فضیلت «انتظار فرج» در بیان امام موسی کاظم (ع)

به مناسبت سالروز شهادت مظلومانه امام موسی کاظم (ع) به بررسی عبادت از منظر ایشان می‌پردازیم. بهترین و بالاترین عبادت چیست؟ پیامبر خدا (ص) و اهل‌بیت (ع) در گفتار خویش به این سؤال پاسخ داده‌اند. باید برترین کار را شناخت و در راه کسب آن و آراستگی به آن گام برداشت. امام موسی کاظم (ع) فرموده‌اند: افضل العباده بعد المعرفه انتظار الفرج (تحف‌العقول، ص ۴۰۳) * (بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۳۲۶) بهترین عبادت بعد از معرفت و شناخت خداوند انتظار فرج است.

«انتظار فرج» یک تعبیر شناخته‌شده پرکاربرد در جهان اسلام و تشیع در عصر غیبت امام عصر (عج) است. رغبت، علاقه و گرایش درونی به‌سوی انتظار ظهور، عبادت است. عبادت و پرستش خداوند هدف از آفرینش انسان است. عبادت خدا جلوه‌ها و مظاهری دارد. بهترین عبادت، انتظار فرج است. اندیشیدن در امر ظهور امام مهدی (عج) و چشم به راه بودن و ترغب و تربّص در این بزرگ‌ترین مسئله جهان بشری، برترین عبادت است.

فرج و گشایش در کار مهدویت و برطرف‌شدن اندوه جدایی، مهم‌ترین موضوع عبادی است. امام موسی‌بن جعفر (ع) در این حدیث، با صراحت بالاترین عبادت را آموزش داده‌اند و برترین هدف را نشان داده‌اند. در این حدیث «بعد المعرفه» بهترین عبادت پس از معرفت، انتظار فرج است. معرفت در اینجا شناخت خداوند است. شناخت در هر امری پایه، بنیان و بنیاد آن است. انتظار فرج نیز بامعرفت و به‌ویژه معرفت الهی برکات و آثار سازنده و مثبت پایدار خواهد داشت. انتظار فرج با شناخت، انتظار برتر و راسخ‌تر و انتظار حقیقی است.

کلمه «افضل» صیغه بیان برترین‌هاست و در این حدیث بالاترین، بهترین و برترین عبادت را روشن می‌کند. عبادت دارای ارزش ذاتی و پاداش بزرگ الهی است. در این حدیث بهترین عبادت به مردم آموزش داده شده است. انتظار فقط نظری و درونی نیست. انتظار حالتی نفسانی است که بر اساس آن آمادگی عملی برای آنچه انتظارش را می‌برد نیز تحقق می‌یابد.

انتظار فرج نیازمند اصلاح خویشتن و خانواده و جامعه در راستای ظهور امام دوازدهم (ع) است. این فضیلت بی‌نظیر برای انتظار، عامل ایجاد شوق گرایش عملی به‌سوی انتظار است. «عمل صالح» درون اندیشه انتظار، در انتظار بامعرفت نهفته است. انتظار مصلح از سوی صالحان و با عمل صالح تحقق می‌یابد. این جایگاه عالی برای انتظار در نظام عبادت، برای انتظار حقیقی و انتظار همه‌جانبه و انتظار ذهنی، همراه با رفتار و گفتار صحیح منتظر است.