«مسائل فضای مجازی»، در صدر آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان مشهدی

مقدسی | شهرآرانیوز؛ «آسیب‌های مربوط به فضای مجازی، از جمله وابستگی افراطی به بازی‌های رایانه‌ای، وابستگی به شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و وابستگی به اینترنت و وب‌گردی، درصد بالایی از آسیب‌های اجتماعی را که دانش‌آموزان با آن مواجه هستند به خود اختصاص می‌دهد.» این خبر را رئیس اداره امور‌تربیتی و مراقبت در برابر آسیب اجتماعی اداره‌کل آموزش‌و‌پرورش خراسان‌رضوی در گفتگو با خبرنگار شهرآرا و درباره تازه‌ترین وضعیت اجرای طرح «نماد» در مدارس مشهد و خراسان رضوی اعلام کرده و در تکمیل آن گفته است که این آسیب‌ها پس از کرونا افزایش یافت.

طرح نماد مخفف نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان است که از سال ۹۶ کلید خورد و به گفته مجید سبزی‌کاران، «به شکل‌های مختلفی اجرا شد، زیرا در دو سال کرونا به‌دلیل تعطیلی مدارس، این طرح به شکل غیرحضوری و در زمان فعالیت حضوری مدارس نیز به‌صورت حضوری اجرا شد. در سال ۹۷ فقط یکی از مناطق آموزش‌و‌پرورش خراسان‌رضوی، یعنی همه ۱۱۰ مدرسه منطقه طرقبه و شاندیز به‌صورت پایلوت طرح نماد را اجرا کردند. در سایر مناطق، بخشی از مدارس اجرای طرح نماد را در آن سال داشتند.

اکنون همه مدارس هفت منطقه از جمله طرقبه-شاندیز، ناحیه‌۷ مشهد، منطقه احمدآباد، گلبهار، زبرخان، ناحیه‌یک و تبادکان و مدارس منتخب سایر مناطق طرح نماد را اجرا می‌کنند.» براساس این طرح مدارس مقاطع مختلف اعم از ابتدایی، متوسطه اول و دوم موظف‌اند به بهترین شیوه ممکن روش‌ها و شیوه‌های مراقبت‌های اجتماعی دانش‌آموزان را در آموزشگاه اجرایی و نهادینه کنند.
سبزی‌کاران درباره دیگر آسیب‌های اجتماعی که دانش‌آموزان مشهد و استان با آن مواجه هستند، نیز بیان کرد: مورد دوم آسیب‌ها و مشکلات خانوادگی و سومین مورد مشکلات ارتباطی بین فردی و میان‌‎فردی است.

او با بیان اینکه درصد این آسیب‌‎ها در مناطق، نواحی و جنسیت‌‎های مختلف، متفاوت است خاطرنشان کرد: در مقطع ابتدایی اول آسیب فضایی مجازی مشکل اول ما نیست، بلکه مشکل همه آسیب‌های اضطرابی و ارتباطی است. در مقطع ابتدایی دوم مشکلات خانوادگی اولویت می‌شوند. در متوسطه اول مشکلات ارتباطی و در متوسطه دوم نیز آسیب‌های فضای مجازی جزو مشکلات اولویت‌دار دانش‌آموزان هستند.

کرونا و تعلیق برنامه‌ها

سبزی‌کاران با بیان اینکه در حوزه آموزش‌های حضوری به ۱۰۰ درصد اهداف خود رسیدیم، اظهار کرد: در ایام کرونا به‌دلیل غیرحضوری شدن مدارس برخی برنامه‌های ما معلق ماند. در این دوران حدود ۳۰‌درصد برنامه‌های ما به‌صورت غیرحضوری برگزار شد؛ در نتیجه کیفیت لازم را نداشت؛ به‌همین‌دلیل ما در این ۳۰ درصد به اهداف خود نرسیدیم و باید برنامه‌ها را در فضای حضوری برگزار کنیم. اکنون معوقات برنامه‌های حضوری دوران کرونا را به‌صورت تصاعدی انجام می‌دهیم.

