با کرونا چه باید کرد؟

متأسفانه این روز‌ها مردم کشورمان به شکل گسترده‌ای نگران و درگیر ویروس کرونا هستند و اعلام دیرهنگام هشدار‌های لازم و کوتاهی برخی نهاد‌های مسئول نیز بر وخامت اوضاع افزوده است.
طبیعی است که در چنین شرایطی، هر کسی از زاویه و منظر خود به موضوع بپردازد و بر اساس مسئولیت خود وظیفه‌ای را بر عهده بگیرد. در این میان نهاد‌های دینی و متولیان امور مذهبی هم حوزه مسئولیت تعریف‌شده‌ای دارند.
توصیه به دعا و توسل، ترویج مراقبت‌های معنوی، کاهش تجمعات مذهبی و تأکید بر ملاحظه نکات بهداشتی در مجامع دینی از این‌گونه وظایف به شمار می‌آید.
بیان این نکات مثل توصیه به قرائت برخی از آیات قرآن کریم یا ختم زیارت عاشورا هیچ منافاتی با مسئولیت‌ها و تعهدات نهاد‌های دیگر ندارد.
توجه به امور معنوی و عبادی و مراعات دستور‌های دینی و مذهبی باید در کنار رعایت قواعد حرفه‌ای تخصصی و ضوابط عقلی و منطقی زندگی طبیعی انسان باشد چنان‌که پیامبر اسلام (ص) به تعبیر مشهور مولوی فرمود: با توکل زانوی اشتر ببند!
وقتی یک بیماری عفونی شیوع پیدا کرده است، پزشکان متخصص خبرگان این عرصه‌اند که باید نظرات کارشناسانه و شیوه‌نامه‌های فنی آنان مراعات شود چنان‌که در صورت وقوع سیل و زلزله همه از جمله پزشکان باید نظرات تخصصی کارشناسان نهادهایی، چون هلال‌احمر را بپذیرند و اطاعت کنند.
این دیدگاه و باور عالمان دین و فقیهان بزرگ و نامدار ماست که خودشان در موارد ابتلا به کسالت و بیماری در مقابل پزشک خود مثل مقلدی مطیع نظر او را می‌پذیرند و عمل می‌کنند، زیرا باور دارند اگر به دلیل بی‌اعتنایی به نظر تخصصی او دچار آسیب و ضرری شوند، مقصر و مدیون خواهند بود و مرتکب گناه و معصیت شده‌اند.
پس وقتی که از توصیه مردم به مراقبت‌های معنوی سخن می‌گوییم، ناگفته پیداست که در کنار توسل و دعا باید مراقبت‌های کامل و دقیق بهداشتی از جمله پرهیز از حضور در مجامع عمومی و تشدید نظافت و بهداشت و تقویت بنیه جسمی را جدی گرفت و با رعایت همه این موارد، از خداوند عافیت و سلامت تمنا کرد.
باور ما به قداست اماکن مذهبی نه از جهت مادی و ظاهری که از نظر جنبه‌های قدسی و معنوی است و عناصر مادی مثل درب و پنجره و کاشی و دیوار و ضریح و پرده به سبب این قرابت مشمول احترام و منزلت می‌شوند.
حال اگر پزشکان متخصص لازم دانستند که مثلا نماز جماعت در شهری موقتا برگزار نشود یا تردد به اماکن مذهبی کاهش یابد، قطعا این توصیه باید مراعات گردد و در صورت بی‌توجهی، اگر کسی آسیب ببیند و ابتلا به عفونت تشدید یابد، موجب ضمان و مسئولیت شرعی خواهد بود.
این مراعات و محدودیت هیچ منافاتی با جنبه‌های معنوی ندارد چنان‌که مثلا اگر پزشک به کسی بگوید روزه نگیرد، برای او روزه گرفتن حرام است یا اگر بگوید آب نباید به پوست دستش برسد، واجب است تیمم کند.
معنای این حکم شرعی آن نیست که شخص از حقیقت و معنویت روزه یا وضو دور شده، بلکه محدودیتی موقت برای شکل ادای مناسک او به وجود آمده است، چنان‌که زائر نیز می‌تواند با قدری فاصله مادی و ظاهری، به دیدار و زیارت اولیای خدا برود بی‌آنکه در رابطه معنوی او خللی ایجاد شده باشد.
باید به صورت شفاف و صریح این مسئله را برای مردم شرح داد که مراعات دستور‌های پزشکان متخصص و کارشناسان بهداشتی نه‌تن‌ها با مبانی باور‌های دینی و مذهبی منافات ندارد بلکه عین تقید به ضوابط شرعی و اصول اعتقادی است.