گزارش از حال‌‌ و‌ روز مبل فروشان در ایام پایانی سال

سعیده ساجدی نیا - از حدود ۳ دهه پیش که بولوار‌کلاهدوز مشهد هنوز راسته بازار مبل نشده بود و چند مغازه مبل سازی تازه کارشان را شروع کرده بودند، تا حالا که این بولوار به مهم‌ترین مرکز تولید و فروش مبل‌های داخلی در مشهد بدل شده است، افراد زیادی برای خرید مبل به این محل مراجعه می‌کرده اند، بازاری پرهیاهو که در پایان هرسال شلوغ می‌شد. امسال، اما وقتی به آنجا می‌رویم خلوت‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. با اینکه از نیمه ظهر گذشته است، خبری از رونق بازار نیست و به قول قدیمی‌ها «پرنده پَر نمی‌زند» و کاسب‌ها با نگرانی، از رکود بازارشان می‌گویند، نگرانی‌ای که گاهی به شوخی‌های تلخ بین کاسبان بدل می‌شود و البته وقت‌هایی هم به بحث‌های جدی و بدون شوخی. «این خط و این نشان که سال آینده بسیاری از مغازه‌های این راسته دیگر نیستند و تعطیل شده اند. نتیجه آن هم بیکاری ده‌ها کارگر است که هنری غیر از مبل سازی ندارند.» وقتی در گزارش با اصناف این هفته به سراغ فعالان این صنف می‌رویم، انتظار داریم کاسبان، کارگران، تولیدی ها، فروشنده‌ها و... مشکلات مختلفی را بیان کنند، اما آن‌ها فقط از کسادی بازار می‌گویند که به نظرشان بی سابقه بوده است.

عروس و داماد‌ها تنها مشتریان این روز‌ها
وارد یکی از مغازه‌ها می‌شویم که پشت شیشه‌های آن برچسب «تخفیف به قیمت کارخانه» چسبانده شده است، با این حال هرازگاهی فقط یک نفر وارد می‌شود، قیمت می‌گیرد و می‌رود. مدیر این واحد جوانی است که از فرصت سکون و سکوت در بازار استفاده کرده است و کتاب می‌خواند.
ابوالفضل محمدی می‌گوید: شاید همین یکی دو سال پیش بود که نزدیک عید وقت سرخاراندن هم نداشتیم، حتی با اینکه ۳، ۴ نفر بودیم، از پس پاسخ گویی به مشتریان برنمی آمدیم، اما حالا از صبح تا شب که در مغازه هستیم، فقط چندنفر می‌آیند، قیمت مبل‌ها را می‌پرسند و می‌روند. هر ۲، ۳ روز یک بار پیش می‌آید که یک فاکتور بزنیم، البته آن هم به دلیل تخفیفی که روی مبل‌ها گذاشته ایم. مشتری‌ها می‌روند دورهایشان را می‌زنند و حتی از کارخانه هم نرخ می‌گیرند و بعد که خیالشان راحت شد، دوباره می‌آیند سراغمان و این بار سفارش خود را برای خرید می‌دهند.
او ادامه می‌دهد: قیمت‌ها چند برابر شده و قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده است. سال‌های قبل وقتی که مردم مبل هایشان قدیمی می‌شد یا آسیب می‌دید، به جای ترمیم، به راحتی یک دست مبل دیگر جایگزین مبل‌های آسیب دیده شان می‌کردند، اما الان وضعیت این طور نیست و تفاوت هزینه تعمیرات و بازسازی مبل تا خرید دوباره خیلی فاحش است. به همین دلیل تنها مشتریان این روز‌های مبل فروشان شاید عروس و داماد‌ها باشند که خودشان می‌گویند برای جلوگیری از حرف مردم و با هزار قرض و قوله مجبورند یک دست مبل بخرند و تازه جنس و طرح دلخواه خودشان را نمی‌توانند انتخاب کنند.

