پارک انرژی، گیاهی و حیوانی تبدیل شود؛ البته این صحبت او در بین فعالان محیط زیست جنجال‌های زیادی برانگیخت و همچنان همه امیدوار به احیای دریاچه بودند.

معاون فنی سازمان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی هم به صراحت گفته است: «وضعیت فعلی دریاچه ارومیه بحرانی است و با ادامه این روند امسال بخش جنوبی را از دست می‌دهیم.» حالا هم اوضاع دریاچه البته آن قدر خراب شده که شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی که به طور مرتب آمار مربوط به تراز، حجم آب و وسعت دریاچه را منتشر می‌کند، آماری از وضعیت دریاچه ارائه نمی‌دهد.

کاهش حجم آب دریاچه به کمتر از ۲.۷ میلیارد مترمکعب و تبخیر روزانه چند ده میلیون مترمکعبی و تخصیص نیافتن حقابه وعده داده شده از تونل زاب و رودها، روز‌های سختی را برای نگین آبی آذربایجان رقم زده است؛ اما قسمت جالب ماجرا آنجاست که دولتی‌ها به قول ناصر کرمی، فعال سرشناش محیط زیست، شروع کرده اند به آب بازی! او درباره این اقدام عجیب نوشته است: «آبی را که هزاران سال به تالاب قره قشلاق می‌رفته، چرخانده اند به سمت دریاچه ارومیه، چون دولت قول داده دریاچه را احیا کند؛ اما قولی برای نخشکیدن قره قشلاق نداده! الان دریاچه احیا نشده؛ اما قره قشلاق دارد می‌خشکد. زیست بوم قره قشلاق غنی‌تر و از جهاتی دارای اثرات اکولوژیکی مهم تری نسبت به دریاچه ارومیه است.»

در شرایط کنونی تنها امیدواری همه دغدغه‌مندان این حوزه سرعت پیدا کردن پروژه‌های ناتمام انتقال آب است که دست کم می‌تواند از مرگ قطعی دریاچه جلوگیری کند.