رئیس اداره امور تربیتی و مراقبت در برابر آسیب اجتماعی آموزش‌و‌پرورش استان ادامه داد: یکی از برنامه‌هایی که در قالب برنامه ملی نماد از دو سال پیش آغاز شد و اکنون در حال اجراست، خط تلفنی مشاوره نماد با شماره ۱۵۷۰ است که از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب به‌صورت رایگان پاسخگوی دانش‌آموزان خواهد بود.

او با اشاره به اینکه در این طرح در ابتدا باید پژوهش انجام دهیم که شامل پایش وضعیت سلامت روانی و اجتماعی دانش‌آموزان با استفاده از آزمون‌های مشاوره‌ای و غربالگری است، تصریح کرد: غربالگری دانش‌آموزان به دو گروه سریع و پایه تقسیم می‌شود. برخی آزمون‌ها یا از دانش‌آموز گرفته شده است یا با کمک والدین انجام می‌شود. در مقطع ابتدایی دانش‌آموزان با همکاری والدین غربالگری‌ها را انجام می‌دهند، اما در دوره متوسطه اول دوم این کار در سامانه توسط خود دانش‌آموز انجام می‌شود.

تدوین اطلس سلامت اجتماعی

سبزی‌کاران با بیان اینکه در طرح نماد اطلس پایش سلامت روانی-اجتماعی دانش‌‎آموزان نیز تدوین شد، تصریح کرد: در سامانه نماد، وضعیت سلامت روانی-اجتماعی و آسیب‌های روانی-اجتماعی دانش‌آموزان از جمله انواع اضطراب‌ها، اختلال در ارتباط‌گیری با دوستان، اختلالات مربوط به ارتباط با خانواده، مشکلات تحصیلی و رفتاری، ناهنجاری‌ها و حتی اختلالات روان‌تنی در هر منطقه و مدرسه ثبت می‌شود و سپس ما از طریق سامانه این مشکلات را در مراکز مشاوره رصد می‌کنیم.

او ادامه داد: یکی دیگر از کار‌ها در ذیل برنامه نماد ارجاعاتی است که توسط مدیران، والدین و خود دانش‌آموز به مراکز مشاوره انجام می‌شود. ماهانه این ارجاعات را بررسی می‌کنیم تا ببینیم در هر منطقه آموزش‌و‌پرورش بیشترین دغدغه‌ها، مشکلات و آسیب‌ها چیست. این آمار‌ها ارجاعات ما به مراکز مشاوره را تشکیل می‌دهد. مجموعه این موارد از طریق تحلیل سیستمی بررسی و خروجی آن وضعیت آسیب‌های اجتماعی-روانی یا وضعیت سلامت اجتماعی-روانی دانش‌آموزان را نشان می‌دهد.

۵۳ دوره آموزشی برای مشاوران

سبزی‌کاران با اشاره به برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی در طرح نماد بیان کرد: تاکنون ۵۳ دوره آموزشی توجیهی ویژه مشاوران مدارس در طرح نماد برای ۱۲۰۰ مشاور و ۴۷ کارشناس مشاوره و آسیب اجتماعی برگزار شده است. همچنین برای مدیران، معلمان و عوامل اجرایی ۸ هزارو ۹۰۰ مدرسه نیز دوره آموزشی برگزار کردیم.

طرح کاهش رفتار‌های پرخاشگرانه دانش‌آموزی با نام طرح مداخله فوری در کاهش رفتار‌های پرخاشگرانه دانش‌آموزان در ۱۴۰ مدرسه در معرض خطر برگزار شده است و این دانش‌آموزان به ۵۱ مرکز مشاوره ارجاع داده شده‌اند. همچنین در هر مدرسه بیست همکار یعنی در مجموع ۲ هزارو ۸۰۰ نفر به‌صورت ویژه تحت بازآموزی یکپارچه و مداخله فوری قرار گرفتند.
او با بیان اینکه نماد، طرحی مشارکتی با دیگر نهاد‌ها از جمله دادگستری، نیروی انتظامی، کمیته امداد، علوم‌پزشکی و سایر نهادهاست، تصریح کرد: دوره‌های مشترکی نیز با این نهاد‌ها برگزار شده است.