سود‌ها پایین، اجاره‌ها بالا
«یک دست مبل ۷ یا ۹ نفره با کلی زحمت و هزینه تولید می‌شود، اما در نهایت برایمان ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان سود دارد، اصلا خبری از خرید و فروش مبل نیست. این ادعای یکی از تولیدکنندگان کارگاه‌های مبل سازی است که می‌گوید: با سود کمتر هم ناچار می‌شویم بفروشیم، چون فاکتور خوردن در یک روز کاری برای ما بهتر از توقف کاسبی است، هر چند که این سود ۱۰۰ هزار تومان باشد.» این در حالی است که به گفته حجت علی پور، یکی دیگر از تولید کنندگان، ۹۰ درصد واحد‌های صنفی مبل، اجاره‌ای هستند و مالکان بدون توجه به شرایط کسادی بازار و نبود رونق خرید و فروش، در قرارداد‌های تمدید، اجاره بها را ۲ تا ۳ میلیون تومان افزایش داده اند که این، دغدغه کاسب‌ها را دوچندان کرده است. «دخل و خرجمان با هم نمی‌خواند. کار کردن در چنین بازاری مقرون به صرفه نیست، اصلا جواب گوی هزینه‌ها نیستیم.»
فروشنده دیگری درباره افزایش قیمت‌ها می‌گوید: خودتان حساب کنید، پارچه‌ای که متری ۱۲ هزار تومان بوده، الان به متری ۶۰ هزار تومان رسیده و این تازه حال وروز پارچه ایرانی است، نوع خارجی آن (پارچه ترک) از متری ۱۳۰ هزار تومان به ۴۰۰‌هزار تومان افزایش یافته و این افزایش قیمت باعث شده است پارچه‌های چینی جای آن را بگیرد. محمد میرزایی توضیح می‌دهد: مواد اصلی ساخت مبل راحتی، ابر و کلاف آن است. در یک سال ونیم گذشته، ابر از سانتی ۷، ۸ هزار تومان به ۴۵ هزار تومان افزایش یافته و از طرفی یک دوک نخ ۱۵ هزار تومان بوده است که حالا باید برای همان ۱۶۰ هزار تومان پول بدهیم. ۸۰، ۹۰ درصد چوب هم وارداتی است که با نرخ دلار بالا می‌رود.

تعمیرات بیشتر در نبود مشتری
«شاید تصور کنید مردم گرفتارند و احتمالا مردم شب برای خرید مراجعه می‌کنند، اما شب هم که بیاید اوضاع همین است. این طوری پیش برود، هر سال بدتر هم می‌شود.» این را یکی دیگر از کاسبان می‌گوید و ادامه می‌دهد: این وضعیت در روز‌های آخر سال خیلی آزار دهنده است.
مسئله مهمی که یکی دیگر از تولیدکنندگان به آن اشاره می‌کند، زیاد شدن واحد‌های صنفی در زمینه تولید و فروش مبل است. مرتضی مهمان نواز از سال‌های دور صحبت می‌کند و می‌گوید: بولوار کلاهدوز از وقتی شکل و شمایل بازار به خود گرفت، فقط در همین راسته ۲۳ فروشگاه داشت و حالا ۲۰۰ نمایشگاه مبل فعال هستند. اگر کسی در این حرفه استخوان دار نباشد، امکان ماندنش هر روز کمتر می‌شود، چرا که کاسبی نسبت به قبل خیلی سخت شده است. با این حال ناامید نیستیم. این تولیدکننده مبل تخت شو ادامه می‌دهد: امسال از آن سال‌هایی بود که تعمیرات مبل افزایش شایان توجهی داشت و بسیاری از افراد به جای خرید، تصمیم گرفتند ۳، ۴ میلیون تومان برای تعمیر مبل خود هزینه کنند. این به معنای کاهش قدرت خرید مردم است.

بیش از حد نیاز، واحد صنفی داریم
پس از شنیدن گله‌های کاسب‌ها به سراغ رئیس اتحادیه درودگران و مبل سازان مشهد می‌رویم. حسن ماجدی با تأیید مسائل مطرح شده می‌گوید: از زمانی که ارز دولتی قطع شد، نه تنها مبل فروشان بلکه بیشتر واحد‌های صنفی دیگر نیز از نظر تهیه مواد اولیه اعم از داخلی و وارداتی دچار مشکل شدند.
ماجدی نبود نظارت‌ها را یکی از چالش‌های مهم بازار مبل در مشهد بیان می‌کند و می‌گوید: شاید بیشتر افراد فعال در این صنف در ابتدا باید وارد صنوف دیگری می‌شدند، اما از آنجا که دریافت پروانه کسب آسان است و محدودیت زیادی برای هر شغل ندارد، خیلی‌ها وارد این صنف شدند. در واقع هرکس می‌توانست با اندک سرمایه‌ای به بخش‌های مختلف تولیدی، خدماتی و توزیعی مبل ورود پیدا کند، به گونه‌ای که الان در مشهد نزدیک به ۱۲۰ هزار واحد صنفی فعال شده است که ۴۵ درصد آن‌ها تولیدکننده اند.
برگزاری نمایشگاه‌های عرضه و فروش مبل مسئله دیگری است که رئیس اتحادیه درودگران و مبل سازان از آن به عنوان نمایشگاه «مکاره» یاد می‌کند و می‌گوید: این نمایشگاه‌ها نظم تولید استان‌ها را به هم می‌ریزد و در حقیقت یک کار تخریبی است.
ماجدی درباره اجاره‌های بالای واحد‌های صنفی در شرایط رکود بازار نیز اظهار می‌کند: نابسامانی بازار، فرصت را برای سوءاستفاده بسیاری از مالکان فراهم کرده است. با این وضعیت تردید نداشته باشید که بسیاری از واحد‌های صنفی ما در سال آینده قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود و به این ترتیب باید منتظر بیکار شدن ده‌ها کارگر باشیم.