گفت وگو با دکتر پیروزفر درباره زن در قرآن به مناسبت ولادت حضرت زینب کبری (س)
در طول تاریخ از گذشته تاکنون، انسان‌های شاخصی معرفی شده اند و عملکردشان به عنوان چراغ راه بشریت شرح داده شده است.
مسعود فرشته پور | شهرآرانیوز؛ سخن از حضرت زینب کبری (س)، دختر امیر مؤمنان (ع) و خواهر حسین (ع) است. آن سلاله خاندان پیامبر (ص) و عقیله بنی هاشم، شکوفه اهل بیت (ع)، گل خوش بوی خاندان نبوت آسمانی و ثمره درخت مبارکی که اصل و ریشه آن ثابت است و شاخسارش سر در آسمان دارد؛ حضرت زینب (س).
ایشان که در گهواره بهشتی فاطمه (س) و دامان پرعطوفت محمد (ص) رشد کرد و تربیت یافت، گویی از آغاز مهیا شده بود تا پرشورترین صفحات حماسه و جهاد زن مسلمان را رقم بزند؛ چراکه از لحظه ولادت، «عاشورا» بر سرش سایه گستر شده بود. در صفحات کتاب‌های تاریخ و حتی در نوشته‌های شرق شناسانی مانند رونالدسون در کتاب «عقیده شیعه» و مانس در کتاب «فاطمه و دختران محمد» آمده است که خاندان پیامبر (ص) آن نوزاد کوچک را به تنهایی «لشکری» استوار برابر وقایع آینده به شمار می‌آوردند و از همان ابتدا او را برای رویارویی با حوادث بزرگ آماده و مهیا کردند.
هنگامی که امیرمؤمنان (ع) درباره نقش زینب (س) در وقایع بزرگ آینده با او سخن گفت، حضرت زینب (س) با صلابتی بی مانند به پدر گفتند: «پدرجان، از همه آن‌ها باخبرم. مادرم مرا از آن آگاه ساخته است تا برای آن روز‌ها آماده شوم.» شگفتا از صلابت و عظمت عقیله بنی هاشم و شگفتا از ایمان و باوری که جان‌های باورمندان را طاقتی فراتر از تصور بشر عطا می‌کند. اسلام راستین در حضرت زینب (س) مجسم می‌شود. زنان ما باید دائم ایشان را در پیش چشم داشته باشند. او سرور و رهبر و اسوه زندگی همه ماست و اوست که حق را به ما می‌آموزد. آن‌هایی که به ما می‌گویند اسلام دین گوشه گیری، انزوا و فرار است، حرفی نادرست و خطا می‌زنند.
اسلام راستین در حضرت زینب (س) مجسم می‌شود. ایشان را در دارالاماره کوفه ببینید، برابر یزید ببینید، در جنگ ببینید. این است زن مؤمن، این است زن مسلمان. باب ایمان در برابر شما مفتوح است. هرکدام از شما می‌توانید زنی مؤمن و صالح باشید. به مناسبت روز ولادت ایشان، درباره تصویر زنان در قرآن و پاسخ به شبهاتی چند، در خدمت دکتر سهیلا پیروزفر، دانشیار علوم قرآن و حدیث و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، بودیم که در ادامه آمده است.
معرفی شخصیت و جایگاه زنان در قرآن به چه صورتی و با چه زنانی است؟
قرآن کریم زنان مختلفی را به عنوان الگو معرفی کرده است. وجود بانوان شاخص در قرآن کریم نقش و شخصیت والای زن را در اسلام تبیین می‌کند. البته دراین میان به مردانی هم اشاره شده است. پیامبران و اهل بیت (ع) همواره دستگیر ما بوده اند و خواهند بود. در طول تاریخ، از گذشته تاکنون، انسان‌های شاخصی معرفی شده اند و عملکردشان به عنوان چراغ راه بشریت شرح داده شده است. آدم‌های بد هم دراین میان بوده اند. این سنت ادامه خواهد داشت. زنان متمایزی در قرآن کریم به عنوان الگو وجود دارند، ازجمله همسر فرعون، حضرت مریم (س) و نمونه‌های دیگر. همین طور از عملکرد بعضی خانم‌ها ازجمله ملکه صبا و مادر حضرت موسی (ع) هم تقدیر شده است. در طرف مقابل هم زنانی بوده اند که عملکرد و موضع گیری آن ها، در قرآن کریم مورد نکوهش پروردگار قرار گرفته است که این موارد در ارتباط با پیامبر اکرم (ص) بوده است.
