جشنواره‌های هنری استانی، باید‌ها و نباید‌ها
امروزه بسیاری از جشنواره‌های هنری تنها فضایی برای رقابت و هم کنش آثار هنری در چارچوبی مشخص هستند، درصورتی که ظرفیت اصلی این رویداد‌های مهم هم افزایی و تعامل با مخاطب نیز بوده است.
به گزارش شهرآرانیوز؛ جشنواره‌های هنری همواره یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین رویداد‌های هنری، به ویژه برای خود هنرمندان بوده اند. شاید در شکل و شیوه اجرای «جشنواره» در طول تاریخ و در نقاط گوناگون دگرگونی‌هایی اتفاق افتاده باشد، ولی باید گفت که برگزاری رویداد‌هایی متمرکز شبیه به جشنواره همواره در درازای تاریخ جریان داشته است. امروزه بسیاری از جشنواره‌های هنری تنها فضایی برای رقابت و هم کنش آثار هنری در چارچوبی مشخص هستند، درصورتی که ظرفیت اصلی این رویداد‌های مهم هم افزایی و تعامل با مخاطب نیز بوده است.
درواقع به جای برگزاری یک رویداد تعاملی، جشنواره‌ها کلان رویداد‌هایی برای تقویت سرمایه اجتماعی محسوب می‌شده اند. به عنوان نمونه برخی از این رویداد‌های هنری، همچون برخی از جشنواره‌های نمایشی در یونان گذشته، همه یک شهر را درگیر می‌کرده اند و برای روز‌های پیاپی با حضور بخش بزرگی از مردم ادامه داشته اند.
به طورکلی در تقسیم بندی کارکرد جشنواره‌های هنری می‌توان به دو نکته توجه کرد. کارکرد نخست جشنواره‌ها به ویژه در شرایط کنونی اختصاصی است و در راستای شبکه سازی هنرمندان، کشف استعدادها، هدایت و راهبری جریانی هنرهای گوناگون، امکان نقد تخصصی و انگیزه بخشی به هنرمندان است. رویکرد دوم جشنواره‌ها که شاید این روز‌ها در فعالیت‌های هنری کشور ما کمتر موردتوجه قرار گرفته است بهره بردن از ظرفیت اجتماعی و فرهنگی برگزاری این رویدادهاست.
فراهم آوردن فضایی برای تعامل مستقیم و نزدیک‌تر هنرمندان با مردم و ایجاد کنشی هنرمندانه در میان عموم جامعه یکی از مهم‌ترین اهداف این رویکرد برشمرده می‌شود. آشکار است که جشنواره‌های هنری هرچه باشکوه‌تر و البته عمومی‌تر برگزار و از حلقه محدود خود هنرمندان و یک رویداد بسته خانوادگی خارج شوند، زمینه توسعه اجتماعی بیشتری فراهم خواهد آمد.
آشکار است که در این رویکرد هر چه ارتباط بخشی از جامعه به واسطه جشنواره‌ها با آثار هنری پررنگ‌تر شود، به مرورزمان شاهد وسعت طیف عمومی علاقه‌مند به هنر، ارتقای سواد عمومی هنری جامعه و قرار گرفتن آثار هنری در سبد مصرف فرهنگی نظام اجتماعی خواهیم بود.
در میان جشنواره‌های هنری گوناگون، جشنواره‌های پهنه تئاتر و سینما به طورکلی ظرفیت بیشتری برای تحقق این اهداف دارند. علاقه مردم به این هنرها و جنبه مهم سرگرم سازی این هنرها، زمینه فراهم آمدن فرصت ارتباط نزدیک‌تر و توجه مردم به آن‌ها را فراهم آورده است.
به همین دلیل است که به عنوان مثال برگزاری جشنواره‌های مهمی، چون فیلم یا تئاتر فجر، اتفاقا فرصتی برای حضور بخش‌های عمومی جامعه در این رویداد‌ها و فراهم آوردن امکان تعامل دوسویه هنرمندان با بخش‌هایی از مردم است.
یکی از برجسته‌ترین نکاتی که شاید در برگزاری این چنین رویداد‌هایی کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد و البته در اثربخشی اهداف تبیین شده نقشی بنیادین دارد وجود ثبات در برگزاری رویدادهاست. چنین رویداد‌هایی باید در سیاست، مدیران، فرایند‌ها و حتی زمان برگزاری از ثبات نسبی برخوردار باشند تا بتوانند در درازمدت اثربخش شوند.
