مهارت سپاسگزاری

یکی از مهارت‌هایی که اسلام می‌خواهد به ما بیاموزد، مهارت تشکر کردن است. این مهارت، رابطه‌ها را اصلاح و زندگی را دلپذیر می‌کند؛ چه در محیط اجتماعی و کاری و چه در محیط خانوادگی با خانواده و همسر.

مهارت تشکر کردن از زیربنایی‌ترین مهارت‌های اخلاقی است که جا دارد از اولین مهارت‌هایی باشد که به بچه‌های خودمان می‌آموزیم. در معارف دینی ما حتی زیربنای اینکه شخصی اهل عبادت و توجه خداوند باشد را اهل سپاسگزاری بودن آن فرد بیان می‌کنند که در آیات قرآن نیز تشکر از خداوند و عبادت او درکنار تشکر از والدین و احسان و توجه به ایشان، آورده شده است و به‌طورکلی این صفت از بزرگ‌ترین صفت‌های انسانی است و دارا بودن آن، می‌تواند موجب شیرینی زندگی دنیا و آخرت افراد بشود.

در زندگی بین دو زوج و دو همسر هم، یکی از کلید‌های مهم برای اصلاح روابط و رفع کدورت‌ها، همین فرهنگ سپاسگزاری است؛ اینکه از کوچک‌ترین خوبی‌های همسرمان نگذریم و به شکلی ماندگار از آن تشکر کنیم؛ تشکر‌هایی که می‌تواند به اشکال و در قالب‌های مختلف در زندگی خانوادگی انجام گیرد.

گاهی با دادن هدیه یا گل، گاهی در قالب انجام یک نیکی متقابل، گاهی با دادن یک پیام محبت‌آمیز یا حتی همین تشکر زبانی ساده و گفتن چند جمله محبت‌آمیز که می‌تواند معجزه کرده، زندگی فرد را گرم کند؛ چیزی که نشان می‌دهد شما فردی قدردان هستید و به همسرتان و کار‌های او احترام می‌گذارید و این قدردانی به همسرتان، حس خوب ارزشمند بودن و خوشبخت بودن می‌دهد که از بهترین هدیه‌ها برای یک فرد در زندگی مشترک است.

در روایات ما، فرهنگ تشکر و سپاسگزاری به‌زیبایی و دقت تشریح شده است. امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: «حَقٌّ على مَن اُنعِمَ علَیهِ أن یُحسِنَ مکافَأه المُنعِمِ، فإن قَصُرَ عن ذلکَ وُسْعُهُ فعلَیهِ أن یُحسِنَ الثَّناءَ، فإن کَلَّ عن ذلکَ لِسانُهُ فعلَیهِ بمَعرِفَهِ النِّعمَهِ و مَحَبَّهِ المُنعِمِ بها فإن قَصُرَ عن ذلکَ فلَیسَ للنِّعمَه بِأهل؛ فردی که به او نیکى شده است، وظیفه دارد نیکى‌کننده را به‌خوبى پاداش دهد.

اگر توان این کار را نداشت، باید به‌خوبى تشکر کند و اگر زبانش هم از این کار قاصر بود، وظیفه دارد ارزش آن نیکى را بشناسد و خوبى‌کننده را دوست داشته باشد و چنانچه از این کار هم کوتاهى کرد، لایق نیکى نیست». روایت دیگری از امیرمؤمنان (ع) در این زمینه وجود دارد که در باب زندگی مشترک و غیر آن خیلی راهگشاست و جای دقت دارد.

حضرت می‌فرمایند: «شکرُکَ للرّاضِی عنکَ یَزِیدُهُ رِضا و وَفاءً و شُکرُکَ للساخِطِ علَیکَ یُوجِبُ لکَ مِنهُ صَلاحا و تَعَطُّفا؛ سپاسگزارى تو از فردی که از تو راضى است، موجب رضایت و وفادارى بیشتر او مى‌شود و سپاسگزاری‌ات از فردی که از تو ناخشنود است، سبب رفع ناراحتى و مهربانى او دربرابر تو مى‌شود».

بدون شک یکی از صفات اصلی مؤمنان باید حق‌شناس بودن آن‌ها باشد که حق را زیرپا نگذارند و از آن نگذرند. امام‌سجاد (ع) درباره حق فردی که کار خوبی برای شما انجام می‌دهد یا لطفی به شما می‌کند، می‌فرمایند: «أمّا حَقُّ ذِی المَعروفِ علَیکَ فأن تَشکُرَهُ و تَذکُرَ مَعروفَهُ و تُکسِبَهُ المَقالَهَ الحَسَنَهَ و تُخلِصَ لَهُ الدعاءَ فیما بینَکَ و بینَ‌ا... عَزَّوجلَّ. فإذا فَعَلتَ ذلکَ، کنتَ قد شَکَرتَهُ سِرّا و عَلانِیَه. ثُمّ إن قَدَرْتَ على مُکافَاتِهِ یَوما، کافَیتَهُ؛

حق فردی که به تو نیکى مى‌کند، این است که از او تشکر کنى و نیکی‌اش را به زبان آورى و از وى به‌خوبى یاد کنى و میان خود و خداوند عزوجل، برایش خالصانه دعا کنى. اگر چنین کنى، بی‌گمان پنهانى و آشکارا از او تشکر کرده‌ای. وانگهى اگر روزى توانستى نیکى او را جبران کنى، جبران کن». از خداوند بزرگ می‌خواهیم که گنج سپاسگزار بودن را به ما و خانواده و جامعه ما هدیه کند و زندگی دو دنیای ما را با این گنج شیرین فرماید. ان‌شاءا...!