آیا نگاه تقلیل گرایانه‌ای به زن در متون اسلامی وجود دارد؟ آیا راه سعادت و رستگاری برای زنان دشوارتر از مردان است؟
بنده به هیچ وجه نگاه تقلیل گرایانه به بانوان را در قرآن و اسلام نمی‌بینم. ما به هیچ وجه و در هیچ جای آموزه‌های دینی شاهد این موضوع نیستیم. ریشه و اصل به وجودآمدن این منش را در نگاه مردان می‌توان جست وجو کرد. یعنی مردان امت ما این نگاه را به هر علت و اساسی، در خود ایجاد کردند. موردی که در پیش از ظهور اسلام و جامعه آن دوران به چشم می‌آمد. من باتوجه به تحلیل و مطالعه‌ای که در همه آموزه‌های دینی داشتم و با دقت در متون قرآنی و احادیث، به این دست یافته ام که تفاوتی در آسان یا دشواربودن راه رسیدن به رستگاری و راه رسیدن به پادشاهی الهی، برای زنان و مردان وجود ندارد و این مسیر مساوی است. همه کار‌های خوب و کار‌های نادرست در توصیفاتی که در قرآن کریم و آموزه‌های دینی آمده، یکسان است. همین طور نگاه تقلیل گرایانه به زنان به هیچ عنوان وجود ندارد و آن را نمی‌شود پذیرفت.
میزان برخورداری از مواهب الهی در زنان و مردان متفاوت است؟
در قرآن کریم، به صورت شفاف و کاملا مشخص، هیچ تفاوتی بین زن و مرد برای رسیدن به مواهب الهی و همچنین استفاده از مواهب الهی وجود ندارد. یعنی زن‌ها و مرد‌ها هر کار خیری که انجام بدهند، پاداش مساوی به دست می‌آورند. بهشت و درجات آن برای مردان و زنان به میزان استحقاقشان و برتری شان یکسان است. همچنین اگر کار خطایی انجام بدهند و به وظایفشان عمل نکنند، عذاب الهی در انتظارشان است که بازهم هیچ تفاوتی بین زن و مرد نیست. در آیات قرآنی هیچ کاستی در شرح و بسط حقوق بانوان نیست و با برداشت از قرآن کریم و احادیث، می‌توان دریافت که جامعیت دین اسلام در پوشش حقوق زنان به صورت فردی و اجتماعی، بی بدیل است.
از نقش زنان در تاریخ اسلام و حفظ باور‌ها و اصول دینی درباره تحقیق و تفسیر در قرآن بگویید؟ آیا این چنین زنانی وجود داشته اند؟
بله، قطعا در طول تاریخ همین طور بوده است و مثال زیاد داشته ایم. ما در طول تاریخ بانوانی داشته ایم که تفسیر کتاب الهی را نوشته اند، تحقیق و تفحص‌های علمی داشته اند و حتی به مدارج فقاهت در دین رسیده اند. منتها شاهد آن هستیم که فضای حاکم همواره مردانه بوده است. فضای دینی ما این گونه نیست، آموزه‌های دینی ما هم مورج این نوع نگاه نیست. ولی فضای حاکم مردانه است. در همین روزگار فعلی که روشن فکری دینی دیده می‌شود، همین الان که صدا‌های فمنیستی بلند شده است، بازهم در فضا‌های دینی ساحت و محیط برای فعالیت زن‌ها خیلی کم رنگ نیست.
این اتفاقات فعالیت بانوان را محدود نمی‌کند، هرچند عرصه بروز و ظهور گسترده‌ای ندارد. در طول تاریخ دینی ما زنان از آغاز همراه با جریانات موضع گیری داشته و مؤثر بوده اند؛ از حضرت خدیجه (س) تا بسیار دیگری از این موارد، مثل حضرت زینب (س) که این مصاحبه به مناسبت میلاد ایشان فراهم شده است و در شخصیت برجسته و اثرات اجتماعی ایشان هیچ تردیدی نیست.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