در کشور ما تمرکز اصلی جشنواره‌های مهم که در تراز ملی یا بین المللی برگزار می‌شوند بر پایتخت است.
پایتخت به دلیل برخورداری و تجمیع امکانات گوناگون موردنیاز برای برگزاری یک رویداد، همواره مرجع برگزاری رویداد‌های مهم هنری بوده است. هرچند برخی جشنواره‌ها به شکل محدود در دیگر استان‌ها نیز برگزار شده اند، اما کمتر اهدافی را که بدان اشاره شد محقق کرده اند.
مشهد مقدس همواره یکی از قطب‌های مهم تولید آثار هنری کشور در عرصه‌های مختلف بوده است، اما از این ظرفیت کمتر در محور قرار گرفتن این شهر برای برگزاری رویداد‌های بزرگ استفاده شده است. وجود مضجع شریف حضرت رضا (ع) در مشهد مقدس، فرصتی ویژه برای برگزاری رویداد‌های بزرگ هنری در تراز بین المللی است که متأسفانه کمتر موردتوجه کارگزاران فرهنگی قرار گرفته است.
به طورکلی آنچه در استان‌ها نمود بیشتری می‌یابد برگزاری بخش‌های استانی و پیشینی کلان رویدادهاست. با تعریف جشنواره‌های استانی به عنوان مقدمه‌هایی برای برگزاری کلان رویداد اصلی، کوشش شده است فضا‌های جشنواره‌ای تا حدی در استان‌ها تقویت شود. امروز بسیاری از جشنواره‌های مهم، چون فجر در تراز استانی و با حضور و رقابت میان گروه‌هایی که تمایل به حضور در رویداد اصلی دارند برگزار می‌شود.
شاید مشهد از فضای جشنواره‌های سینمایی در تراز استانی در سال‌های اخیر کمتر بهره برده باشد، اما در زمینه تئاتر تقریبا به طور پیوسته جشنواره‌های گوناگونی در این شهر برگزار شده است. این روز‌ها شاهد برگزاری چند جشنواره تئاتر به طور تقریبا هم زمان یا با فاصله چند روز هستیم. جشنواره تئاتر استانی، جشنواره استانی تئاتر بسیج و یک جشنواره دیگر سه رویدادی هستند که قرار است در روز‌های آینده و پشت سرهم برگزار شوند.
آشکار است زمانی که یکی از دلایل برگزاری جشنواره‌ها جذب مخاطب و فعال ساختن اوست، برگزاری سه رویداد متمرکز تئاتر، آن هم در یک بازه زمانی فشرده، جذابیت لازم را برای مخاطب ایجاد نمی‌کند و موجب کاهش مخاطب حتی در خود جشنواره خواهد شد. جشنواره فرصتی برای جذب مخاطب است. چه بهتر که با توزیع درست برگزاری جشنواره‌ها در طول سال بتوان از حداکثر ظرفیت مخاطب بهره برد.
نکته مهم دیگر این است که باتوجه به محدودیت‌های فنی و امکانات تخصصی، هم زمانی برگزاری سه رویداد مهم، زمینه توزیع درست امکانات و بهره وری حداکثری را کاهش خواهد داد. به طور طبیعی مسائل مختلفی، چون سالن ها، تبلیغات شهری و مواردی ازاین دست با اشکال روبه رو خواهد شد. نکته مهم دیگر این است که درخشش این جشنواره‌ها منوط به حضور اجرا‌های خوب و کارآمد در جشنواره است. ظرفیت تولید آثار نمایشی در شهرستان‌ها با محدودیت روبه روست.
تعداد گروه‌های فعال باکیفیت چندان چشمگیر نیست. در چنین شرایطی همین گروه‌های محدود امکان حضور در همه رویداد‌ها را نمی‌یابند و طبیعتا برخی از جشنواره‌ها با استقبال کمتری مواجه می‌شوند.
درهرحال باید گفت هرچند برگزاری رویداد‌های جشنواره‌ای یک نیاز مهم است، بیش از آن مدیریت در چگونگی برگزاری و تنظیم آن هاست که باید موردتوجه قرار گیرد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
