چگونه در خرید‌های نوروزی، سنجیده و متناسب با بودجه‌مان رفتار کنیم؟

سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ هشت روز دیگر چشم اسفند به روی بهاری فروردین روشن می‌شود. شکوفه‌ها باز و جوانه‌ها سبز می‌شوند. گل‌ها می‌شکفند. نسیم تنه به تنه بهار می‌زند و با دل‌انگیزی می‌وزد. چشمه‌ها جانی دوباره می‌گیرند و همچنان که طبیعت نفس تازه می‌کند، روحی تازه به همگان می‌بخشد. در این میان، شهر هم کم‌کم رنگ‌ورویی تازه به خود می‌گیرد، انگار که رخت نو به تن کند. همه این تغییر‌های مثبت در روز‌های آخر سال، کم یا زیاد حال و هوای ما آدم‌ها را به خرید گره می‌زند. خرید‌های خرد و کلان.

خیلی‌ها بهار را بهانه‌ای برای تغییر و تحول خانه و کاشانه‌شان می‌دانند، برخی هر سال این‌موقع به فکر پوشاک نو هستند و عده‌ای هم لوازم کارشان را تأمین یا تجهیز می‌کنند تا بهترین استفاده را از تعطیلات برای انجام کار‌های بیشتر ببرند. در این میان، حتما کتاب‌خوان‌ها هم فهرستی بلندبالا از کتاب‌ها و مجله‌های موردعلاقه‌شان تهیه می‌کنند که سال جدید را با کلمات جدید شروع کنند.

لذت خرید یا ...

بی‌گمان دستتان آمده است که موضوع امروز، خرید است. مقوله‌ای که دیگر نمی‌توان به‌خاطر گرانی‌های افتاده به جان بازار و کالاها، این روز‌ها طعم آن‌چنان شیرینی برای آن متصور شد. طوری که اگر زمانی می‌گفتند لذت خرید، حالا باید بگوییم دردِ خرید. بگذریم. خرید از آن‌دسته کار‌هایی است که هم نیاز به مدیریت دارد و هم برنامه‌ریزی، البته، چون خرید‌های اینترنتی بیشتر از گذشته رواج پیدا کرده است، باید گفت خرید نیاز به هوشیاری هم دارد. جنبه‌هایی که امروز قصد داریم بیشتر درباره آن بدانیم.

دودوتا چهارتا کردن

پیش از اینکه راهی بازار شویم و غرق در رنگ و لعاب اجناس رنگارنگ، بهترین کار دودوتا چهارتاکردن است. با جیب خالی در بازار چیزی عایدمان نمی‌شود، جز حسرت و قسط. درباره حسرت که بهتر است صحبتی نکنیم. می‌ماند قسط و قرض که خرید با این شیوه، وقتی جیبمان خالی است خود دردی بالاتر از حسرت است. حساب و کتاب‌کردن قبل از خرید، فایده‌های زیادی دارد که مهم‌ترین آن منطقی خریدکردن است. به‌احتمال زیاد برای همه ما تجربه تلخ «پشیمانی از خرید» پیش آمده است.

این تجربه زمانی تلخ‌تر می‌شود که بعد از صرف زمان زیاد و خستگی ناشی از پیاده‌روی و تحمل ترافیک، باز هم از خریدمان راضی نباشیم؛ ولی پشیمانی چه سود، وقتی بودجه‌مان تمام شده و راه برگشتی نیست.

هوای جیبمان را داشته باشیم

بعد از تعیین بودجه برای خرید، مجوز ورود به مرحله بعد را پیدا می‌کنیم. در این مرحله بهتر است فهرستی از نیازمندی‌ها و حتی علاقه‌مندی‌هایمان را تهیه کنیم. پیشنهاد ما این است که فهرست را بدون محدودیت بنویسیم. حتی می‌توانیم یک تمرین خلاقانه داشته باشیم و بزرگ‌ترین و دورترین آرزوهایمان را بنویسیم و باور کنیم که نوشتن، اراده‌ای در ما می‌سازد که به تحقق آرزوهایمان کمک می‌کند. از طرفی خریدکردن برای نوروز، بهانه خوبی برای اندیشیدن به خواسته‌هایمان است. پس می‌توانیم نگاهی جدی به تهیه فهرستمان داشته باشیم. بعد از اینکه فهرست را تهیه کردیم باید آن را از چند صافی عبور دهیم.

