سیده جمیله هاشم‌نیا - دانشجوی دکتری علوم قرآنی و حدیث
١- آیا می‌دانید خودشیءانگاری یعنی چه؟
٢- آیا می‌دانید خودشیءانگاری پدیده‌ای است که بیشتر در زنان اتفاق می‌افتد و آنان را دچار مشکلات فردی و اجتماعی می‌کند؟
٣- آیا می‌دانید یکی از بزرگ‌ترین معضلات روز در برخی جوامع، معضل خودشیءانگاری زنان است به طوری که ذهن بسیاری از پژوهشگران غربی را برای کشف عوامل و نیز درمان آن به خود مشغول کرده است؟
اگر مایلید پاسخ پرسش‌های فوق را دریافت کنید، می‌توانید مطلبی را که در ادامه آمده است با دقت مطالعه کنید.
در جوامع امروزی زنان به‌مراتب بیش از گذشته تأثیرگذارند و از ارکان اصلی آن محسوب می‌شوند. از آنجا که تفکرات و به تبع آن رفتار عملی زنان به عنوان یکی از عناصر اصلی جامعه می‌تواند تعیین‌کننده رشد و تعالی یا خسران و عقب‌ماندگی آن باشد، شناخت و واکاوی آسیب‌های آن ضرور به نظر می‌رسد.
شیوع برخی رفتار‌ها از سوی زنان همچون ایجاد تغییرات ظاهری متعدد در چهره و بدن از راههای گوناگون و گاه دشوار و خطرناک، همچون اعمال جراحی زیبایی که گاه سبب ایجاد عوارض دائمی و چه بسا مرگ می‌شود، وقتی با دغدغه فراوان برای ایجاد جذابیت و زیبایی چه‌بسا خیالی و غیرواقعی صورت می‌گیرد، موجب تأسف بسیار است. مدتی است این معضلات در جوامع غربی از دیدگاه روان‌شناسی و جامعه‌شناسی بررسی و ریشه‌یابی می‌شود. در پی آن، آن تحقیقات مشابهی نیز در کشور ما صورت پذیرفته است.
هم‌چنین رفتار ابزاری بخشی از مردان جامعه با زنان موجب شده است برخی زنان نگاه شیءانگارانه دیگران به خود را تقویت و خود را یک شیء جنسی تلقی کنند. اما شیوع گسترده این پدیده نابهنجار که در علم روان‌شناسی با اصطلاح «خودشیءانگاری در زنان» از آن یاد می‌شود و امروزه در حد وسیعی گریبان‌گیر بانوان جامعه ما شده است.
خودشئ‌انگاری (Self-Objectification) اصطلاحی است نسبتا جدید و همان‌گونه که از اجزای آن پیداست، به معنای آن است که شخص بدن و جسم خود را همچون شیئی تصور کند که همواره باید ظاهر آن را ارزیابی کند و مطابق ایده‌آل‌های فرهنگ متغیر جامعه شکل دهد. این معضل روبه‌رشد در جامعه، برخی را بر آن داشته است به ریشه‌یابی و درمان آن از نگاه اسلام بپردازند، زیرا اسلام دین فطرت بشر است و خداوند رحمان آن را به‌عنوان دستورالعملی هماهنگ با نیاز‌های فطری بندگانش در اختیار آنان قرار داده است تا با عمل به آن بتوانند به کمال و سعادت در دنیا و آخرت دست یابند؛ لذا می‌توان ریشه همه آسیب‌های روانی انسان را نیز به‌وسیله آن یافت و درمان کرد.
بیشتر مطالعاتی که تاکنون درباره خودشیءانگاری انجام شده، در کشور‌های غربی و با روش‌های میدانی بوده است. گرچه این روش برای واکاوی عوارض انسانی و طبیعی و کشف روابط میان پدیده‌ها سودمند است، با وجود نقص نسبی و مطلق علم‌بشری، نمی‌تواند بینش جامع و راهکار کارآمدی ارائه دهد؛ لذا بهره‌گیری از منابع وحیانی به‌ویژه قرآن کریم و استخراج محتوای تطبیقی آن با یافته‌های علمی به روش نظری ضرورت دارد.
طبق بررسی‌ها مهم‌ترین مبانی و عوامل خودشیءانگاری زنان از نگاه اسلام، خیال‌پردازی، تمایل به فخرفروشی، تکبر، خودنمایی و جلوه‌گری مدیریت‌نشده در زنان با آشکارسازی عمومی آن و مهم‌تر از همه عدم خودشناسی است. راهبرد‌های عملی اسلام برای پیشگیری و درمان آن تأکید بر خودشناسی و هویت‌بخشی به زن بر اساس الگوسازی از او برای همه بشریت، تأکید بر تساوی جایگاه عبودی و ظرفیت تکاملی زن و مرد، کنترل و محدود ساختن گرایش‌های بدنی و غریزی او از طریق حفظ حجاب و رعایت عفت و حیا در معرض عموم است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