برای این منظور چند دسته‌بندی می‌توانیم داشته باشیم. برای نمونه خرید‌های ضروری و فوری، ضروری و غیرفوری، غیرضروری و غیرفوری. به‌این‌ترتیب و با حساب درآمدمان و هزینه‌های پیش‌رو، کارمان ساده و آسان است؛ باتوجه‌به این دسته‌بندی و بودجه مشخصی که برای خرید در نظر گرفته‌ایم، راهی بازار می‌شویم؛ البته اگر به‌کل از خرید منصرف نشده باشیم.

جزئیات را بنویسیم

این را هم بگوییم که فقط نوشتن نام کالا‌های موردنیاز کافی نیست؛ زیرا در این صورت با فهرستی از نام‌های گوناگون روبه‌رو می‌شویم که چیزی جز سردرگمی به دنبال ندارد؛ بنابراین ضروری است دقیق، مقدار و تعداد موردنیاز از هر کالایی را مشخص کنیم.
دسته‌بندی اقلامی که باید خریداری شوند در تهیه یک فهرست خرید جامع بسیار کمک‌کننده است. برای نمونه می‌توانیم ردیف‌های جداگانه به لوازم بهداشتی، مواد پروتئینی، پوشاک و... اختصاص دهیم. همچنین می‌توانیم باتوجه‌به نوع مصرف هرکدام از اقلام موردنیاز، طوری برنامه‌ریزی کنیم که خریدهایمان هم‌زمان تمام شوند تا هر دفعه با یک‌بار مراجعه به فروشگاه آن‌ها را تهیه کنیم.

خریدهایمان را بسنجیم

اصلا کار آسانی نیست که از جلو ویترین‌ها و قفسه‌های رنگارنگ فروشگاه‌ها بگذریم و به خرید فکر نکنیم یا بخواهیم خواسته‌هایمان را محدود کنیم، ولی بهتر است قبل از هر اقدامی برای چند لحظه فکر کنیم که خرید کالایی که دل ما را برده است، ضرورتی دارد یا خیر؟ پس حواسمان باشد که جزو افرادی نباشیم که در دام خرید کالا‌های غیرضروری می‌افتند.

برنامه‌ریزی کنیم

بعد از یک جیب پرپول، بیش از هر چیزی برای خرید، نیاز به برنامه‌ریزی داریم. باید پیش از اینکه راهی بازار شویم به مسیری که می‌خواهیم برویم، ترافیک خیابان موردنظر، وسایل حمل‌ونقل عمومی، ساعت رفت‌و‌آمد، توانایی خودمان در پیاده‌روی و موضوعاتی ازاین‌دست بیندیشیم.

چند راهکار دیگر

ازسایت‌های معتبر خرید کنیم. مسئله زمان، خستگی و ترافیک در شهر‌های بزرگ سبب شده است که روزبه‌روز تمایل مردم به خرید‌های مجازی بیشتر شود. با اینکه خرید مجازی به ما این امکان را می‌دهد که قیمت و کیفیت کالا‌ها را مقایسه کنیم، ولی آسیب بزرگی به نام کلاهبرداری مجازی هم وجود دارد؛ بنابراین حواسمان باشد به نشانی‌های معتبر سر بزنیم و روش‌های ایمن انتقال پول را بیاموزیم.

درباره کالای موردنظر خود سؤال کنیم. گاهی اوقات خریداران واقعا از درستی خریدشان مطمئن نیستند. در چنین شرایطی می‌توانیم از فروشنده یا حتی خریداران دیگر راهنمایی بخواهیم و اطلاعات دقیق‌تری از کالای موردنظرمان به دست آوریم.

اما راهکار بامزه‌ای که به خرید کم می‌انجامد، همراه‌داشتن پول نو با خود است. البته این روش شاید برای افرادی که به خرید با کارت بانکی علاقه‌ای ندارند، بیشتر کاربرد داشته باشد. بیشتر مردم دوست دارند از شر اسکناس‌های کهنه‌شان خلاص شوند و ناخودآگاه به خرج‌کردن بیش از حد رو می‌آورند، اما پول نو آن‌قدر جذاب است که در هنگام خرج‌کردن آن احتمالا کمی بیشتر، دست و دلمان می‌لرزد.

در فروشگاه‌های بزرگ از سبد خرید کوچک استفاده کنیم. یکی از ترفند‌های این فروشگاه‌ها، وجود چرخ‌های خرید بزرگ است تا افراد را از لحاظ روانی به پرکردن سبد خریدشان ترغیب کنند.

چیزی را که می‌خواهیم بخریم در ذهنمان مجسم کنیم. این‌کار به‌ویژه درباره خرید لباس برای خانم‌ها کاربرد دارد. وقتی تصویر ذهنی از کالای موردنظر نداشته باشیم، خود را درگیر اقلامی می‌کنیم که به‌احتمال زیاد از خرید آن‌ها پشیمان می‌شویم.